Airbus
 | |
| Tip | Kuruluş |
|---|---|
| Endüstri | Havacılık |
| Kuruluş | 18 Aralık 1970 |
| Kurucu | |
| Genel merkezi | |
| Önemli kişiler | Thomas Enders, CEO Harald Wilhelm, CFO John Leahy (airline executive) |
| Ürün | Ticari Havayolları (list) |
| Gelir |  €33.10 milyar (FY 2011)[1] |
| Net gelir | €1.597 milyar (FY 2008) |
| Çalışan sayısı | 131.349 (2020) |
| Web sitesi | www.airbus.com |
Airbus SE, Avrupa merkezli çok uluslu bir havacılık şirketidir. 2019 itibarıyla Airbus, dünyanın en büyük uçak üreticisi ve en çok uçak siparişi alan şirketidir.[2] Kurumsal merkezi Hollanda'da bulunan şirketin hisseleri Fransa, Almanya ve İspanya'da işlem görür. Airbus, tasarladığı ve ürettiği sivil ve askeri uçakların dünya genelinde satışını yapar. Uçaklar hem Avrupa Birliği içinde hem de diğer ülkelerde üretilir. Şirketin üç ana bölümü vardır: ticari uçaklar, savunma ve uzay, helikopterler.
Şirketin sivil havacılık bölümünün merkezi Fransa'nın Toulouse şehrindedir. Üretim tesislerinin çoğu Avrupa Birliği'nde (Fransa, Almanya, İspanya) bulunmakla birlikte Çin, İngiltere ve ABD'de de tesisleri vardır. Son montaj işlemleri Fransa'nın Toulouse, Almanya'nın Hamburg, İspanya'nın Sevilla, Çin'in Tianjin ve ABD'nin Mobile, Alabama şehirlerinde yapılır.[3] Şirket, dünyanın ilk ticari dijital fly-by-wire uçağı olan Airbus A320'nin[4][5] ve dünyanın en büyük yolcu uçağı olan A380'in üretimini ve satışını yapar. Şirketin 12.000. uçağı olan bir A220, 20 Mayıs 2019'da Delta Air Lines'a teslim edilmiştir.[6] Ekim 2016 itibarıyla dünya genelindeki Airbus uçakları 110 milyondan fazla uçuş yapmış, 215 milyar kilometre yol kat etmiş ve 12 milyar yolcu taşımıştır.[7] 2019 itibarıyla Airbus dünyanın en büyük uçak üreticisidir ve en fazla uçak siparişi alarak rakibi Boeing'i geride bırakmıştır.[8]
Airbus, Hollanda'nın Leiden şehrinde kayıtlı bir şirket olmakla birlikte Toulouse'daki genel merkezden yönetilir.[9] Hisseleri Fransa, Almanya ve İspanya'da işlem görmektedir. Şirket CEO Guillaume Faury tarafından yönetilmektedir ve Euro Stoxx 50 borsa endeksinin bir bileşenidir.
A320 modeli denilen ve A318, A319, A320 ve A321 modellerini kapsayan seri Almanya'nın Hamburg kentinde montajlanırken diğer modeller Fransa'da montajlanmaktadır. Her seride ayrı dağılım göstermekle birlikte genelde:
- Gövdeden Almanya,
- Elektronik aksamından ve iniş takımlarından Fransa,
- Kanatlardan Birleşik Krallık,
- Kanat Parçalarından, uçuş yüzeylerinden Hollanda ve
- Kapı gibi aksamlarından ise İspanya sorumludur.
İlk üretilen model A300'tür, daha sonra bunu sırasıyla A310, A320, A330, A340 ve en son A380 izlemiştir. Ayrıca A350 XWB modeli de tasarlanmış ve hizmete sunulmuştur.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Bugünkü Airbus SE, 1970 yılında Airbus Industrie GIE konsorsiyumunun oluşumuna kadar uzanan, Avrupa havacılık endüstrisindeki uluslararası konsolidasyonun ürünüdür. 2000 yılında, Avrupa Havacılık Savunma ve Uzay Şirketi (EADS) NV kuruldu. EADS, güvenlik ve uzay faaliyetleriyle ilgili diğer yan kuruluşlara ek olarak, 1992'de kurulan önceden var olan Eurocopter SA'nın %100'üne ve Airbus Industrie GIE'nin %80'ine sahipti. 2001 yılında, Airbus Industrie GIE, basitleştirilmiş bir anonim şirket olan Airbus SAS olarak yeniden düzenlendi. 2006'da EADS, BAE Systems'in Airbus'ın kalan %20'sini satın aldı.[10] EADS NV, sırasıyla 2014 ve 2015'te Airbus Group NV ve SE olarak yeniden adlandırıldı. Airbus Group SE bünyesindeki Airbus SAS bölümünün hakimiyeti nedeniyle, bu ana ve yan şirketler, ana şirketin adı korunarak Ocak 2017'de birleştirildi. Şirkete şimdiki adı Nisan 2017'de verildi.[11]
Şirket değişim çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]
| Şablon:Navbar-header | ||||||||||||
| 18 Aralık 1970 | 1 Ocak 1992 | 10 Temmuz 2000 | 18 Eylül 2000 | Ocak 2001 | 1 Aralık 2006 | 1 Nisan 2009 | 17 Eylül 2010 | 17 Ocak 2014 | 27 Mayıs 2015 | 1 Ocak 2017 | 12 Nisan 2017 | |
| Avrupa Havacılık Savunma ve Uzay Şirketi NV | Airbus Group NV | Airbus Group SE | Airbus SE | |||||||||
| Airbus Industrie GIE | Airbus SAS | |||||||||||
| Airbus Askeri SAS | Airbus Savunma ve Uzay SAS | |||||||||||
| EADS Savunma ve Güvenlik | Cassidian SAS | |||||||||||
| Astrium SAS | EADS Astrium SAS | |||||||||||
| Eurocopter SA | Eurocopter SAS | Airbus Helicopters SAS | ||||||||||
Uçak model tabelası[değiştir | kaynağı değiştir]
