William Thompson (naturalist)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için William Thompson sayfasına bakınız.
William Thompson
Doğum02 Aralık 1805(1805-12-02)
Belfast
Ölüm17 Şubat 1852 (46 yaşında)
Tanınma nedeniOrnithologist, deniz biyoloğu, ve yazar

William Thompson (2 Aralık 1805 - 17 Şubat 1852), İrlanda'nın doğal tarihi, özellikle ornitoloji ve deniz biyolojisi üzerine yaptığı kurucu çalışmalarla tanınan İrlandalı bir doğa bilimcidir. Thompson, kuşların dağılımı, üremesi, yumurtaları, habitatı, şarkısı, tüyleri, davranışları, yuvaları ve yiyecekleri hakkında çok sayıda not yayımladı. Bunlar, dört ciltlik The Natural History of Ireland'ın temelini oluşturdu ve Francis Orpen Morris gibi aynı ve sonraki dönemlerin yazarları tarafından çokça kullanıldı.[1]

İlk yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

Thompson, İrlanda'nın gelişen deniz kenti Belfast'ta doğdu, bir keten tüccarının en büyük oğluydu ve serveti daha sonra Thompson'ın akademik bir bağlantısı olmadan kendi araştırmasını finanse etmesine izin verecekti. Thompson, yeni kurulan Belfast Kraliyet Akademik Enstitüsü'ne katıldı ve burada Biyolojik Bilimler alanında derece aldı. Diğerlerinin yanı sıra John Templeton tarafından kurulan okul, önde gelen doğa bilimcilerden oluşan bir kohort üreten güçlü bir doğa tarihi bölümüne sahipti. 1826'da Fortwilliam, Belfast armatörü kuzeni George Langtry eşliğinde bir Büyük Tur'a çıktı.[2] Hollanda'dan başlayarak, Belçika üzerinden Ren nehrinden aşağı İsviçre'ye ve oradan da Roma ve Napoli'ye gittiler. Floransa, Cenevre ve Paris üzerinden geri döndüler.

Thompson, Roma yakınlarındaki Nympheum of Egeria'yı özellikle klasik ve şiirsel çağrışımlarıyla çekici buldu.

Thompson'ın ilk bilimsel makalesi The Birds of the Copeland Islands, Belfast Natural History Society'ye katılmasından kısa bir süre sonra 1827'de yayımlandı. Bu yıllarda Belfast Edebiyat Derneği'nin bir üyesi oldu.[3][4][5]

Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

William Thompson düzenli alışkanlıkları olan bir insandı. Kahvaltıdan sonra dört saat boyunca bilimsel araştırmalar, basın hazırlıkları ve yazışmalarla uğraşırdı. Ardından iki veya üç saat egzersiz yapardı. Akşam yemeği ile çay arasındaki aralıkta gününü edebiyata verirdi ve yerel toplumların talepleri onu serbest bıraktığında, iki veya üç saatlik ek bilimsel çalışma için çalışmaya çekilirdi. Baharla birlikte edebiyat, tarih, biyografi ve güzel sanatlar ile bilim zevkini genişlettiği Londra'ya bir ziyaret gelirdi. Ayrıca İngiltere ve İskoçya'nın doğal bölgelerinin çoğunu ziyaret etti. Yazın ailesi ile deniz kıyısına gider ve ardından sonbaharda arkadaşlarıyla turlara çıkar, British Association toplantılarına ve İskoçya'daki atış merkezlerine katılırdı.[6]

Araştırmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Thompson, Selby 's The Magazine of Zoology and Botany, The Annals of Natural History, The Magazine of Natural History ile Annals and Magazine of Natural History dergilerine İrlanda kuşları hakkında güncel bilgilerle katkıda bulundu; ilk kapsamlı kitabı ve Glasgow'daki İngiliz Bilim Derneği'nin 1840 toplantısı için İrlanda'nın kuşlarının listesini hazırladı. Başta kuşlar olmak üzere diğer çalışmaları Proceedings of the Zoological Society of London ve London and Edinburgh Philosophical Journal'da yayımlandı. Bu makaleler, 1849 ile 1851 yılları arasında dört cilt halinde yayımlanan ufuk açıcı eseri The Natural History of Ireland'ın temelini oluşturdu.

Kuşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Thomas Pennant İngiliz zoolojisi, 1776. Kuş anatomisini gösteren levha

Başlıca kuş yayınları, İngiltere ve İrlanda'nın omurgalılarını karşılaştıran erken bir biyocoğrafik çalışma olan İngiliz Bilim Derneği için İrlanda faunası (Vertebrata) üzerine 1841 Raporu'dur. Thompson, birkaç istisna dışında, o zamanlar Jardine ve Selby tarafından kabul edilen Britanya'nın yerli kuşlarının hepsinin İrlanda'da bulunduğunu belirtir[7] ve The Natural History of Ireland, kuşlarla ilgili bölümde, anatomi, kuş tüyü, davranış, yuvalama ve üreme, mevsimsellik ve dağılım hakkında bilgi veren edebi bir üslupla, bazen anekdot niteliğinde bir monograftır.

Thompson, muhabir ağı tarafından çeşitli şekillerde toplanan İrlanda'da pek çok nadir kuş türünü belgeledi. Kuşlar arasında, Bonaparte's Gull ve Botaurus lentiginosus'un İrlanda'daki ilk oluşumlarını içeriyordu. Red Kite üzerine yazan şüpheci bir gözlemciydi, Kite adı, İrlanda ilçelerinin istatistiksel araştırmalarında ve başka yerlerde verilen kuş kataloglarında yaygın olarak geçiyor; ancak şahingillerin daha büyük türleri Kite ve Glead olarak adlandırılan bazı yerlerde çakır atmaca veya kaz atmaca olarak adlandırıldığından, akbabanın veya bazı yaygın türlerin kastedildiğine hiç şüphe yoktur.[8]

Levha 34, Edward Donovan, Britanya Kabuklularının Doğal Tarihi: Şimdiye Kadar Büyük Britanya'da Keşfedilen Tüm Türlerin Rakamları ve Tanımları Dahil, Linnean Tarzına Göre Sistematik Olarak Düzenlenmiş, Her Biri Üzerinde Bilimsel ve Genel Gözlemlerle. (1799-1803)

Deniz Biyolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

1834'te Thompson, deniz hayvanlarının uzay (derinlik aralığı) ve zaman (mevsimsellik) dağılımını incelemeye başladı. İlk araştırması, İrlanda Denizi'nde tarama yapan Edward Forbes ile oldu. Diğer katılımcılar Robert MacAndrew, John Gwyn Jeffreys, Yoxford, Suffolk kabuk toplayıcı George Barlee (1794-1861) ve İrlandalı arkadaşları Robert Ball, Edmund Getty ve George Crawford Hyndman idi. 1835'te Forbes ile Fransa, İsviçre ve Almanya'yı gezdi. Daha sonra 1841'de Thomas Graves komutasındaki Beacon'da Forbes ve Thomas Abel Brimage Spratt'a katıldı ve Akdeniz ve Ege'de çalıştı. Keşif on sekiz ay sürdü ve 1 ila 130 kulaç arasında değişen derinliklerde yüzden fazla tarama operasyonu ve kıyı temelli çalışmalar gerçekleştirdi.[9] Thompson, ana koleksiyonu Ulster Müzesi herbaryumunda bulunan ve Thompson'ın kendisi, William Henry Harvey, Moon, D. Landsborough, Robert Ball, Thomas Coulter, George Crawford Hyndman, William McCalla ve diğerleri tarafından toplanan örnekleri içeren beş büyük albümden[nb 1] oluşan alglerin derinlik aralığına odaklandı. Kayıtları, Gifford (1853) gibi başkaları tarafından da rapor edilmiştir: - Griffithsia simplicifilum from ". . . Wight Adası, Ağustos 1841'de Messers tarafından. R.Ball. ve W. Thompson."[10]

George Dickie'nin Flora of Ulster eseri Thompson'ın sık sık botanik katkılarının ve Hortus Siccus'unun kayıtlarını içerir ve William Baird'in Natural History of British Entomostraca adlı kitabında ondan bahsedilir.

Sonraki yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

Thompson, İngiliz bilimsel kuruluşunun kalbinde yer alan zoolog Thomas Bell ve Londra Zooloji Topluluğu'nun Grandee'lerinden ikisi, Nicholas Aylward Vigors, William Ogilby dahil olmak üzere, hem Britanya hem de İrlanda'daki doğa bilimcilerle doğa tarihinin tüm yönleri üzerine kapsamlı bir şekilde yazıştı.

Thompson'ın itibarı yayıldıkça, İrlanda'nın her yerindeki ilgili gözlemciler ona bilgi iletti. Ancak sağlığı 1847 veya 1848 civarında, 42 yaşındayken kötüleşti ve 1847'den itibaren kalp rahatsızlığı yaşadı. 1852'de Thompson Londra'da[11] arkadaşları British Birds'ün yazarı William Yarrell, Edward Forbes, Ray Society'den Edwin Lankester ve George Busk tarafından bakıldığı sırada bir kalp krizinden öldü. Hiç evlenmemiştir.

