İhsan Oktay Anar
İhsan Oktay Anar | |
|---|---|
| Doğum | 21 Kasım 1960 Yozgat, Türkiye |
| İkamet | Karşıyaka, İzmir, Türkiye |
| Eğitim | Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü |
| Meslek | Yazar Yardımcı doçent Öğretim üyesi |
| Etkin yıllar | 1995-günümüz |
| Önemli eser(ler) |
|
| Evlilik | Özlem Anar (e. 1999) |
| Ödüller | Erdal Öz Edebiyat Ödülü (2009) |
İhsan Oktay Anar (d. 21 Kasım 1960), Türk roman ve hikâye yazarıdır.
Lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimini Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünde tamamladıktan sonra, aynı bölümden 2011 yılında öğretim üyesi olarak emekli oldu.
1995 yılında yayımladığı ''Puslu Kıtalar Atlası'' isimli ilk romanı, yirmiden fazla dile tercüme edildi ve hem içerik hem de biçim olarak pek ilgi görüp beğenildi.[1] ''Efrâsiyâb'ın Hikâyeleri'' adlı romanı da İngiltere'de tiyatro oyunu olarak uyarlandı ve sahnelendi.[2]
Anar, 2009 yılında Erdal Öz Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.[3]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ailesi ve çocukluğu[değiştir | kaynağı değiştir]
İhsan Oktay Anar, 1960 yılında İstanbullu bir ailenin en küçük çocuğu olarak Yozgat'ta dünyaya geldi. Babası Mehmet Sait Bey, TEKEL'de müskirat eksperi, annesi Bedia Hanım ise memurdur. Süheyla ve Füruzan adlarında iki de ablası vardır. Anar'ın ataları, 1893'te Kazan'dan İstanbul'a gelmiştir. Büyükbabası Abdullah Almaçov, ilahiyat tahsili yapmak için Fatih Medresesi'ne gitmiş ve burada müderrislik yapmıştır. 3 Mart 1924'te, Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile medreselerin kapatılması sonucu medreseden ayrılmıştır.[4] İstanbul'a yerleşen Anar'ın büyükbabası, Soyadı Kanunu ile "Anar" soyadını almıştır.[4] İhsan Oktay, bu olayı şöyle anlatır:[5]
Anar soyadını amcam bulmuş. Amcam bir Rum kadınına âşık olmuş, ama kadın ona karşılık vermemiş ve 'Seni hiç unutmayacağım, daima anacağım' adında (anlamında) Anar soyadını seçmişler.
Eğitimi ve çalışma hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Anar, babasının mesleği gereği ilk ve ortaokulu İstanbul'da okumuş, lise çağlarında İzmir'e taşınmıştır. Burada Karşıyaka Erkek Lisesi'ne başlamış, ancak tamamlayamadan okuldan atılmıştır ve lise eğitimini Akşam Lisesi'nde tamamlamıştır.[6] Akşam Lisesi'nde eğitim almaya başlayan Anar, gündüzleri tabela boyamaya başlamış; bu işi üniversiteye kadar devam ettirmiş ve üniversiteyi kazandıktan sonra da bırakmıştır.
Okuldan kaçıp kütüphaneye gidiyordum. Milli kütüphaneye gidiyordum. Okuldan kaçıyor, orada okuyordum: Maupassant, Çehov, Gogol... Bir gün eve okuldan atıldığım haberi geldi, devam etmediğim için.
Lise eğitiminden sonra Ege Üniversitesi Felsefe Bölümü'ne devam eden Anar, askerlik görevini ertelemek için aynı üniversitede yüksek lisans eğitimine devam etmiştir.[6] 1995 yılında askerliğini teğmen olarak yaptı ve Kuzey Irak Harekâtı'nda görev yaptı.
Yüksek lisans sonrası Ege Üniversitesi Felsefe Bölümü'ne araştırma görevlisi olarak atandı ve 2011 yılında emekli oldu.
Evliliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Anar, felsefe bölümü öğrencisi olan Özlem Hanım ile 1999'da evlendi.
Sanat hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Okuldan çok kütüphaneye giden Anar, bu nedenle Karşıyaka Erkek Lisesi'nden atılmıştır. Çalışmalarını roman alanında yoğunlaştırmış ve 2023 yılı itibarıyla toplam sekiz romanı yayımlanmıştır. Anar'ın 1991'de yazdığı ve yayımlatmak için dört sene boyunca çeşitli yayınevleriyle görüştüğü Tamu adında yayımlanmamış bir romanı da mevcuttur.[7] Anar, daha sonra bu eserini tekrar incelediğinde beğenmemiş ve yayımlatmaktan vazgeçmiştir.
