Vorontsov Sarayı (Alupka)
Воронцовський палац | |
 Sarayın kuzey giriş cephesi.
 Aynı binanın güney cephesi, çarpıcı bir şark görünümüne sahiptir. | |
 | |
| Eski ad(lar) | Alupka Sarayı |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | Yazlık saray |
| Mimari tarz | İskoç Baronial Babür mimarisi Neo-Gotik mimarisi |
| Konum | Alupka, Kırım, Ukrayna |
| Koordinatlar | 44°25′11″K 34°03′20″D / 44.41972°K 34.05556°D |
| Başlama | 1828 |
| Tamamlanma | 1848 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Edward Blore William Hunt (Blore'nun asistanı) |
Vorontsov Sarayı (Ukraynaca: Воронцовський палац; Rusça: Воронцовский дворец) veya Alupka Sarayı[2] Kırım'daki Alupka kasabasının yanındaki Kırım Dağları'nın dibinde bulunan tarihi bir saraydır.
Vorontsov Sarayı, Kırım'daki en eski ve en büyük saraylardan birisi[3] ve Kırım'ın güney sahilindekinde en popüler turistik mekânlarından birisidir.[4][5]
Saray, 9 milyon gümüş rublesi maliyetiyle kendi kişisel yazlığı olarak kullanmak üzere Prens Mikhail Semyonovich Vorontsov için 1828 ile 1848 yılları arasında inşa edilmiştir.[6] İngiliz Rönesans canlanması tarzının bir serbest yorumlamasıyla İngiliz mimar Edward Blore ile asistanı William Hunt tarafından tasarlanmıştır.[5][7] Yapı, birkaç mimari stillerin melezidir, ama hiçbiri birbirinden üstün olarak göze çarpmaz. Bu stillerin arasında İskoç Baronial,[8] Babür mimarisi[9] ve Neo-Gotik mimarisinin unsurları bulunmaktadır.[3] Blore, Birleşik Krallık'ta birçok bina tasarlamıştır ve özellikle Londra'daki Buckingham Sarayı'nın tasarımını tamamlanmasından sonra iyi tanınmıştır.[10]
Saray tamamlandığında Rusya İmparatorluğu'nun elit yönetici sınıfının birçok üyesi tarafından ziyaret edilmiştir; bu büyük ölçüde varlıklı soylularının çoğunluğu bu yüzden kendi yazlıklarını oluşturmak için Kırım'a taşınmıştır. 20. yüzyılın başlarında aristokratların birçoğu değil fakat aynı zamanda imparatorluk ailesinin üyeleri ve Çar'ın kendisi de dahil olmak üzere çevrelerinde çeşitli mimari tarzda sarayları vardır.
Sarayın önemli özelliği 40 hektar (99 dönüm) yeşillik ve ormanlık alanının Alman peyzaj mimarı Carolus Keebach tarafından düzenlenerek yan yana bitişik parklardan oluşmasıdır.[11][12] Bugün Vorontsov Sarayı, "Alupka Sarayı-Park Kompleksi"nin bir bölümüdür.
Durumundan dolayı önemli bir yerel turistik ve mimari anıt olarak Vorontov Sarayı ve sarayı çevreleyen park kompleksi çoğunlukla An Ordinary Miracle (1964), Nebesnye lastochki (1976), The Crazy Day or The Marriage of Figaro (2004), Sappho (2008) gibi Ukrayna ve Sovyet sineması yapımlarında ev sahipliği yapmıştır.[7][13]
Rus şair İvan Bunin sarayı 1900 yılında ziyaret etmiş ve "К прибрежью моря длинная аллея ..." başlıklı kısa bir şiir yazmıştır.[14]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Napolyon Savaşları'nı takip eden dönemde canlı bir kozmopolitan toplum odaklı yeni şehir Odessa, bir avuç görkemli Rus aristokratlar ve tıpkı Sofia Kiselyova ve Karolina Sobańska gibi güzel Leh leydileriyle Rusya'nın güney başkenti olarak ortaya çıktı. Filipp Vigel'e göre Odessa'daki genel valinin sarayı bir "imparatorluk prensinin küçük başkenti" gibi görünüyordu.[15] Odessa'da birçok neoklasik tarzında binalar ortaya çıkarken Kırım hâlâ bir yaban ve egzotik hinterlanti olarak algılanıyordu. 1820'lerin ortalarında yaşayanlar, Kırım'ın güzelliğini dayanak alarak Aleksandr Puşkin'in Bahçesaray Çeşmesi şiiri ve Adam Mickiewicz'in Kırım Soneleri gibi son derece popüler romantik eserlere imza attılar. Her iki şair de Kırım Hanlığı'nın 1783 yılındaki çöküşüne kadar abartılı bir şekilde gözde büyütülmüş George Gordon Byron'un şark romantizmleri ve Kırım Tatar geleneklerinin egzotik bir diyarıyla büyülenmiştiler.
