Yaratılış mitleri listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
19.48, 7 Mart 2016 tarihinde Aybeg (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 16773676 numaralı sürüm (Ullierlich, Yaratılış efsaneleri listesi sayfasını Yaratılış mitleri listesi sayfasına taşıdı)

Yaratılış mitleri, evrenin, dünyanın ve insanların varoluşuna açıklama getiren kültürel, geleneksel veya dinsel mitlerdir. Bunların pek çoğu binlerce yıl önce birbirlerinden izole halde yaşamış insan topluluklarının uzun yıllar alan kültür inşası süreçlerinde meydana getirildi, azı ise yeni dinî hareketlerin bünyesinde (örneğin Raelizmin yaratılış miti) bina edildi. İnsanların yaşadıkları coğrafyalar, yaratılış mitlerinin birbirlerine benzerlikleri yahut farklılıkları üzerinde etkili olmuştur. Yaratılış mitleri, doğaüstü ögeler içerdikleri için tarihsel ve bilimsel yönler hususunda gerçek dışı olmalarına karşın, bunların bilhassa dinsel kaynaklı olanları günümüzde pek çok insan tarafından kabul görmektedir.

Temel tip

Kaostan yaratılış

  • Cheonjiwang Bonpuri (Kore yaratılış miti)
  • Enuma Eliş (Babil yaratılış miti)
  • Yunan kozmogonik miti
  • Jamshid
  • Kumulipo
  • Leviathan (Eyüp kitabı 38-41'deki yaratılış miti)
  • Mandé yaratılış miti
  • Pan Gu
  • Raven Masalları'ndaki yaratılış miti
  • Serer yaratılış miti
  • Sümer yaratılış miti
  • Tunguz yaratılış miti
  • Unkulunkulu
  • Väinämöinen
  • Viracocha

Dünya dalgıcı

  • Aynu yaratılış miti
  • Çeroki yaratılış miti
  • Väinämöinen
  • Yoruba yaratılış miti

Ortaya çıkış

  • Hopi yaratılış miti
  • Mayaların dünyanın yaratılışı miti
  • Diné Bahaneʼ (Navaholar)
  • Zuni yaratılış miti

Ex nihilo (yoktan varoluş)

  • Koyun ile tahıl arasındaki tartışma
  • Barton silindiri
  • Antik Mısır'ın yaratılış mitleri
  • Eski Ahit'in (Tanah) Tekvin kısmındaki yaratılış miti (Musevilik ve Hristiyanlık)
  • Kur'an'daki yaratılış miti (İslam)
  • Kabezya-Mpungu
  • Maori mitleri
  • Mbombo
  • Ngai
  • Popol Vuh
  • Rangi ve Papa

Dünya ebeveyni

  • Coatlicue
  • Enuma Eliş
  • Yunan kozmogonik mitleri
  • Heliopolis yaratılış miti
  • Hiranyagarbha yaratılış miti
  • Kumulipo
  • Rangi ve Papa
  • Völuspá

Yerel

Afrika

  • Antik Mısır'ın yaratılış mitleri
  • Fon yaratılış miti
  • Kaang yaratılış miti (Buşmanlar)
  • Kintu miti (Bugandalılar)
  • Mandé yaratılış miti
  • Mbombo (Kuba Krallığı)
  • Ngai (Kambalar, Kikuyular ve Masailer)
  • Serer yaratılış miti (Senegal'in Serer halkının kozmogonisi, Gambiya ve Moritanya)
  • Unkulunkulu (Zulular)
  • Yoruba yaratılış miti

Amerika

Orta Amerika

  • Coatlicue (Aztekler)
  • Mayaların dünyanın yaratılışı miti
  • Popol Vuh (Kiçeler)

Orta Kuzey Amerika

  • Anişinabe yaratılış mitleri
  • Çeroki yaratılış miti
  • Çoktav yaratılış miti
  • Krik yaratılış miti
  • Hopi yaratılış miti
  • Kuterastan (Oklahoma Apaçi Kabilesi)
  • Diné Bahaneʼ (Navaholar)
  • Raven Masalları'ndaki yaratılış miti (Tlingitler, Haydalar ve Çimmesyanlar)
  • Zuni yaratılış miti

Güney Amerika

  • Trentren Vilu ve Caicai Vilu miti (Şili)
  • Viracocha (İnkalar)
  • Xolas (Şili)

Asya

Orta Asya

  • Türk yaratılış miti
  • Tunguz yaratılış miti

Doğu Asya

  • Aynu yaratılış miti (Japonya)
  • Au Co (Vietnam)
  • Çin yaratılış miti
  • Cheonjiwang Bonpuli (Kore)
  • Dangun yaratılış miti (Kore)
  • Japon yaratılış miti
  • Nü Wa (Çin)
  • Pan Gu (Çin)
  • Samseonghyeol miti (Kore)

Hint altkıtası

  • Ajativada
  • Budist kozmolojisi
  • Hindu yaratılış miti
  • Hiranyagarbha yaratılış miti (Hindistan)
  • Mimamsa sonsuzculuğu (Hindistan)
  • Nyaya-Vayşeşika atomik teorisi (Hindistan)
  • Samkhya-yoga teorisi (Hindistan)

Orta Doğu

  • Koyun ile tahıl arasındaki tartışma
  • Enuma Eliş (Babiller)
  • Tekvin'deki yaratılış miti (İbraniler)
  • İslamî yaratılış miti (Araplar)
  • Maşya ve Maşyana (Persler)
  • Sümer yaratılış miti
  • Leviathan (Eyüp kitabı 38-41'deki yaratılış miti)

Avrupa

  • Yunan kozmogonik miti
  • Pelasg yaratılış miti (Yunanlar)
  • Väinämöinen (Finler)
  • Völuspá (Norveç)
  • Rael yaratılış miti (Fransızlar)

Pasifik Adaları

  • Kumulipo (Havai yerlileri)
  • Maori mitleri
  • Rangi ve Papa (Maoriler)
  • La Galigo (Bugiler)