Yol pateni
Yol pateni (kentsel paten), yol bisikletine benzer şekilde yollar üzerinde yapılan bir paten sporudur (tekerlekli paten ya da dört tekerlekli paten ile). Inline sürat pateni ile birçok ortak özelliğe sahiptir.
Yol patencileri genellikle birbirlerine yakın bir düzende kayarak, önde gitme görevini paylaşarak ve birbirlerinin arkasında rüzgâr direncinden faydalanarak (drafting) daha yüksek hızlara ulaşırlar. Bu sayede grup, tek başına kayan bir patenciye göre çok daha az enerji harcayarak daha hızlı hareket eder. Önde giden patenci bile arkasındaki patencilerin oluşturduğu hava akımından fayda sağlar.
Bir patenci, yokuş aşağı inerken vücudunu aşağıya doğru eğerek konumlandığında (tucked position), aynı konumdaki bir bisikletçiden daha yüksek hızlara ulaşabilir. Bunun nedeni daha düşük hava direncidir. Bisiklet ile patenin yuvarlanma direnci benzerdir; patenciler yalnızca aktif kayma sırasında (itme hareketiyle) bisikletçilere göre daha fazla dirençle karşılaşır. Düz yolda kayma, bisiklete göre yaklaşık %50 daha yavaştır.
Patenciler yokuş aşağı inerken rutin olarak 60 km/sa (37 mph) hızlara ulaşabilir ki bu da bisikletçilerle benzerdir. Ancak yokuş yukarı çıkarken patenciler, rüzgâr koridoru avantajının kaybolması nedeniyle bisikletçilere kıyasla daha fazla zorlanır.
Yokuş aşağı kayan bir paten grubunun (paceline), eşit uzunluktaki bir bisiklet grubundan daha yüksek hızlara ulaşması mümkündür. Bunun üç nedeni vardır:
- Patenciler öndeki kişiyle çok daha yakın mesafede hareket edebilirken bisikletçiler tekerlek mesafesiyle sınırlıdır.
- Arkadaki patencinin kazandığı atalet enerjisi, öndeki patenciye doğrudan temasla (genellikle elini öndekinin beline koyarak) aktarılabilir.
- Patenciler, bisikletçilere kıyasla çok daha az ekipman kaynaklı aerodinamik sürtünmeye sahiptir.
Çapraz antrenman
[değiştir | kaynağı değiştir]Paten (özellikle yol pateni), kullanılan kas grupları bakımından koşudan çok bisiklete benzer. Bisikletçiler ve patenciler genellikle birbirlerinin sporlarını çapraz antrenman amacıyla yaparlar. Koşucular, koşunun yarattığı darbelere bağlı sakatlıklar nedeniyle sık sık yol patenine yönelir. Birçok kayakçı da sezon dışında veya sezon öncesinde kondisyon amacıyla yol pateni yapar. Ayrıca paten, kayma hareketinde yer alan yanlamasına (sağa-sola) hareketler sayesinde çok çeşitli spor dalları için de mükemmel bir çapraz antrenman etkinliğidir.
Rüzgâr koridoru (drafting)
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir grup içinde yol pateni yapılırken patencilerin uyması gereken bazı ortak kurallar vardır. Bu kurallar arasında sollama veya grubun arkasına geçme dışında tek sıra halinde kaymak, grubun önünde dönüşümlü olarak önde gidip diğerlerini rüzgârdan korumak (pulling), ayrıca yol koşulları ve tehlikeler hakkında arkadaki patencilere işaret ve sesle bilgi vermek bulunur. Tek sıra halinde kaymak, esas olarak hava direncini en aza indirmek ve öndeki kişinin arkasında rüzgârdan korunmayı sağlamak amacıyla yapılır. Önde gitmek, yaklaşık %30 daha fazla enerji harcamasıyla ilişkilidir. Bu nedenle patencilerin önde gitme görevini dönüşümlü olarak paylaşması genel kabul görmüş bir uygulamadır. Öndeki görevini tamamlayan patenci grubun dışına çıkar ve yavaşça grubun arkasına geçer. Önde giden patenci yolun durumunu en iyi şekilde görür ve yol tehlikelerini (çukurlar, çatlaklar, su birikintileri, araçlar vb.) işaret ederek veya seslenerek bildirir.
Organize grup kayışları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yol pateni çoğu zaman kamuya açık yollarda gruplar hâlinde yapılır. Bu grup kayışları, önceden belirlenmiş rotalara, yol gösterici görevlilere ve bazen de polis eskortuna sahip resmi etkinlikler olabileceği gibi, benzer düşüncelere sahip kişilerin kendiliğinden bir araya gelmesiyle de gerçekleşebilir.
Dünyanın birçok şehrinde organize grup kayışları yapılmaktadır. En büyüklerinden bazıları Paris'teki "Pari Roller",[1][2][3] Münih ve Berlin'dedir. Londra'da[4] da aktif bir grup pateni sahnesi vardır. LondonSkate[5] çarşamba akşamları ücretsiz etkinlikler düzenler; daha küçük bir sahne de Nottingham'da bulunmaktadır.