Thompson'ın mektuplarından ve notlarından alıntılar, George Dickie, James Ramsey Garrett ve Robert Patterson tarafından 1856'da, ölümünden dört yıl sonra, omurgasızlar ve kuş olmayan omurgalılara odaklanan The Natural History of Ireland'ın dördüncü cildi olarak düzenlendi ve yayımlandı.

İrlanda Doğa Tarihi Cilt 1 Frontis

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Seksenin üzerinde kısmi liste. The Natural History of Ireland tam listeyi kapsar (bkz. Dış Bağlantılar).

online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

  • 1840 Additions to the fauna of Ireland. Annals of natural history 5, 6–14. online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1840 Additions to the fauna of Ireland. Annals of natural history 5: 245–257.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • with Goodsir, J. 1840 Description of Limneus involutus Harvey MS. with an account of the anatomy of the animal. Annals of natural history 5: 22–25. online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1840 On the Mollusca of Ireland [Species Unica]. Annals of natural history 5:84 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1840 Contributions towards a knowledge of the Mollusca Nudibranchia and Mollusca Tunicata of Ireland, with descriptions of apparently some new species of invertebrata. Annals of natural history 5: 84–102 Plate 2.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1840 On a new genus of fishes from India. Annals of natural history, 4 (6), 184-187.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1841 Report on the fauna of Ireland (Vertebrata) Report of the British Association for the Advancement of Science 1841 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1840 On a minute alga which colours Ballydrain Lake, in the county of Antrim. Annals and Magazine of Natural History 5: 75-84, figs 1-3. online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1841 Catalogue of the land and freshwater Mollusca of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 6: 16–34 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1841 Catalogue of the land and freshwater Mollusca of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 6: 109–126 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1841 Catalogue of the land andfreshwater Mollusca of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 6: 194–208 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1841 Additions to the fauna of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 7: 477–481 online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1841 Notes on British Char, Salmo Umbla, Linn., S. Salvelinus, Don. Annals & Magazine of Natural History 6: 444 –online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1842 Cycostoma elegans Lam. an Irish shell. Annals & Magazine of Natural History 8: 228.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1842 Results of deep dredging off the Mull of Galloway, by Capt. Beechey, R.N.. Annals & Magazine of Natural History 10: 21–24.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1843 Report on the fauna of Ireland: div. Invertebrata. Drawn up, at the request of the British Association. Rep. Meet. Br. Assoc. Advancem. Science London, 13: 245–291.online 5 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1844 Additions to the fauna of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 13: 430–440.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1845 Additions to the fauna of Ireland, including descriptions of some apparently new species of Invertebrata. Annals & Magazine of Natural History 15: 308–322. online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1846 Notice of a bottle-nosed whale Hyperoodon butzkoph, Lancep. obtained in Belfast Bay in October 1845. Annals and Magazine of Natural History. 17, 150–153.online 28 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1846 Additions to the fauna of Ireland, including species new to that of Britain; with notes on rare species. Annals and Magazine of Natural History. 18, 310–315. online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1846 Additions to the fauna of Ireland, including a few species unrecorded in that of Britain; with the description of an apparently new Glossiphonia. Annals & Magazine of Natural History 18: 383–397.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1847 Note on the Teredo norvegica (T. navalis, Turton, not Linn), Xylophaga dorsalis, Limnoria terebrans and Chelura terebrans, combined in destroying the submerged wood-work at the harbour of Ardrossan on the coast of Ayrshire. Annals & Magazine of Natural History 20: 157–164.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1847 Additions to the fauna of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 20: 169–176.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1848 Additions to the fauna of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 1: 62–65.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1849 Additions to the fauna of Ireland. Annals & Magazine of Natural History 3: 351–357.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1851 Time of spawning of British Crustacea. Annals & Magazine of Natural History 7: 501–502.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • 1853 Supplementary report on the fauna of Ireland. Report for the British Association for the Advancement of Science : 286–290.online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • The Natural History of Ireland. Reeve, Benham and Reeve. 1849–1851.  Also published by Boehn, London.

