Tükürük: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k r2.7.2+) (Bot: Değiştiriliyor: es:Saliva (líquido) |
Sayfa içeriği 'Tükürük beziden salgılanır.Tükürük besinleri yumuşatarak yutulmalarını kolaylaştırır. Türkürük içinde karbon hidratların sindirimini gerçe...' ile değiştirildi |
||
1. satır: | 1. satır: | ||
Tükürük beziden salgılanır.Tükürük besinleri yumuşatarak yutulmalarını kolaylaştırır. Türkürük içinde karbon hidratların sindirimini gerçekleştiren enzim bulunur.Bu nedenle karbonhidratların kimyasal sindirimi ağızdan başlar... |
|||
[[Dosya:The taking of a saliva sample.jpg|thumb|Tükürük numunesi alınan bir insan.]] |
|||
'''Tükürük''' veya '''salya''', insan ve hayvan [[ağız|ağzında]] üretilen bir tür sıvıdır. Bu sıvı, dilin altındaki [[tükürük bezleri]] aracılığıyla üretilir. Tükürük, çoğunlukla [[su]]dan oluşur, ancak içinde [[mukus]], [[elektrolitler]], bazı [[enzim]]ler ve [[antibakteriyel]] bileşikler barındırır. [[Nişasta]]yı kimyasal olarak parçalayabilen enzimleri içeren tükürük, diş çürümesini önemli ölçüde engeller. Tükürüğün [[pH değer]]i nötre çok yakındır. [[Yılan]]lar gibi bazı hayvanlar, tükürük bezlerine benzeyen organlarında kendilerini düşmanlardan korumak amacıyla zehir de üretirler. |
|||
== İşlevleri == |
|||
Tükürük, sindirimin başlamasını sağlayan bir sıvıdır. [[Nişasta]]yı [[maltoz]]a ve [[dekstrin]]e parçalayan tükürük, diğer aşamalarda sindirimi kolaylaştırır. Yine tükürük, ağızda olası birçok [[bakteri]]yi yok eder. Ancak ağzın düzenli temizliği sağlanmadıkça bu antibakteriyel bileşiklerin etkisi yetersiz kalır. Ayrıca tükürük, ağızda kalan ve dişlere yapışan [[tartar]]ları parçalar ve ağızda kalmış yiyecek artıklarını ayrıştırmayı sürdürür. |
|||
Tükürüğün bir diğer önemli özelliği ise; özgül ağırlıkları farklı olan yağ, su, asit gibi maddelerin faz farkı yaratarak ayrışmasını önlemek, bunların karışımını sağlayarak hazmı kolaylaştırmaktır. |
|||
Midede; düşük özgül ağırlıklarına sahip olan yağlar üstte, daha yüksek özgül ağırlığına sahip olan asit ve su, altta kalarak ayrışırlar. Bu sebeple; hazma yardımcı olacak mide asitlerinin yağları parçalaması imkânsız hale gelir. Tükürük; bu faz farkını ''(ayrışmayı)'' ortadan kaldırarak uzun bir süre özgül ağırlıkları eşitler ve böylelikle yağ, su ve asit katmanlarını ortadan kaldırarak asitle karışmasını sağlar ve hazmı kolaylaştırır. |
|||
Eski Türk geleneklerinden olan, yemekten sonra 15 dakika kadar sakız çiğnemekle bolca tükürük üreterek ''doğal yoldan hazmı kolaylaştırma'' günümüzde unutulmuş, ilaç kullanımı ön plana çıkmıştır. |
|||
;Deney: |
|||
# Bir deney tüpünün içine eşit miktarda ''(özgül ağırlıkları farklı olan)'' yağ ve su konur. Tüp çalkalanarak yağ ve su karıştırılır. Kısa sürede; özgül ağırlığı yüksek olan suyun dibe çöktüğü, özgül ağırlığı düşük olan yağın ise üste çıkarak yüzdüğü, böylelikle su ve yağın kesin bir hatla birbirinden ayrıldığı görülür. |
|||
# Aynı deney; tüpün içine bir miktar tükürük ilave edilerek tekrarlanır. Tüp çalkalandıktan sonra yağ ve suyun birbirine karıştığı ve uzunca bir süre birbirinden ayrışmadığı görülür. |
|||
[[Kategori:Vücut sıvıları]] |
|||
{{Link KM|pl}} |
|||
[[ar:لعاب]] |
|||
[[av:ХӀацӀу]] |
|||
[[az:Tüpürcək]] |
|||
[[be:Сліна]] |
|||
[[be-x-old:Сьліна]] |
|||
[[bg:Слюнка]] |
|||
[[ca:Saliva]] |
|||
[[cs:Slina]] |
|||
[[cv:Сĕлеке]] |
|||
[[da:Spyt]] |
|||
[[de:Speichel]] |
|||
[[dv:ކުޅު]] |
|||
[[el:Σάλιο]] |
|||
[[en:Saliva]] |
|||
[[eo:Salivo]] |
|||
[[es:Saliva (líquido)]] |
|||
[[et:Sülg]] |
|||
[[eu:Listu]] |
|||
[[fa:بزاق]] |
|||
[[fi:Sylki]] |
|||
[[fiu-vro:Sülg]] |
|||
[[fr:Salive]] |
|||
[[gl:Saliva]] |
|||
[[he:רוק (ביולוגיה)]] |
|||
[[hi:लार]] |
|||
[[hr:Slina]] |
|||
[[hu:Nyál]] |
|||
[[id:Air liur]] |
|||
[[io:Salivo]] |
|||
[[is:Munnvatn]] |
|||
[[it:Saliva]] |
|||
[[ja:唾液]] |
|||
[[kk:Сілекей]] |
|||
[[ko:침]] |
|||
[[ksh:Seiver]] |
|||
[[la:Saliva]] |
|||
[[lbe:ЧӀенпи]] |
|||
[[ln:Nsɔ́i]] |
|||
[[lt:Seilės]] |
|||
[[lv:Siekalas]] |
|||
[[ml:ഉമിനീർ]] |
|||
[[nl:Speeksel]] |
|||
[[no:Spytt]] |
|||
[[pl:Ślina]] |
|||
[[pt:Saliva]] |
|||
[[qu:Thuqa]] |
|||
[[ro:Salivă]] |
|||
[[ru:Слюна]] |
|||
[[scn:Sputazza]] |
|||
[[sh:Pljuvačka]] |
|||
[[simple:Saliva]] |
|||
[[sk:Slina]] |
|||
[[sl:Slina]] |
|||
[[sr:Пљувачка]] |
|||
[[sv:Saliv]] |
|||
[[ta:உமிழ்நீர்]] |
|||
[[te:లాలాజలం]] |
|||
[[th:น้ำลาย]] |
|||
[[uk:Слина]] |
|||
[[ur:لعاب]] |
|||
[[vi:Nước miếng]] |
|||
[[yi:שפייאכץ]] |
|||
[[zh:唾液]] |
|||
[[zh-min-nan:Chhùi-noā]] |
|||
[[zh-yue:口水]] |
Sayfanın 16.38, 19 Eylül 2012 tarihindeki hâli
Tükürük beziden salgılanır.Tükürük besinleri yumuşatarak yutulmalarını kolaylaştırır. Türkürük içinde karbon hidratların sindirimini gerçekleştiren enzim bulunur.Bu nedenle karbonhidratların kimyasal sindirimi ağızdan başlar...