Astrantia maxima
| Astrantia maxima | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Astrantia maxima Pall., Nova Acta Acad. Sci. Imp. Petrop. Hist. Acad. 7: 357 (1793). | |||||||||||||||
Yıldızca veya bilimsel adıyla Astrantia maxima,[1] 1790 yılında Peter Simon Pallas tarafından tanımlanmış, maydanozgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür.
Bahçelerde süs bitki olarak yetiştirilen yıldızca, ortalama olarak 90 cm uzunluğa ve 60 cm genişliğe ulaşabilir. Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı'nın bitkiler için belirlediği "soğuğa dayanıklılık haritasında" 4 ve 9 aralığında derecelendirilmiştir. Yani -1 °C'den -35 °C'ya kadar soğuğa dayanıklıdır.[2] Bitki, Kraliyet Bahçivanlık Derneği'nin verdiği Garden Merit Ödülü'nü kazanmıştır.[1] Haziran ve Ağustos ayları arasında çiçeklenir.[3]
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
"En büyük" anlamına gelen maxima,[4] bu türü daha küçük akrabaları olan Astrantia minor ve havaifişek çiçeğinden ayırır.
Dağılımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Avrupa ve Batı Asya'ya özgü olan yıldızca, Kafkasya'da yaygındır. 1804'ten beri Britanya Adaları'nda yetiştirilmektedir.[5]
Türkiye'nin kuzeydoğusunda, 1300 ila 2400 metre rakımlı korular ve çok sulu çayırlarda yetişmektedir.[6] Ayrıca Kuzeybatı İran'da görülmüştür.
Türkiye'ye endemik olan ve Dağ yıldızcası adıyla bilinen Astrantia maxima subsp. haradjianii adında bir alttürü vardır.[7]
Yetiştirilmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Astrantia maxima, biraz gölgeli ve nemli bahçelerde iyi yetişir. Çiçek başları kırmızı, pembe ve beyaz tonlarındadır. Ayrıca tavşanlara karşı dayanıklıdır.[8][9]
Kültivarlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Astrantia major 'Hadspen Blood', Havaifişek çiçeği ve A. maxima melezi.[10]
- Astrantia maxima 'Mark Fenwick', bazı fidanlıklarda ve son zamanlarda RHS Kataloğu'nda listelenmiştir.[11]
- Astrantia maxima 'Rosea', bazı fidanlıklarda listelense de RHS Kataloğu'nda listelenmemiştir.[12]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "RHS Plantfinder - Astrantia maxima". Royal Horticultural Society. 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2018.
- ^ "astrantia maxima". perennials.com. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.
- ^ A Gardenerer's Dictionary of Plant Names. Londra: Cassell. 1972. s. 211. ISBN 0304937215.
- ^ Sims, John.
- ^ "The genus Astrantia L. in Turkey: morphology and anatomy". hrcak.srce.hr. 2003. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2014.
- ^ "The Flora of Üzümlü -Sakaltutan (Erzincan-Gümüflhane)" (PDF). Erzincan University. 8 Mayıs 2007. s. 6. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.
- ^ "Astrantia maximaMasterwort". claireaustin-hardyplants.co.uk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2014.
- ^ "Masterful Masterworts". davesgarden.com. 19 Aralık 2009. 13 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2014.
- ^ The Horticulture Gardener's Guides - Perennials. s. 2.
- ^ "Astrantia maxima 'Mark Fenwick'". zipcodezoo.com. 7 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2014.
- ^ "Astranita page". tripod.com. 2002–2004. 31 Ağustos 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2014.
Wikimedia Commons'ta Astrantia maxima ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur