Yahudilikte Tanrı

Yahudilikte Tanrı, çeşitli şekillerde tasavvur edilmiştir.^[1] Geleneksel olarak Yahudilik, Yahve'nin—yani İbrahim, İshak ve Yakup'un Tanrısı ve İsrailoğulları'nın millî tanrısı—onları Mısır'daki kölelikten kurtardığına ve Torah'da anlatıldığı üzere Sina Dağı'nda onlara Musa Kanunu'nu verdiğine inanır.^[2]^[3] Yahudiler, geleneksel olarak tek tanrılı bir Tanrı anlayışına ("Tanrı birdir") inanırlar.^[4]^[5] Bu Tanrı anlayışı, hem aşkınlık (maddi evrenden bağımsız olma ve ayrı olma) hem de içkinlik (maddi evrende aktif şekilde yer alma) özellikleriyle karakterize edilir.^[3]

Tanrı, Yahudilikte benzersiz ve kusursuz olarak tasavvur edilir; tüm eksikliklerden, noksanlıklardan ve kusurlardan münezzeh olan Tanrı, aynı zamanda her şeye gücü yeten (omnipotent), her yerde hazır ve nazır (omnipresent), her şeyi bilen (omniscient) ve tüm sıfatlarında mutlak sonsuz olarak kabul edilir. O'nun hiçbir ortağı veya dengi yoktur, zira varlığın tek yaratıcısıdır.^[3]^[6] Yahudilikte Tanrı hiçbir surette tasvir edilmez.^[7] Tevrat, O'nun mutlak egemenliğine ortak koşmayı açıkça yasaklar, zira Tanrı ikincisi olmayan, bölünemez, kıyas kabul etmez bir Mutlak Varlık'tır; hiçbir şey O'na benzemez, O da hiçbir şeye benzemez.^[3]^[6] Bu nedenle, Tanrı'nın mahiyeti insan düşüncesinin ve ifadelerinin ötesindedir; dünyadaki hiçbir şeyle kıyaslanamaz.^[3]^[6] İbranice Kutsal Kitap'ta en sık kullanılan Tanrı isimleri, Tetragrammaton (İbranice: יהוה) ve Elohim'dir.^[3]^[8] Geleneksel Yahudilikteki diğer Tanrı isimleri arasında Adonai, El-Elyon, El Şadday ve Şehina sayılabilir.^[8]

Orta Çağ Yahudi filozofu ve hukukçu Maimonides tarafından sistematize edilen ve sonraları geleneksel Yahudi düşüncesinin büyük kısmını etkileyen rasyonalist Yahudi teolojisine göre, Tanrı; mutlak bir, bölünemez, kıyas kabul etmez bir varlık olarak anlaşılır. O, tüm varoluşun nedeni ve koruyucusu olan yaratıcı tanrıdır.^[3]^[6] Maimonides, İbn Sina'nın Tanrı'yı hem her yerde bulunan hem de cisimsiz bir Yüce Varlık olarak kavramsallaştırmasını benimsemiş, evrenin yaratılışı için zorunlu bir varlık olduğunu savunmuştur. Bununla birlikte, Aristoteles'in Tanrı anlayışını (hareket etmeyen hareket ettirici), dünyanın ezeli-ebediliği savunusu ve Tanrı'nın yaratıcılığının reddi gibi görüşlerini açıkça reddetmiştir.^[6] Geleneksel Yahudi yorumları genellikle Tanrı'nın kişisel olduğunu, aynı zamanda aşkın ve dünyaya müdahale edebilir bir varlık olduğunu vurgular.^[8] Bununla birlikte, bazı modern Yahudi yorumları, Tanrı'nın kişisel olmayan bir güç veya evrenle ilgilenen doğaüstü bir varlıktan ziyade bir ideal olduğunu öne sürer.^[1]^[3]