William Thompson'ın ismini alan türler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Lepeophtheirus thompsoni Baird, 1850
  • Acipenser thompsoni Ball (in Thompson), 1856,4: 245. Acipenser sturio ile Sinonim (Linnaeus, 1758)
  • Bulimus thompsoni (Pfeiffer, 1845) in Pfeiffer, L. 1845.Mr. H. Cuming'in koleksiyonuna ait yirmi iki yeni kara kabuğu türünün tanımları. Proceedings of the Zoological Society of London 13: 63-68
  • Lepeophtheirus thompsoni Baird, 1850
  • Thaumantias thompsoni Forbes, 1841, Ann. Nat. Hist.
  • Meloscira thompsoni Harvey synononym of Lyngbya thompsonii (Harvey) in Hassall, A.H. (1845). A history of the British freshwater algae, including descriptions of the Desmideae and Diatomaceae. With upwards of one hundred plates, illustrating the various species. Vol. I. pp. [i]-viii, [i]-462, [ i, err.]. London, Edinburgh, Paris & Leipzig: S. Highley, H. Baillière; Sunderland & Knox; J.B. Baillière; T.O. Weigel.pdf 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Spirillum thompsoni Hassall, A. H., 1845 A history of the British freshwater algae:278
  • Dolichospermum thompsoni Ralfs
  • Pterinea thompsoni Portlock, 1843 in Report on the geology of the county of Londonderry, and of parts of Tyrone and Fermanagh. Dublin, A. Milliken 1843.
  • Hypoplita thompsoni and Pagurus thompsoni Bell in A History of the British Stalk-eyed Crustacea. Paternoster Row, London: John Van Voorst. 1844–1853

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Alg koleksiyonu. Ulster Müzesi (BEL) katalog numaraları: F7953 — F8151, F8182 — F8393, F8394 — F8595, F8580 — F8847 and F8848 — F8937.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "The Blue Tit mouse, BirdCheck.co.uk". 20 Ocak 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Andrew O'Brien, Linde Lunney (2009). Thompson, William. In James McGuire, James Quinn (ed.), Dictionary of Irish Biography. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. (http://dib.cambridge.org/viewReadPage.do?articleId=a8529 15 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  3. ^ Ross, H.C.G. (1985) William Thompson, naturalist 1805-1852. In Molían, R. C., Davis, W. and Finucane, B. (eds). Some people and places in Irish science and technology : 38-39. Royal Irish Academy, Dublin.
  4. ^ Wyse Jackson, Patrick 2010 William Thompson (1805-1852): zoologist and biogeographer Irish Naturalists Journal 30:119-122
  5. ^ Ross, H. C. G. and Nash, R. (1985) The development of natural history in early nineteenth century Ireland. In Wheeler, A. and Price, J. H. (eds). From Linnaeus to Darwin: commentaries on the history of biologyand geology : 13-27. Special Publication 3.Society for the History of Natural History, London.
  6. ^ "Memoir of the Late_William Thompson, Esq., President of the Natural and Philosophical Society of Belfast". 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023. 
  7. ^ Jardine, W. and Selby J. Illustrations of Ornithology 1825 to 1843
  8. ^ The Natural History of Ireland
  9. ^ Forbes E. (1844). Report on the Mollusca and Radiata of the Aegean sea, and on their distribution, considered as bearing on geology. Reports of the British Association for the Advancement of Science for 1843. 130-193. online 21 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ Gifford, I. 1853. The Marine Botanist; an Introduction to the Study of the British Sea-weeds;... Third edition. Brighton, London.
  11. ^ Fairley, J.S. 1975. An Irish Beast Book. A Natural History of Ireland's Furred Wildlife. Blackstaff Press, Belfast

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Foster, J. W.; Chesney, H. C. G, (Ed.) (1997). Nature in Ireland: A Scientific and Cultural History. Lilliput Press. ISBN 0-7735-1817-7. 
  • Rea, M. W. (1934). "The Wm. Thompson collection of British marine algae". Irish Naturalists' Journal. 5 (4): 81-83. 
  • Morton, O. 1980. Three algal collections in the Ulster Museum Herbarium. Irish Nataturalists' Journal. 20: 33 – 37
  • Jackson, P.N.W. 2010. William Thompson (1805–1852): zoologist and biogeographer. Ir. Nat. J.: 30 119 – 122.
  • Ross, H.C.G. and Nash, R. 1985. The development of natural history in early nineteenth century Ireland. From Linnaeus to Darwin: commentaries on the history of biology and geology. Society for the history of Natural History, London.
  • Robert Patterson, 1856 Memoir of the Late William Thompson, Esq. President of the Natural and Philosophical Society of Belfast in The Natural History of Ireland Volume 4: Mammalia, reptiles and fishes. Also, invertebrata online here at WikiSource s:Memoir of the Late William Thompson, Esq., President of the Natural and Philosophical Society of Belfast *Fairley, J. 1975.An Irish Beast Book. Blackstaff Press, Belfast.SBN 85640 090 4

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=William_Thompson_(naturalist)&oldid=31002745" sayfasından alınmıştır