Yalova (il)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
17.21, 27 Aralık 2016 tarihinde BSRF (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17979992 numaralı sürüm (Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi)
Bu madde Yalova il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Yalova (anlam ayrımı) sayfasına gidiniz.
Yalova
İl
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
İl merkeziYalova
İdare
 • ValiTuğba Yılmaz[1]
Yüzölçümü
 • Toplam847 km²
Nüfus
 (2016)[2]
 • Toplam226.514
 • Yoğunluk267/km²
 • Kır
65.711
 • Şehir
160803
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu226
İl plaka kodu77

Yalova, Türkiye Cumhuriyeti'nin Marmara Bölgesi'nde yer alan bir ildir. Marmara Denizi kıyısındaki il, İstanbul'a bağlı iken 6 Haziran 1995'de il olmuştur. 2015 yılı verilerine göre Yalova'nın toplam nüfusu 233.009'dur. 65.451 kişi köylerde, 167.558 kişi şehirlerde yaşamaktadır. İl merkezi nüfusu ise 132.322'dir. 2010 TÜIK verilerine göre ilde merkez ilçeyle beraber 6 ilçe, 9 belde ve 43 köyü içerir.

Köken bilim

Yalova merkezinde bulunan Umuttur Yalova yazısı aynı zamanda kentin sloganlarındandır

Tarihçe

Bölgedeki ilk yerleşimler prehistorik çağlarda M.Ö. 3000 yıllarındadır. Bitinya adıyla bilinen antik bölgede M.Ö. 2000'lerde Hititler, M.Ö. 1200'lerde Frigler hakimiyet kurdular. Pers egemenliği altında kalan bölge de M.Ö 5. yüzyılın ortalarından itibaren Bitinyalı hanedanlar hakimiyet kurmaya başlamış ve M.Ö 3. yüzyılda bağımsız Bitinya Krallığı' nı kurmuşlardır. Yalova' da bu krallığın topraklarında kalmıştır. Yalova' nın da içerisinde olduğu bölge M.Ö. 74'de Romalılar' ın denetimine girdi. Roma İmparatorluğu'nun 395 yılındaki bölünmesinden sonra Yalova Bizans İmparatorluğu'nun yönetimine geçti. 1302'de Yalova civarında Bafeus Muharebesi gerçekleşti. Yalova ve çevresi 1326 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçti.

7 Ağustos 1920 yılında başlayan Yunan hakimiyeti 19 Temmuz 1921 tarihine kadar sürdü. Bu dönemde Yalova ilindeki köylerde Yalova Katliamı olarak adlandırılan olaylar yaşandı.

Mustafa Kemal Atatürk yaşamının ilk kez 19 Ağustos 1929 tarihinde geldiği Yalova'da belirli dönemlerde ikamet etmiş, Yalova'da yaptırdığı, bugün merkez ilçe sınırları içindeki Atatürk Araştırma Enstitüsü içinde bulunan Yürüyen Köşk ve Termal ilçesinde bulunan evi müze olarak halkın yoğun ilgisiyle ziyaret edilmektedir.

Bir konuşmasında "Yalova benim kentimdir." şeklinde şehre olan sevgisini dile getirmiştir.[3]

Yalova; 6 Haziran 1995 tarihinde Bursa ili Gemlik ilçesine bağlı Armutlu beldesi ile Kocaeli ili Karamürsel ilçesine bağlı Altınova, Subaşı ve Kaytazdere beldelerini sınırları içine alınarak il olmuştur. 17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen 1999 Gölcük depremi nde Yalova ilinde büyük tahribat ve can kayıpları meydana geldi.

Coğrafya

Konum

Yalova Meydanı'nda bulunan Atatürk Heykeli

Armutlu Yarımadası’nın kuzey kıyısı ile Samanlı Dağları’nın kuzey eteklerine kurulmuş olan Yalova, Türkiye’nin Kuzeybatısında ve Marmara Bölgesi’nin güneydoğu kesiminde yer almaktadır. Kuzeyinde ve batısında Marmara Denizi, doğusunda Kocaeli ili, güneyinde Bursa ili ile Gemlik Körfezi yer almaktadır. İlin denizden yüksekliği 2 metre, ve yüzölçümü 847 km²’dir. Yalova ilinin kıyıları girintili ve çıkıntılı bir özellik göstermez. Sahil şeridi dar olmakla birlikte, doğal plaj özellikleri göstermektedir. Yalova, doğu kıyılarındaki düzlükler dışında dağlık bir araziye sahiptir. Bölgenin güneyi; batıdan doğuya doğru İzmit-Sapanca arasında Kocaeli Sıradağları ile birleşen Samanlı Dağları’yla kaplanmış durumdadır ve ilin başlıca dağları da Samanlı Dağları’dır. Bu dağlar Yalova’nın güneyinde bulunmaktadır. Birçok tepenin bulunduğu bu dağlık arazide Samanlı Dağları’nın en yüksek noktası Beşpınar Tepesi’dir. (926 m) Armutlu, Taz Dağı’nın (867 m) batıya doğru devam eden eteklerinde kurulmuştur.

