Hermenötik

Yorumsamacılık Köken itibariyle kutsal metinlerin gerçek, fakat gizli anlamlarını keşfetmeye uygulanan yorum bilimine verilen ad. Yorumsama ya da hermenuitik yöntemine dayanan felsefe akımı. Felsefe tarihi boyunca yorumsamacılık denilen yaklaşım çeşitli biçimlerde ortaya çıkmış ve çok eski bir düşünme geleneği olmakla birlikte, asıl olarak Schleiermacher, Dilthey, Gadamer'ın katkılarıyla belirginlik kazanmış bir 20. yüzyıl düşüncesidir. Yorumsamacılık, anlam ve anlamlandırma meseleleri noktasında önceliği yorumlayıcıya veren bir yaklaşım gösterir.

Yorumsamacılık, sosyal bilimler içerisinde yer alan yaklaşımlardan biri. Yorumsamacılığın önemli isimlerinden Gadamer’e göre, insan davranışını anlayabilmek için, bu davranışın anlamını yorumlamalıdır.

• İnsan davranışları, doğa olayları gibi yasalarca yönetilen ya da neden-sonuç ilişkisi ile açıklanamaz. Örneğin, bir trafik kazasında, yaralanan kişinin bilerek mi arabanın önüne atladığı yoksa dikkatsizliği nedeniyle mi yaralandığı davranışına yüklediği anlam ile ortaya çıkar ve iki durum da sosyal bilimler açısından farklı anlamlar taşır.

• Yorumsamacılara göre, doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında farklılıklar vardır. Doğa olaylarını, anlamdan yoksun şekilde olaylar arasındaki ilişkileri yasalar şeklinde açıklamak mümkündür.

Yorumsal yaklaşım özellikle sosyal bilimlerin konusu olayların öznelerinden algılayışından bağımsız anlaşılamaması üzerine kuruludur. Sosyal bilimci belirli kültürel, tarihsel, ideolojik etkilerin altında olduğunu kabul etmeli ve onlara eleştirel yaklaşmalı, olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirebilmedir.

Yorumsamacılar, toplumsal olayları açıklamada öznelerin düşünsel süreçlerine ağırlıklı yer verdikleri ve öznelerin dışında işleyen süreçleri göz ardı ettiği için eleştirilmiştir. Oysa öznelerin yaklaşımları ideolojik olabilir. Öznelerin eylemleri amaçlanmayan sonuçlara yol açabilir.