Feliks Dzerjinski: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
MerlIwBot (mesaj | katkılar)
Gerakibot (mesaj | katkılar)
k r2.7.1) (Bot: Ekleniyor: el:Φέλιξ Ντζερζίνσκι
36. satır: 36. satır:
[[da:Felix Dzerzhinsky]]
[[da:Felix Dzerzhinsky]]
[[de:Felix Edmundowitsch Dserschinski]]
[[de:Felix Edmundowitsch Dserschinski]]
[[el:Φέλιξ Ντζερζίνσκι]]
[[en:Felix Dzerzhinsky]]
[[en:Felix Dzerzhinsky]]
[[eo:Feliks Dzerĵinskij]]
[[eo:Feliks Dzerĵinskij]]

Sayfanın 11.31, 4 Kasım 2012 tarihindeki hâli

Dosya:Felix Dzerzhinsky 1919.jpg
Feliks Edmundoviç Dzerjinski

Feliks Edmundoviç Dzerjinski (Lehçe: Feliks Edmundowicz Dzierżyński, Rusça: Феликс Эдмундович Дзержинский), (d. 11 Eylül 1877, Vilna, Rus Çarlığı {Bugün Vilnius, Litvanya} - ö. 20 Temmuz 1926, Moskova, SSCB), ilk Sovyet milis örgütü Çeka'nın şefi olan Bolşevik önder.

Biyografi

Polonyalı bir soylunun oğlu olan Dzerjinski, 1895'te Litvanya Sosyal Demokrat Partisi'nin Kaunas (Kovno) örgütüne girdi. Parti örgütçüsü olarak görevler aldı. 1897-1908 arasında devrimci eylemlerden dolayı Rus çarlık polisince beş kez tutuklanmasına karşın, sürgüne gönderildiği Sibirya'dan her defasında kaçmayı başardı. 1905 Devrimi'ne katılarak Polonya-Litvanya Sosyal Demokrat Partisi'nin önderleri arasına girdi. 1906'da Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDRP) ile birleşmesinde önemli rol oynadı. Daha sonra devrimci çalışmalarını Rus Çarlığı'nda ve Batı Avrupa'da sürdürdü. 1912'de altıncı kez tutuklandı ve 1917 Şubat Devrimi'ne değin hapiste kaldı.

Ekim Devrimi ve sonrası

Temmuz 1917'de Bolşevik Partisi Merkez Komitesi'ne seçilerek Ekim Devrimi'nde etkin bir rol oynadı ve Bolşevik ayaklanması sırasında Petrograd Askeri Devrim Komitesi üyesi oldu. Ekim Devriminin ardından özellikle Bolşevik önderlere karşı oluşan ve Lenin’in bile ölümden döndüğü suikast dalgasına karşılık olarak kurulan Sovyet gizli polis örgütü Çeka'nın başkanlığına getirildi. Rusya'da ilk toplama kamplarını kuran Dzerjinski dürüst, ama acımasız bir kişi olarak ün kazandı.

Sovyet-Polonya Savaşı (1919-1920) sırasında Kızıl Ordu, Polonya kuvvetlerinin batıya doğru sürerken Dzerjinski, Bolşevik hükümetin çekirdeği olarak kurulan Polonya Devrimci Komitesi'ne atandı. Sovyet ordusunun geri çekilmek zorunda kalmasından sonra, yeniden Rusya'daki çalışmalara ağırlık verdi. Çeka başkanlığının yanı sıra 1919'da İçişleri Komiseri, 1921'de de Ulaştırma Komiseri oldu. 1924'te Stalin'i kararlılıkla destekledi. Yüksek Ekonomik Konsey başkanlığına getirildi ve Politbüro aday üyeliğine seçildi. 1926'da Merkez Komite'nin tartışmalı bir oturumunda birdenbire hastalanarak öldü.

Dış bağlantılar