Yasmina Reza

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yasmina Reza
2016'da Yasmina Reza
DoğumÉvelyne Agnès Yasmina Reza
01 Mayıs 1959 (64 yaşında)
Paris, Fransa
MilliyetFransız
MeslekSenarist, oyuncu, yapımcı
Çocuk(lar)2

Yasmina Reza (d. 1 Mayıs 1959, Paris, Fransa),[1] Art ve Vahşet Tanrısı oyunlarıyla tanınan Fransız oyun yazarı, oyuncu, romancı ve senaristtir. Kısa hicivli oyunlarının çoğu, çağdaş orta sınıf sorunlarına yansıdı. Roman Polanski'nin yönettiği 2011 kara komedi filmi Acımasız Tanrı, Reza'nın Tony ödüllü 2006 tarihli God of Carnage oyununa dayanıyordu.[2]

Hayatı ve kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Reza'nın babası Rusya doğumlu[3][4][5] Buhara Yahudisi[6][7][8] mühendis, iş adamı ve piyanist, annesi Budapeşte'den Yahudi bir Macar kemancıydı.[9][10][11] Nazi işgali sırasında babası Nice'den Drancy toplama kampına sürüldü.[12] Kariyerinin başında Reza, Molière ve Marivaux'un oyunlarının yanı sıra birkaç yeni oyunda da rol aldı.

1987'de, En İyi Yazar dalında Tony Ödülü'nün Fransız eşdeğeri olan Molière Ödülü'nü kazanan Bir Mezardan Sonra Konuşmalar'ı yazdı. Kuzey Amerika yapımının prömiyeri Şubat 2013'te Jacksonville Beach Florida'daki Players by the Sea'de yapıldı. Bunu, Holly Gutshall ve Joe Schwarz yönetti. Bu filmin kadrosu Kevin Bodge, Paul Carelli, Karen Overstreet, Dave Gowan, Holly Gutshall ve Olivia Gowan Snell'den oluşmaktadır. Reza, Roman Polanski'nin Kafka'nın Dönüşümü oyununun sahne versiyonunu 1980'lerin sonlarında tercüme etti.[13] İkinci oyunu Winter Crossing, 1990 Molière En İyi Fringe Yapım Ödülü'nü kazandı ve bir sonraki oyunu The Unexpected Man İngiltere, Fransa, İskandinavya, Almanya ve New York'ta başarılı yapımların arasında yer aldı.

1994 yılında Art, Paris'te prömiyerini yaptı ve Molière En İyi Yazar Ödülü'nü kazandı. O zamandan beri uluslararası olarak üretild 30'dan fazla dile çevrildi ve seslendirildi.[8] David Pugh ve Dafydd Rogers tarafından üretilen Londra yapımı, 1996-97 Laurence Olivier Ödülü ve Evening Standard Ödülü'nü aldı. Ayrıca Tony En İyi Oyun Ödülü'nü kazandı. Life X 3, Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya'da da üretildi. Senaryo çalışmaları arasında Jeanne Moreau'nun oynadığı ve Reza'nın o zamanki ortağı Didier Martiny'nin yönettiği See You Tomorrow yer almaktadır.

Eylül 1997'de ilk romanı Hammerklavier yayınlandı ve bir başka kurgu eseri olan Une Désolation 2001'de yayınlandı. Nicolas Sarkozy'nin kampanyasını takip eden bir yılın ardından yazdığı 2007 tarihli L'Aube le Soir ou la Nuit (Şafak Akşamı veya Gece) Fransa'da büyük bir heyecan yarattı.[14]

24 Kasım 2007'de Jürgen Gosch tarafından yönetilen ve Zürih'te ilk kez sahnelenen Le Dieu du Carnage (Vahşet Tanrısı) adlı oyunu, sezonun en iyi Almanca performansı için Viyana Nestroy Tiyatro Ödülü'nü aldı.[15] Başrollerini Ralph Fiennes, Tamsin Greig, Janet McTeer ve Ken Stott'un paylaştığı, Christopher Hampton'ın çevirisiyle Matthew Warchus tarafından yönetilen film, 2008 yılının Mart ayında Londra'da gösterime girdi.[16] David Pugh ve Dafydd Rogers tarafından bir kez daha üretildi. Londra yapımı, Hampton'ın onun adına kabul ettiği En İyi Yeni Komedi dalında Laurence Olivier Ödülü'nü kazandı. Hampton seyircilere Reza'nın galibiyetten heyecan duyacağını söyledi.[17] Oyunun prömiyeri James Gandolfini, Jeff Daniels, Marcia Gay Harden ve Hope Davis'ten oluşan bir açılış gecesi kadrosuyla Broadway'de yapıldı. God of Carnage, 2009 Tony Ödülleri'nde En İyi Oyun ödülünü kazandı.

Polanski ile birlikte Reza, 2011 filmi Acımasız Tanrı için kendi oyunu God of Carnage'ın senaryo uyarlamasını yazdı.[18] Avrupa Film Ödülleri'nde aday gösterildi, senaryosu için César Ödülü kazandı ve film 68. Venedik Uluslararası Film Festivali'nde Küçük Altın Aslan kazandı.

2016 romanı Babylone, Prix Renaudot'u aldı. Linda Asher tarafından çevrilen İngilizce versiyonu, 2018'de Seven Stories Press tarafından yayınlandı.