Romancılığı[değiştir | kaynağı değiştir]
İhsan Oktay Anar'ın yazın biçimi, genellikle göndermeler içermektedir. Kabaca birkaç örnek vermek gerekirse; ''Amat'' romanındaki İsrafil adlı çocuğun gemi borazancısı olup diriliş düdüğünü çalışı, kıyamet günü Sûr'a üfleyecek İsrâfil'i; alt ambar ise toprak altını ve kabiri sembolize etmektedir.
Hikâyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Anar'ın ilk hikâyesi, Mor Köpük dergisinde yayımlanan "Kâfirler İçin Apologia"dır.[8] Aynı dergide, 1985 yılında "Rabnûmâ" başlığıyla bir diğer hikâyesi daha neşredildi.[9] "Yavuz Sultan Selim Han Efendimizin Çaldıran Meydan Muharebesi" başlıklı hikâyesi, Yapı Kredi Yayınları (YKY) tarafından çıkarılan Kitap-lık dergisinde yayımlandı.[10] Yiğit Değer Bengi tarafından hazırlanan 1002. Gece Masalları adlı kitapta "İnşaat İşçisi Rıfkı'nın Dehşet Verici Akıbeti" isimli bir öyküsü yer aldı.[11]
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
| Kitap adı | Yayım yılı | Yayınevi | ISBN |
|---|---|---|---|
| Puslu Kıtalar Atlası | 1995 | İletişim Yayınları | ISBN 9789754704723 |
| Kitab-ül Hiyel | 1996 | ISBN 9789754705423 | |
| Efrâsiyâb'ın Hikâyeleri | 1997 | ISBN 9789754706482 | |
| Amat | 2005 | ISBN 9789750503726 | |
| Suskunlar | 2007 | ISBN 9789750505386 | |
| Yedinci Gün | 2012 | ISBN 9789750510861 | |
| Galîz Kahraman | 2014 | ISBN 9789750514180 | |
| Tiamat | 2022 | Everest Yayınları | ISBN 9786051857237 |
Kişiliği[değiştir | kaynağı değiştir]
İhsan Oktay Anar, toplum içerisinde sadece edebiyatla ve yayımladığı kitaplarla tanınmak istediği için herhangi bir sosyal medya platformu kullanmamakta, ayrıca televizyon programlarına çıkıp sohbetlere katılmamakta ve röportaj vermemektedir. Bu nedenle onun kişisel hayatı ve ailesi hakkında bilgilere ulaşmak pek kolay değildir. Anar'ın bilinen nadir röportajlarından biri, Şubat 2020'de bir rastlantı eseri katıldığı kısacık bir sokak röportajıdır.[12]
2009 yılında Erdal Öz Edebiyat Ödülü'nü kazandığında bile çok kısa bir konuşma yapmış, ''Mutluyum, sevinçliyim!'' ifadelerinde bulunmuştur.[13]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ahmet Koçakoğlu (2006), İhsan Oktay Anar, Hayatı-Eserleri-Sanatı, Konya: Selçuk Üniversitesi
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Puslu Kıtalar Atlası Hakkında Konu ve Özet İncelemesi | İhsan Oktay Anar". edebiyatvesanatakademisi.com. 10 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ HIZLAN, Doğan. "İhsan Oktay Anar kimdir?". Hürriyet. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ HIZLAN, Doğan. "Erdal Öz Ödülü İhsan Oktay Anar'ın". Hürriyet. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ a b Koçakoğlu 2006, s. 20.
- ^ "İhsan Oktay Anar kimdir, kaç yaşında? İhsan Oktay Anar biyografisi". Milliyet. 28 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2021.
- ^ a b Koçakoğlu 2006, s. 21.
- ^ Koçakoğlu 2006, s. 28.
- ^ Doğan Hızlan, Hürriyet, 2009, http://www.hurriyet.com.tr/erdal-oz-odulu-ihsan-oktay-anar-in-11224001 16 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Kayıp Rıhtım, 2020, https://kayiprihtim.com/haberler/edebiyat/ihsan-oktay-anar-rabnuma-oykusu-1985-oku/ 18 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Babil Kitap, http://www.babil.com/kitaplik-sayi-72-oyuncak-ve-edebiyat 18 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Metis Kitap, Genel Kataloğu, http://www.metiskitap.com/catalog/book/4898 13 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ EVRİM Teorisine İnanıyor Musunuz? İhsan Oktay Anar ve Vatandaşın Görüşleri... 17 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (YouTube, Tüylü Mikrofon). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022
- ^ İhsan Oktay Anar - Erdal Öz Edebiyat Ödülü 17 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (YouTube). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisöz'de İhsan Oktay Anar ile ilgili sözler mevcuttur.