| Model | Uçak tipi | Sipariş | Teslimat | Halen hizmette | İlk teslim | Üretim sonu |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Airbus A220 | sivil yolcu | 668 | 193 | 193 | Temmuz 2016 | - |
| Airbus A300 | sivil yolcu | 561 | 561 | 413 | Mayıs 1974 | Temmuz 2007 |
| Airbus A300F4-600R | sivil kargo | 140 | 135 | bilgi yok | 1990 lı yıllar | Temmuz 2007 |
| Airbus A300-600ST Beluga | sivil özel nakliyat | 5 | 5 | 5 | Ocak 1996 | - |
| Airbus A310 | sivil yolcu | 260 | 255 | 220 | Aralık 1985 | Temmuz 2007 |
| Airbus A310-300 MRT/MRTT | askeri çok amaçlı | 7 | 7 | 7 | 1990 lı yıllar | - |
| Airbus A318 | sivil yolcu | 96 | 58 | 58 | Ekim 2003 | - |
| Airbus A319 | sivil yolcu | 1.603 | 1.078 | 1.077 | Nisan 1996 | - |
| Airbus A320 | sivil yolcu | 3.745 | 1.917 | 1.884 | Mart 1988 | - |
| Airbus A321 | sivil yolcu | 717 | 451 | 450 | Ocak 1994 | - |
| Airbus A330 | sivil yolcu | 722 | 481 | 478 | Aralık 1993 | - |
| Airbus A330F | sivil özel nakliyat | 64 | 0 | 0 | en erken 2010 | |
| Airbus A330-200 FSTA | yakıt ikmal (tanker) | 21 | - | - | Tasarım Safhası | - |
| Airbus A340 | sivil yolcu | 393 | 346 | 343 | Ocak 1993 | - |
| Airbus A350 | sivil yolcu | 228 | 0 | 0 | 2013 itibaren | - |
| Airbus A380 | sivil yolcu | 192 | 52 | 52 | Ekim 2007 | - |
| Airbus A380F | sivil kargo | 0 | 0 | 0 | 2009 | |
| Airbus A400M | askeri nakliyat | 192 | 0 | 0 | 2009 | - |
| Toplam | 7.944 | 4.802 | 4.591 | |||
| (tarih:30 Haziran 2007) | ||||||
2005 başında deneme uçuşlarına başlayan A380 modeli, şu ana kadar üretilmiş en büyük yolcu uçağı unvanını kazanmıştır. 2011 cirosu 33.1 milyar Avro olan şirketin, toplam 63.000 çalışanı vardır.
Satışlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Siparişler[değiştir | kaynağı değiştir]
| 2006 | 2005 | 2004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2000 | 1999 | 1998 | 1997 | 1996 | 1995 | 1994 | 1993 | 1992 | 1991 | 1990 | 1989 | |
| Airbus | 791 | 1055 | 366 | 284 | 300 | 375 | 520 | 476 | 556 | 460 | 326 | 106 | 125 | 38 | 136 | 101 | 404 | 421 |
Teslimatlar[değiştir | kaynağı değiştir]
| 2006 | 2005 | 2004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2000 | 1999 | 1998 | 1997 | 1996 | 1995 | 1994 | 1993 | 1992 | 1991 | 1990 | 1989 | |
| Airbus | 434 | 378 | 320 | 305 | 303 | 325 | 311 | 294 | 229 | 182 | 126 | 124 | 123 | 138 | 157 | 163 | 95 | 105 |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Annual Results 2011" (PDF). EADS. 2011. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2012.
- ^ "Exclusive: Airbus beats goal with 863 jet deliveries in 2019, ousts Boeing from top spot". Reuters. 1 Ocak 2020. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.
- ^ "First Airbus final assembly line outside Europe inaugurated in Tianjin, China". Airbus. 28 Eylül 2008. 29 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.
- ^ Beatson, Jim (2 Nisan 1989). "Air Safety: Is America Ready to 'Fly by Wire'?". The Washington Post. 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ "History - Imaginative advances". Airbus. 27 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2009.
- ^ "Airbus celebrates delivery of its 12,000th aircraft - an A220-100 to Delta Air Lines" (Basın açıklaması). Airbus. 20 Mayıs 2019. 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.
- ^ "A journey of 10,000 aircraft and counting: Airbus' pioneering spirit and commitment to shaping the future" (Basın açıklaması). Airbus. 14 Ekim 2016. 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.
- ^ "Exclusive: Airbus beats goal with 863 jet deliveries in 2019, ousts Boeing from top spot". Reuters. 1 Ocak 2020. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.
- ^ "[1] 6 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Airbus. 15 March 2018. Updated 15 March 2018. Retrieved on 15 March 2018.
- ^ "BAE Systems says completed sale of Airbus stake to EADS". Forbes. 13 Ekim 2006. 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2006.
- ^ "EADS changes name to Airbus"(abonelik gereklidir) 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022."Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.. Financial Times, 2014.
- ^ "Detaillierte Bestellungs- und Auslieferungsliste". 7 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2007.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Airbus şirketi internet sitesi22 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