Ödüller ve onurlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1987 Molière En İyi Yazar Ödülü (Conversations After a Burial)
  • 1988 Molière Çeviri Ödülü (Metamorfoz)
  • 1990 Molière En İyi Fringe Prodüksiyon Ödülü (Winter Crossing)
  • 1994 Molière En İyi Yazar, En İyi Oyun ve En İyi Yapım Ödülü (Art)
  • 1998 Laurence Olivier En İyi Komedi Ödülü (Art)
  • 1998 Tony En İyi Oyun (Art)
  • 2000 Grand Prix du Théâtre de l’Académie Française
  • 2005 Welt -Literaturpreis[19]
  • 2009 Laurence Olivier En İyi Komedi Ödülü (God of Carnage)
  • 2009 Tony En İyi Oyun Ödülü (God of Carnage)
  • 2012 Cinema Writers Circle Ödülü (İspanya) En İyi Senaryo (Uyarlama), (Carnage)
  • 2012 César Ödülü (Fransa) En İyi Senaryo (Uyarlama), (Carnage) için
  • 2016 Ödül Renaudot, Babylone[20]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyunlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Conversations après un enterrement (1987). (Conversations After a Burial), çeviri: Christopher Hampton (2000).
  • La Traversée de l'hiver (1989). The Passage of Winter.
  • Art (1994), çeviri: Christopher Hampton (1997).
  • L'Homme du hasard (1995). The Unexpected Man, çeviri: Christopher Hampton (1997).
  • Trois versions de la vie (2000). Life x 3, çeviri. Christopher Hampton (2003).
  • Une pièce espagnole (2004). A Spanish Play.
  • Le Dieu du Carnage (2006). God of Carnage, çeviri: Christopher Hampton (2007).
  • Bella figura (2015).

Romanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Hammerklavier
  • Une désolation (1999). Desolation, çeviri: Carol Brown Janeway (2002).
  • Adam Haberberg (2003).
  • Nulle part (2005).
  • Dans la luge d'Arthur Schopenhauer (2005). On Arthur Schopenhauer's Sledge.
  • L'Aube le soir ou la nuit (2007). Dawn Dusk or Night: My Year With Nicolas Sarkozy, çeviri: Carol Brown Janeway (2008).
  • Heureux les heureux (2013). Happy Are the Happy, çeviri: John Cullen (2015).
  • Babylone (2016). Babylon, çeviri: Linda Asher (2018).
  • Anne-Marie la Beauté (2020). Anne-Marie the Beauty, çeviri: Linda Asher (2021).
  • Serge (2021)

Senaryolar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Jusqu'à la nuit (1983). Till Night.
  • Le Pique-nique de Lulu Kreutz (2000). Lulu Kreutz's Picnic.
  • Chicas (2010). (Hem senarist hem yönetmen olarak.)
  • Carnage (2011).

Oyuncu olarak[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Que les gros salaires levent le doigt! (1982). (Şişman Kediler Parmak Kaldırsın!)
  • Jusqu'à la nuit (1983). (Geceye kadar)
  • à demain (1991). (Yarına kadar)
  • Loin (2001). (Uzak)

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Les fruits de la passion: le théâtre de Yasmina Reza, Hélène Jaccomard (Peter Lang, 2013).

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb409560057/PUBLIC [archive] from the general catalogue of the BnF (Bibliothèque nationale de France).
  2. ^ "Polanski's 'Carnage' rolls out sales". Variety (İngilizce). 1 Kasım 2010. 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2021. 
  3. ^ "Yasmina Reza: 'Please stop laughing at me'". 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  4. ^ "Yasmina Reza: Biography". 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  5. ^ "Papa knew best". 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  6. ^ Yasmina Reza, écrivain d' "Art" 13 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: De son père, juif séfarade, mi-russe, mi-iranien, dont le grand-père jouait aux échecs dans les caravansérails de Samarkand.
  7. ^ The art of a second success
  8. ^ a b "The tears and laughter of Yasmina Reza's lost Babylon". 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  9. ^ 'Art', 1994: Yasmina Reza (Fransızca). Paris: Hatier. 2005. ISBN 2-218-75089-9. 
  10. ^ "The fragility and solitude of man". 2 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  11. ^ "Jews on stage: Broadway bound". Cleveland Jewish News. 17 Nisan 2009. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Between Sarkozy and Sarcasm: Playwright Yasmina Reza on What Makes a Person Powerful". 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  13. ^ Day (22 Ocak 2012). "Yasmina Reza: 'There's no point in writing theatre if it's not accessible'". The Guardian. 25 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2016. 
  14. ^ Sciolino (24 Ağustos 2007). "Portrait of President, Craving Power, Enthralls France". The New York Times. 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022. 
  15. ^ "Jews on stage: Broadway bound". Cleveland Jewish News. 17 Nisan 2009. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Bloom, Nate (17 April 2009). "Jews on stage: Broadway bound" 20 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cleveland Jewish News.
  16. ^ "Greig, McTeer & Stott Join Fiennes God of Carnage". What's on Stage. 24 Aralık 2007. 25 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2007. 
  17. ^ "Speeches: And the Laurence Olivier Winners Said". WhatsonStage.com. 8 Mart 2009. 10 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2009. 
  18. ^ "Polanski's 'Carnage' rolls out sales". Variety (İngilizce). 1 Kasım 2010. 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2021. Keslassy, John Hopewell,Elsa; Hopewell, John; Keslassy, Elsa (1 November 2010). "Polanski's 'Carnage' rolls out sales" 24 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Variety. Retrieved 30 December 2021.
  19. ^ "Yasmina Reza erhält WELT-Literaturpreis 2005 für ihr Lebenswerk". Buch Markt (Almanca). 7 Ekim 2005. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  20. ^ "Le prix Goncourt est décerné à Leïla Slimani". Le Monde. 3 Kasım 2016. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2016. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yasmina_Reza&oldid=31813998" sayfasından alınmıştır