Ömer Bersey
| Ömer Bersey | |
|---|---|
 | |
| Kendi dilinde adı | Бэрсэй Умар |
| Doğum | 1807 Abzeh, Çerkesya |
| Ölüm | ÖT bilinmiyor |
| Dil | Adigece, Kabardeyce, Rusça |
| Milliyet | Çerkes |
Ömer Bersey (Batı Çerkesçesi: Бэрсэй Хьэпхьалыкъо Умар, romanize: Bersey Hephalıqo Wumar; Rusça: Умар Хапхалович Берсей), Çerkes yazar, şair, fabulist, çevirmen ve öğretmen. Çerkes edebiyatının en önemli isimlerinden birisi olarak tanınır. Çerkesçe (Adigece, Kabardeyce), Fransızca, Arapça, Türkçe, Rusça ve Tatarca olmak üzere birçok dil biliyordu.[2]
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
1807'de Çerkesya'nın Abzeh bölgesinde bugünkü Maykop civarında bir köyde doğdu. Sekiz yaşında korsanlar tarafından kaçırılıp Mısırlı Mehmed Ali Paşa'ya satıldı ve burada eğitildi. Akıcı Fransızca, Arapça, Türkçe, Rusça ve Tatarca öğrendi. 1840-1843 yıllarında Fransa'da okudu. 1843'te Çerkesya'ya döndü ve Çerkesler ile Ruslar arasında tercümanlık işlerini yürüttü. Ölüm tarihi ve yeri bilinmemektedir.[2]
Etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bersey'nin ilk kitabını yayımladığı 14 Mart 1855 günü,[3] dünya çapındaki Çerkesler tarafından "Modern Çerkes Dili ve Edebiyatı Günü" olarak kutlanır.[4]
Maykop'ta bir sokağa Ömer Bersey'in adı verilmiştir.[5]
Adıge Devlet Üniversitesi arazisinde heykeli vardır.[6]
Eserler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bersey, Çerkes Arap alfabesini standart hâle sokan ilk yazardı.
- 1852 - "Çerkes Halkı Üzerine Etnografik Deneme"
- 1853 - "Çerkes Dilinin Arap Harfleriyle İlk Kitabı"[7]
- 1858 - "Çerkes grameri"
- 1861 - "Çerkes Alfabesi derlemesi"
- 1862 - "Doğu Çerkes Alfabesi"[8]
Bersey, işçi hakları hakkında hikâyeler yazmıştır:
- "İki Horoz"
- "Genç adam"
- "Kadın ve Tavuk"
- "Demirci ve Doktor"
- "İnsan ve Ölüm"
- "Arap"
- "Tavşanlar ve Tilkiler"
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ У. Х. Берсей - Букварь черкесских языков, 1855
- ^ a b Тешева Ф. Р. Педагогическая деятельность и педагогические взгляды адыгских просветителей У. Х. Берсея и П. И. Тамбиева : Автореф. дис. … канд. пед. наук. — Майкоп, 1998.
- ^ Казаков А. В. Адыгские офицеры досоветского периода — как творческие деятели // Архивы и общество. — 2011. — Вып. 5.
- ^ Şablon:СтатьяŞablon:Недоступная ссылка
- ^ "Улица Умара Берсея". Информация — Республика Адыгея. 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2013.
- ^ "Кто продолжит дело Берсея?". DataLife Engine. 14 Mart 2013. 17 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2013.
- ^ Хатит Ф. Р., Агошкова О. В. Педагогический потенциал литературно-творческой деятельности У. Х. Берсея
- ^ "Образование как элемент окультуривания горских народов Кавказа на завершающем этапе Кавказской войны". Газават.ру. 4 Ağustos 2011. 25 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2013.