Yemen'de kolera salgını (2016-günümüz)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yemen'de kolera salgını
HastalıkKolera
YerYemen
Varış tarihiEkim 2016 (sürmekte)
İstatistikler
Şüphelenilen vakalar‡2,236,570
Ölümler
3,886
‡ ”Şüphelenilen vakaların bu cinse ait olduğu laboratuvar testleriyle doğrulanmamıştır ancak diğer cinsler yok sayılmış olabilir.

Yemen'de kolera salgını, Ekim 2016'da başlamıştır.[1] 2020 itibarıyla devam etmektedir.[2] 2019'un sonundaki tabloya göre 2,236,570 vaka bildirilmiştir ve 3,886 insan -yarısından fazlası çocuk- ölmüştür.[3] Suudi Arabistan'ın ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin başını çektiği koalisyonun Yemen'e askeri müdahalesi sonrası salgın daha da ölümcül hâle gelmiştir.[4] Bu askerî müdahalede zaman zaman hastaneler ve altyapı hedef alınmıştır.[5][6] 2016 yılında oluşan ekonomik kriz ve siyasi baskının getirileri olarak sağlık çalışanlarının birçoğunun maaşı ödenememiştir. Bunun sonucunda birçok sağlıkçı ülkeyi terk etmiştir.[7] Dünya Sağlık Örgütü yöneticilerine göre bu salgın, Yemen'e yapılan askerî müdahalenin sonucudur. Yine aynı yöneticilere göre abluka sonucu çocuklar yeterli kadar beslenememiş, salgına karşı da korumasız kalmıştır. Bu süreç içerisinde 30.000'den fazla sağlıkçıya tam 10 ay herhangi bir ücret ödenememiştir.[8]

Salgın[değiştir | kaynağı değiştir]

2015 yılında Abdurabbu Mansur el-Hadi'nin başını çektiği, uluslararası alanda tanınan hükûmet ile Husiler'in ve destekçilerinin yarattığı hükûmet arasında çıkan çatışmalar iç savaşa dönüştü. Her iki güç de Yemen'in resmi hükûmeti olduğunu açıkladı.[9] Husiler'in başkent San'a'yı kontrol etmesi sonrası el-Hadi destek çağrısında bulundu, bu çağrı sonrası Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, Orta Doğu'dan ve Afrika'dan oluşturdukları 9 ülkelik koalisyon ile Yemen'e müdahalede bulundular.[10][11] İç savaşa müdahale sonrası ülkeler bazı tedbirler aldılar. Bunun sonucunda ülkede her yönden kıtlık başladı. Sadece yiyecek açısından değil, su açısından da önemli bir kriz oluştu. Tıbbi malzemeler elde edilemedi. Suyun pis olması, yiyeceklerin sağlıksız olması gibi sebepler sonrası Ekim 2016'da salgın başladı.

Dünya Sağlık Örgütü Doğu Akdeniz Ofisi, salgının Ocak 2017'ye kadarki tablosunun pek alışılmadık olduğunu açıkladı.[12] İlk vaka bildirimleri başkent San'a'dan yapıldı.[13] Ekim sonuna kadar Aden, El-Beyda, El-Hudeyde, Hacca, İb, Lahic, Taiz, Ed-Dali ve Amran'dan da vaka bildirimleri geldi.[14][15] Aynı yıl aralık ayı ortasına kadar 15 ile bağlı 135 ilçeden vaka bildirimleri yapıldı.[16] 2016 sonunda 97 ölüm raporlandı. 21 Haziran 2017'ye gelindiğinde salgının hızı düşürülemedi. 20 ile bağlı 268 ilçeden vaka bildirimleri oldu.[17] 22 Aralık 2017'de Dünya Sağlık Örgütü, Yemen'deki vaka bildirimlerinin bir milyonu aştığını açıkladı.[18] Bu süreç içerisinde birçok Yemenli insanın herhangi bir sağlık kuruluşuna ulaşamadığı açıklanmıştır.[19]

Yemen'de 2019 sonunda toplam 2236570 vaka bildirilmiş ve süren salgında 3886 insanın öldüğü tespit edilmiştir.[3]

İlerleyiş[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 2017 - Şubat 2018 arasında salgının ilerleyişi
Tarih Vaka Koleraya bağlı ölüm Kaynak
2016-10-10 11 0 [20]
2016-10-13 186 0 [21]
2016-10-23 644 3 [22]
2016-10-30 1,410 45 [23]
2016-10-31 2,241 47 [24]
2016-11-06 2,733 51 [24]
2016-11-17 4,825 61 [25]
2016-11-24 6,119 68 [26]
2016-12-01 7,730 82 [27]
2016-12-08 8,975 89 [28]
2016-12-13 10,148 92 [29]
2016-12-28 12,733 97 [30]
2017-01-10 15,468 99 [31]
2017-01-18 17,334 99 [32]
2017-02-26 20,583 103 [33]
2017-03-07 22,181 103 [34]
2017-03-21 23,506 108 [35]
2017-04-27 26,070 120 [36]
2017-05-20 49,495 362 [37]
2017-06-10 96,219 746 [38]
2017-06-15 140,116 989 [39]
2017-06-22 185,301 1,233 [40]
2017-06-29 224,989 1,416 [41]
2017-07-06 275,987 1634 [42]
2017-07-18 351,045 1,790 [43]
2017-07-27 408,583 1,885 [44]
2017-10-26 862,858 2,177 [45]
2017-12-19 1,009,554 2,345 [46]
2018-01-18 1,061,746 2,364 [47]
2018-02-01 1,072,744 2,368 [48]
2018-03-01 1,089,856 2,378 [49]
2018-04-05 1,112,175 2,391 [50]
2018-05-03 1,116,350 2,395 [51]
2018-05-20 1,126,790 2,411 [52]
2018-07-01 1,141,448 2,430 [53]
2018-09-23 1,233,666 2,630 [54]
2018-10-21 1,291,550 2,604

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Raslan, Rasha; El Sayegh, Skye; Chams, Sana; Chams, Nour; Leone, Angelo; Hajj Hussein, Inaya (25 Ekim 2017). "Re-Emerging Vaccine-Preventable Diseases in War-Affected Peoples of the Eastern Mediterranean Region—An Update". Frontiers in Public Health. doi:10.3389/fpubh.2017.00283. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  2. ^ "Yemen'de kolera vakalarının dörtte biri 5 yaş altı çocuklar". www.trthaber.com. 5 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  3. ^ a b WHO Regional Office for the Eastern Mediterranean Cholera Situation in Yemen November 2019" 30 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved 30 November 2019.
  4. ^ Federspiel, Frederik; Ali, Mohammad (4 Aralık 2018). "The cholera outbreak in Yemen: lessons learned and way forward". BMC Public Health. doi:10.1186/s12889-018-6227-6. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  5. ^ "Thousands in Yemen get sick in an entirely preventable cholera outbreak". The World from PRX (İngilizce). 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  6. ^ "Access to water continues to be jeopardized for millions of children in war-torn Yemen". www.unicef.org (İngilizce). 25 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  7. ^ Lyons, Kate (12 Ekim 2017). "Yemen's cholera outbreak now the worst in history as millionth case looms". The Guardian. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  8. ^ "Statement from UNICEF Executive Director Anthony Lake and WHO Director-General Margaret Chan on the cholera outbreak in Yemen as suspected cases exceed 200,000". www.unicef.org (İngilizce). 15 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  9. ^ Orkaby, Asher (25 Mart 2015). "Houthi Who?". 23 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  10. ^ "Yemen turmoil escalates as Saudi Arabia bombs rebels". 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  11. ^ "Yemeni leader Hadi leaves country as Saudi Arabia keeps up air strikes". Reuters (İngilizce). 26 Mart 2015. 3 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  12. ^ "WHO EMRO | Weekly update: cholera cases in Yemen, 15 January 2017 | Cholera | Epidemic and pandemic diseases". www.emro.who.int. 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  13. ^ "WHO EMRO". www.emro.who.int. 2 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  14. ^ "Update on the cholera situation in Yemen, 30 October 2016 | Surveillance-news | Surveillance, forecasting and response". web.archive.org. 9 Temmuz 2017. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  15. ^ "Cholera cases in Yemen, 24 November 2016 | Surveillance-news | Surveillance, forecasting and response". web.archive.org. 7 Haziran 2017. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  16. ^ "WHO EMRO | Weekly update: Cholera cases in Yemen, 29 December 2016 | Cholera | Epidemic and pandemic diseases". www.emro.who.int. 29 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  17. ^ "WHO EMRO | Weekly update - cholera in Yemen, 22 June 2017 | Cholera | Epidemic and pandemic diseases". www.emro.who.int. 29 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  18. ^ "Suspected cholera cases in Yemen surpass one million, reports UN health agency". UN News (İngilizce). 22 Aralık 2017. 4 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  19. ^ Dehghan, Saeed Kamali (13 Temmuz 2017). "'Cholera is everywhere': Yemen epidemic spiralling out of control". The Guardian. 13 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020. 
  20. ^ "WHO EMRO - Cholera cases in Yemen - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  21. ^ "WHO EMRO - Update on cholera cases in Yemen - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  22. ^ "WHO EMRO - Cholera update in Yemen, 23 October 2016 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  23. ^ "WHO EMRO - Update on the cholera situation in Yemen, 30 October 2016 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  24. ^ a b "WHO EMRO - Cholera update in Yemen, 6 November 2016 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  25. ^ "WHO EMRO - Cholera update, Yemen, 17 November 2016 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  26. ^ "WHO EMRO - Cholera cases in Yemen, 24 November 2016 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  27. ^ "WHO EMRO - Additional cholera cases reported in Yemen - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  28. ^ "WHO EMRO - Update on cholera cases reported in Yemen - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  29. ^ "WHO EMRO - Weekly update - Cholera cases in Yemen, 13 December 2016 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  30. ^ "WHO EMRO - Weekly update: Cholera cases in Yemen, 29 December 2016 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  31. ^ "WHO EMRO - Weekly update: cholera cases in Yemen, 15 January 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  32. ^ "WHO EMRO - Weekly update: cholera cases in Yemen, 23 January 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  33. ^ "WHO EMRO - Update on cholera in Yemen, 26 February 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  34. ^ "WHO EMRO - Weekly update: cholera cases in Yemen, 7 March 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  35. ^ "WHO EMRO - Weekly update: cholera cases in Yemen, 21 March 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  36. ^ Back-calculated from http://www.emro.who.int/pandemic-epidemic-diseases/cholera/weekly-update-cholera-in-yemen-20-may-2017.html 3 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  37. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 20 May 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  38. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 10 June 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  39. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 15 June 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  40. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 22 June 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  41. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 29 June 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  42. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 6 July 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  43. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 18 July 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  44. ^ "WHO EMRO - Weekly update - cholera in Yemen, 27 July 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  45. ^ "WHO EMRO - Outbreak update - cholera in Yemen - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  46. ^ "WHO EMRO - Outbreak update - cholera in Yemen, 19 Aralık 2017 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  47. ^ "WHO EMRO - Outbreak update - cholera in Yemen, 18 January 2018 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  48. ^ "WHO EMRO - Outbreak update - cholera in Yemen, 1 February 2018 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  49. ^ "WHO EMRO - Outbreak update – cholera in Yemen, 1 March 2018 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  50. ^ "WHO EMRO - Outbreak update – cholera in Yemen, 5 April 2018 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  51. ^ "WHO EMRO - Outbreak update – cholera in Yemen, 3 May 2018 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  52. ^ "WHO EMRO | Outbreak update – Cholera in Yemen, 31 May 2018 | Cholera | Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2018. The cumulative total of suspected cholera cases, from 27 April 2017 to 20 May 2018, is 1 100 720 and 2 291 associated deaths (case fatality rate 0.21%). 
  53. ^ "WHO EMRO - Outbreak update – Cholera in Yemen, 19 July 2018 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
  54. ^ "WHO EMRO - Outbreak update – Cholera in Yemen, 11 October 2018 - Cholera - Epidemic and pandemic diseases". WHO EMRO. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2019. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yemen%27de_kolera_salgını_(2016-günümüz)&oldid=28266921" sayfasından alınmıştır