Mikhail Vorontsov, Mayıs 1823'te Novorossiya genel valiliğine atandı. Hatta Odessa'ya varmalarından önce Vorontsovlar, seyrek nüfuslu ve zamanında az bilinen Kırım'ın güneybatısından topraklar satın almaya başladılar. Alupka, 1824 yılında Livadya ve Oreanda'nın sahibi olan albay Theodosios Reveliotis tarafından satın alındı.[16] Ayrıca o zamana kadar Vorontsovların Gurzuf, Massandra, Ai-Danil ve Cape Martian'da mülkleri vardı.[17]
Özgün tasarımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Vorontsov Sarayı, Novorossiya genel valisi Prens Mikhail Semyonovich Vorontsov tarafından bir yazlık olarak sipariş edildi.[7] Prens tam bir İngiliz hayranıydı. Babası Semyon Vorontsov, İngiltere'de Büyük Katerina'nın büyükelçisi oldu ve Prens eğitimini Londra'da gördü. Kız kardeşi Catherine bir İngiliz aristokratı ile evlendi ve İngiltere'nin en görkemli kır evlerinin birisi olan Wilton House'un châtelaine'i oldu. 1796 yılında I. Pavel'ın tahta çıkması sırasında Semyon Vorontsov gözden düştü, emlâklarına el konuldu ve I. Aleksandr'ın tahta çıkmasından sonra 1801 yılına kadar geri dönmedi. Bu nedenle şaşırtıcı bir şekilde ölümüne kadar İngiltere'de kızıyla birlikte yaşadı ve Mikhail Vorontsov sık sık İngiltere'ye uğrar oldu.[18]
Vorontsov, 1823 yılında Alupka'da yeni bir sarayın yeri için yerel Tatarlardan arazi satın aldı. Ancak satın almanın olması için Vorontsov'un yeni bir cami yaptırması gerekli kılındı.[18] Zaten arazinin bir bölümü Grigoriy Potyomkin için 1787'de İngiliz peyzaj mimarı William Gould tarafından Büyük Katerina'nın Kırım'ın Rusya'ya kansız ilhakına takiben bir ziyaretin bölümünde arazin Potemkin'in "iyileştirilmeleri"'nin bir parçası olarak iyi ağaçlarla ekilmişti.[18] Arazinin mülkiyetinin satın alındığı gün Vorontsov hemen Alman bahçıvan Karl Kebach'i ileride önerilen sarayın arazisi, zemininin düzeni ve bahçelerini iyileştirmesi için işe aldı.[18]
1824'te mimar Philip Elson, yeni saray inşa edilirken Vorontsov ailesinin yaşaması için küçük bir ev inşası için görevlendirildi. Şimdi şekli çok değiştirilmiş ve Asiatic Pavilion olarak da bilinen bu bina hâlâ ayaktadır.[18]
Aslında Prens, böyle bir tasarımın yürütülmesi için tamamen klasik bir tasarım ve planlar istemişti Chestar'daki mimar Thomas Harrison ve Odessa mimarı Francesco Boffo'dan.[18] İki mimar önceden Vorontsov'un Odessa'daki resmi rezidansı için tasarımında birlikte çalışmışlardı. Harrison'ın planlarında Alupka'daki sarayın klasik bir villa olacağı belirtiliyordu. Planlar bahçe cephesinde denize bakan iki kat daha büyük klasik bir eksedra gösteriyordu.[18]
İnşaat 1828'de başladı, ancak binanın temelleri yükselmeden önce inşaat Haziran 1831'de askıya alındı. Bu olmuş olabilir, çünkü mimar Harrison önceki yılda ölmüş ve Boffo belki de başka bir seçeneği olmadığı için tek başına çalışmak zorunda kalmış olabilir.[18]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Chernov 1986, s. 184.
- ^ Alupka Sarayı (Ukraynaca: Алупкінський палац; Rusça: Алупкинский дворец) ismi Sovyet zamanında[1] Vorontsov ailesine olan atıfından dolayı koyulmuştur.
- ^ a b Ivchenko 2010, s. 290.
- ^ Zharikov 1983–1986, s. 299.
- ^ a b Malikenaite 2003, s. 60.
- ^ "Vorontsovsky palace". Zabytki (Ukraynaca). 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2011.
- ^ a b c "Vorontsovsky palace". Qrim.ru (Rusça). 31 Ekim 2008. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011.
- ^ Gilbert 1992, s. 817.
- ^ Brett,p?
- ^ Warren, Marcus (28 Ekim 2000). "Crimea's castles in the air face collapse". The Daily Telegraph. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2011.
- ^ "Vorontsovsky palace and Alupka park". Sunny Crimea (Rusça). 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011.
- ^ Shirokov, O. "Alupka Park". The Crimean sights. Taurical National University. 26 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2011.
- ^ "Vorontsovsky palace". Crimean Architectural Portal (Rusça). 24 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011.
- ^ Bunin, Ivan. "Long alley leading down to the shore". Ivan Alekseevich Bunin (Rusça). bunin.niv.ru. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2015.
- ^ Е. И. Индова. Крепостное хозяйство в начале XIX века. Moscow, 1955. Page 36.
- ^ Т. Брагина, Н. Васильева. Путешествие по дворянским имениям южного берега Крыма. Таврия, 2001. Стр. 113.
- ^ a b c d e f g h Brett, C.E.B. (2005). Towers of Crim Tartary: English and Scottish architects and craftsmen in the Crimea, 1762–1853. Donington, Lincolnshire: Shaun Tyas. ISBN 978-1-900289-73-3