Bu tür etkinlikler genellikle birkaç yüz katılımcıyı içerir. Diğer yol kullanıcılarının mümkün olduğunca az etkilenmesi için etkinlikler genellikle polis ve otobüs işletmecileri gibi ilgili yerel otoritelerle koordinasyon içinde yürütülür. Bu nedenle güzergâh önceden belirlenmelidir. Gönüllü görevliler yoğun kavşaklarda trafiği kontrol etmeye yardımcı olur. Amaç, tüm yol kullanıcıları için rahatsızlığı en aza indirmek ve patencilerin güvenliğini sağlamaktır.
Bu etkinlikler genellikle ücretsizdir. Normalde tek şart, her patencinin grubun temposuna ayak uydurabilmesi ve güvenli bir şekilde dönüp durabilmesidir. Bu şartları karşılamayan katılımcılardan etkinlikten ayrılmaları istenir ve birkaç gün temel paten becerilerini geliştirmeleri, ardından bir sonraki grup etkinliğine katılmaları tavsiye edilir.
Wednesday Night Skate NYC
[değiştir | kaynağı değiştir]Wednesday Night Skate NYC (kısaca WNS NYC) şehirdeki köklü gruplardan biridir. WNS, 1990'ların sonlarından beri gönüllüler tarafından düzenlenmektedir. Hava koşulları elverişli olduğu sürece her çarşamba nisan–ekim ayları arasında, saat 19:45 civarında organizatörler sarı-yeşil yelekleriyle Union Square’in güney tarafındaki merdivenlerde toplanır. O saate kadar merdivenlerde çok sayıda patenci birikmiş olur. Saat 20:00’de organizatör kısa bir güvenlik konuşması yapar ve haftanın rota planlayıcısını, günün liderini ve artçı görevini tanıtır. Lider, grubun geri kalmasının önlenmesi için önceden belirlenen duraklarda mola verilmesini işaret eder; artçı ise her durakta son gelen kişidir. Rota Union Square’e geri döner ve günün kayışı burada tamamlanır. Ortalama bir tur yaklaşık 2 saat sürer ve 19 kilometre (12 mil) mesafe kat edilir.[6][7]
Friday Night Skate
[değiştir | kaynağı değiştir]Friday Night Skate (kısaca FNS), birçok şehirde yaygın olan, cuma geceleri düzenlenen grup kayışıdır.[8][9] Viyana’da (en az 2011’den beri) ve Graz’da (Avusturya) yılda bir kez, genellikle Arabasız Gün’de (22 Eylül) düzenlenen 20–25 km’lik turlardan biri şehir otoyolunun kısa bir bölümünde gerçekleştirilir. Viyana’da 1999’dan bu yana sokaklar kuru olduğu sürece her hafta düzenlenir ve Yeşiller Partisi aktivistleri tarafından 21:00’de başlayan bir “siyasi gösteri” olarak görülür. Graz'da ise 2000'den bu yana saat 19:30'da başlayan, kente ve eşlik eden polise ücret ödemek zorunda olan bir spor etkinliği olarak düzenlenmektedir. Bu etkinliklerde gün batımına ancak ağustos ayının sonlarında ulaşılmaktadır.[10][11]
Full Moon Skate
[değiştir | kaynağı değiştir]Full Moon Skate, ayın dolunay evresinde gece yol pateni yapılan grup kayış etkinliklerinin genel adıdır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Megacities" Andrew Marr, BBC, 2 Haziran 2011
- ^ The night of a thousand wheels Matthew Davis, BBC News, 20 Temmuz 2002
- ^ Left Bank skating, in-line and en masse 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Charles Ball, The Boston Globe, 18 Şubat 2007
- ^ The London Friday Night Skate and Sunday Stroll 27 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The LFNS Marshals Association, 1 Mart 2009
- ^ "Essential Info" 8 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. LondonSkate, Haziran 2011
- ^ Clubs and Leagues: Group Skates 3 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York City Inline Skating Guide, 9 Temmuz 2022 tarihinde erişildi
- ^ NYC Skating Info Links 9 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Empire Skate Club of New York, 9 Temmuz 2022 tarihinde erişildi
- ^ Put on your dancing skates, Syrie Johnson, Evening Standard, 27 Mart 2001
- ^ "All you need to know about: In-line skating", Sam Murphy, The Guardian, 3 Mart 2007
- ^ http://www.vienna.at/friday-night-skating-ueber-die-nordbruecke/3362036 2 Eylül 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Friday Night Skating über die Nordbrücke, 19 Eylül 2012, 25 Eylül 2015 tarihinde erişildi. (Almanca)
- ^ http://www.cityskating.at 31 Ağustos 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CitySkating Graz 2015, 180!!! CityskaterInnen, 22 Eylül 2015, 24 Eylül 2015 tarihinde erişildi. (Almanca)