İlin en önemli yaylası, Kocadere ve Teşvikiye Beldeleri’nin güneyinde yer alan Delmece Yaylası’dır. Bu yayla çam ormanlarıyla geniş bir alanı kaplamaktadır. Yalova İli verimli ve bereketli ovalara sahiptir. Ovalar, akarsular boyunca uzanmakta ve kıyıdan 1–2 km içeriye doğru sokulmaktadır. Çınarcık, Gökçedere, Kirazlı, Kılıç ve Taşköprü ile deniz arasında birbirinden alçak tepeciklerle ayrılan büyüklü-küçüklü ovalar oluşmuştur. Bunlardan başlıcaları, Kocadere Ovası, Liman Ovası, Samanlı-Kadıköy Ovaları, Kazımiye Ovası ve Taşköprü Ovası’dır.

Bitki örtüsü

İlin bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Yalova’nın güneyindeki dik yamaçlar tümüyle gür bir orman örtüsüyle kaplıdır. Geniş yapraklı ağaçların hakim olduğu bu kısımda, iğne yapraklı ağaçlar oldukça azdır. Bu ormanlar il yüzölçümünün % 55’ini kaplamaktadır. Armutlu Yarımadası’nın orta kısımları daha çok meşe ağaçlarının hakim olduğu bir ormanlık alana sahiptir. Orman örtüsünün bileşimine giren unsurların büyük bir kısmı Karadeniz kıyı silsilesinin florasına dahildir. Bir kısmı ise Akdeniz florasının türleri olarak bu kısma sokulmuştur. Karakteristik türlerin bir araya geldiği kısımlardaki maki topluluğu da buna eklenebilir. Ormanlık alanlarda genellikle kayın, meşe, gürgen, kızılcık, kestane ve ıhlamur ağaçları görülmektedir. Yalova’daki ormanlardan, çevrenin odun ve kereste ihtiyacı da karşılanmaktadır.

İklim

Yalova ilinin iklimi, makro-klima tipi olarak, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşır. Kimi dönemlerde de karasal iklim özelliklerini yansıtmaktadır. İlde yazlar kurak ve sıcak, kışlar ılık ve bol yağışlıdır. 30 yıllık rasat bilgilerine göre, Yalova’da yıllık ortalama sıcaklık 14,6 °C'dir. En soğuk ay ortalama sıcaklığı 6,5 °C, en sıcak ay ortalama sıcaklığı 23,7 °C, yıllık ortalama yağış miktarı da 727,5 mm’dir. Kar yağışlı günlerin ortalama sayısı, 10,6, karla örtülü günlerin ortalama sayısı da 5,2’dir. İlde deniz suyu sıcaklığı, en yüksek olduğu Ağustos ayında 22,9 °C, en düşük olduğu Şubat ayında da 7,4 °C'dir.

Ekonomi

Nüfus

Yalova il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
2000[4] 168.593 77
  %59     98.661
69.932     %41  
2007[5] 181.758 74 %8
  %67     122.075
59.683     %33  
2008[6] 197.412 71 %9
  %67     131.599
65.813     %33  
2009[7] 202.531 70 %3
  %66     132.803
69.728     %34  
2010[8] 203.741 71 %1
  %68     139.388
64.353     %32  
2011[9] 206.535 70 %1
  %69     142.881
63.654     %31  
2012[10] 211.799 70 %3
  %71     149.421
62.378     %29  
2013[11] 220.122 69 %4
  %70     155.016
65.106     %30  
2014[12] 226.514 68 %3
  %71     160.803
65.711     %29  
2015[13] 233.009 68 %3
  %72     167.558
65.451     %28  
2016[13] 241.665 68 %4
  %73     175.319
66.346     %27  
2017[13] 251.203 66 %4
  %72     181.036
70.167     %28  
2018[13] 262.234 66 %4
  %73     192.288
69.946     %27  
2019[13] 270.976 65 %3
  %74     200.274
70.702     %26  
2020[13] 276.050 65 %2
  %74     203.628
72.422     %26  
2021[13] 291.001 61 %5
  %74     216.261
74.740     %26  

Altyapı

Yönetim

Kültür ve sanat

Şive

Direy

Eğitim

Medya

17 Ağustos 1999 depremi anısına yapılan bir anıt
Yerel gazeteler
  • Yalova Gazetesi
  • Yalova Haberci Gazetesi
  • Yalova Çizgi Gazetesi
  • Yalova Çevre Gazetesi
  • Yalova Bölge Gazetesi
  • Yalova Atakent Gazetesi
  • Yalova Haber Karamürsel Aktif Haber Gazetesi
Yerel radyo kanalları
  • Gözde FM (92.2)
  • Radyo Asya (101.7)
  • Radyo Çınar (103.1)

Spor

Görüntüler

Coğrafi konum

Marmara Denizi

(İstanbul)

Marmara Denizi

(Kocaeli ve İstanbul)

İzmit Körfezi

(Kocaeli)

 
Marmara Denizi Kuzey Bursa ve Kocaeli
Batı   Yalova    Doğu
Güney
Marmara Denizi

(Bursa)

Gemlik Körfezi ve Bursa Bursa

Kaynakça

  1. ^ Ntv.com.tr, Valiler Kararnamesi Yayımlandı, Erişim:01 Haziran 2016
  2. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  3. ^ http://www.yalova.edu.tr/yalovadayasam
  4. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  5. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  6. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  11. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  12. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  13. ^ a b c d e f g
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Yalova Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Yalova Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yalova_(il)&oldid=17979992" sayfasından alınmıştır