Kaynakça

^ ^a ^b Tuling, Kari H. (2020). "PART 2: Does God Have a Personality—or Is God an Impersonal Force?". Tuling, Kari H. (Ed.). Thinking about God: Jewish Views. JPS Essential Judaism Series. Lincoln ve Philadelphia: University of Nebraska Press/Jewish Publication Society. ss. 67-168. doi:10.2307/j.ctv13796z1.7. ISBN 978-0-8276-1848-0. LCCN 2019042781.
^ Stahl, Michael J. (2021). ""The "God of Israel" and the Politics of Divinity in Ancient Israel". The "God of Israel" in History and Tradition. Vetus Testamentum: Supplements. 187. Leiden ve Boston: Brill Publishers. ss. 52-144. doi:10.1163/9789004447721_003. ISBN 978-90-04-44772-1.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Grossman, Maxine; Sommer, Benjamin D. (2011). "GOD". Berlin, Adele (Ed.). The Oxford Dictionary of the Jewish Religion (2. bas.). Oxford ve New York: Oxford University Press. ss. 294-297. doi:10.1093/acref/9780199730049.001.0001. ISBN 978-0-19-975927-9. LCCN 2010035774.
^ Hayes, Christine (2012). "Understanding Biblical Monotheism". Introduction to the Bible. The Open Yale Courses Series. New Haven ve Londra: Yale University Press. ss. 15-28. ISBN 978-0-300-18179-1. JSTOR j.ctt32bxpm.6.
^ Moberly, R. W. L. (1990). ""Yahweh is One": The Translation of the Shema". Emerton, J. A. (Ed.). Studies in the Pentateuch. Vetus Testamentum: Supplements. 41. Leiden: Brill Publishers. ss. 209-215. doi:10.1163/9789004275645_012. ISBN 978-90-04-27564-5.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Lebens, Samuel (2022). "Is God a Person? Maimonidean and Neo-Maimonidean Perspectives". Kittle, Simon; Gasser, Georg (Ed.). The Divine Nature: Personal and A-Personal Perspectives (1. bas.). Londra ve New York: Routledge. ss. 90-95. doi:10.4324/9781003111436. ISBN 978-0-367-61926-8. LCCN 2021038406.
^ Leone, Massimo (Bahar 2016). Asif, Agha (Ed.). "Smashing Idols: A Paradoxical Semiotics" (PDF). Signs and Society. 4 (1). Şikago: University of Chicago Press, Hankuk University of Foreign Studies Semiosis Research Center adına. ss. 30-56. doi:10.1086/684586. eISSN 2326-4497. hdl:2318/1561609. ISSN 2326-4489. 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.
^ ^a ^b ^c Ben-Sasson, Hillel (2019). "Conditional Presence: The Meaning of the Name YHWH in the Bible". Understanding YHWH: The Name of God in Biblical, Rabbinic, and Medieval Jewish Thought. Jewish Thought and Philosophy (1. bas.). Basingstoke ve New York: Palgrave Macmillan. ss. 25-63. doi:10.1007/978-3-030-32312-7_2. ISBN 978-3-030-32312-7.

[Tuling_2020-1] Tuling, Kari H. (2020). "PART 2: Does God Have a Personality—or Is God an Impersonal Force?". Tuling, Kari H. (Ed.). Thinking about God: Jewish Views. JPS Essential Judaism Series. Lincoln ve Philadelphia: University of Nebraska Press/Jewish Publication Society. ss. 67-168. doi:10.2307/j.ctv13796z1.7. ISBN 978-0-8276-1848-0. LCCN 2019042781.

[Stahl_2021-2] Stahl, Michael J. (2021). ""The "God of Israel" and the Politics of Divinity in Ancient Israel". The "God of Israel" in History and Tradition. Vetus Testamentum: Supplements. 187. Leiden ve Boston: Brill Publishers. ss. 52-144. doi:10.1163/9789004447721_003. ISBN 978-90-04-44772-1.

[Berlin_2011-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Grossman, Maxine; Sommer, Benjamin D. (2011). "GOD". Berlin, Adele (Ed.). The Oxford Dictionary of the Jewish Religion (2. bas.). Oxford ve New York: Oxford University Press. ss. 294-297. doi:10.1093/acref/9780199730049.001.0001. ISBN 978-0-19-975927-9. LCCN 2010035774.

[Hayes_2012-4] Hayes, Christine (2012). "Understanding Biblical Monotheism". Introduction to the Bible. The Open Yale Courses Series. New Haven ve Londra: Yale University Press. ss. 15-28. ISBN 978-0-300-18179-1. JSTOR j.ctt32bxpm.6.

[Moberly_1990-5] Moberly, R. W. L. (1990). ""Yahweh is One": The Translation of the Shema". Emerton, J. A. (Ed.). Studies in the Pentateuch. Vetus Testamentum: Supplements. 41. Leiden: Brill Publishers. ss. 209-215. doi:10.1163/9789004275645_012. ISBN 978-90-04-27564-5.

[Lebens_2022-6] Lebens, Samuel (2022). "Is God a Person? Maimonidean and Neo-Maimonidean Perspectives". Kittle, Simon; Gasser, Georg (Ed.). The Divine Nature: Personal and A-Personal Perspectives (1. bas.). Londra ve New York: Routledge. ss. 90-95. doi:10.4324/9781003111436. ISBN 978-0-367-61926-8. LCCN 2021038406.

[Leone_2016-7] Leone, Massimo (Bahar 2016). Asif, Agha (Ed.). "Smashing Idols: A Paradoxical Semiotics" (PDF). Signs and Society. 4 (1). Şikago: University of Chicago Press, Hankuk University of Foreign Studies Semiosis Research Center adına. ss. 30-56. doi:10.1086/684586. eISSN 2326-4497. hdl:2318/1561609. ISSN 2326-4489. 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2021.

[Ben-Sasson_2018-8] Ben-Sasson, Hillel (2019). "Conditional Presence: The Meaning of the Name YHWH in the Bible". Understanding YHWH: The Name of God in Biblical, Rabbinic, and Medieval Jewish Thought. Jewish Thought and Philosophy (1. bas.). Basingstoke ve New York: Palgrave Macmillan. ss. 25-63. doi:10.1007/978-3-030-32312-7_2. ISBN 978-3-030-32312-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]