Virüs sınıflandırması

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Virüs sınıflandırması, virüslerin taksonomik bir sistem içinde adlandırılma ve gruplandırılmalarını içerir. Hücresel canlıların görece oturmuş sınıflandırma sistemlerinde olduğu gibi, virüs sınıflandırması da süregiden tartışma ve önerilerin konusudur. Bu, büyük ölçüde, virüslerin henüz kesin bir şekilde "canlı" ya da "canlı olmayan" varlıklar olarak tanımlanamamış olmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla da virüsler, bitkiler ve hayvanlar gibi hücresel canlıları konu edinen biyolojik sınıflandırma sistemleri içine çeşitli nedenlerle sorunsuz bir şekilde yerleştirilememektedir.

Virüs sınıflandırması, virüslerin yapı (morfoloji), nükleik asit tipi, çoğalma tarzı, konak canlı ve neden oldukları hastalık gibi fenotipik özelliklerini temel alır. Bunun için günümüzde Baltimor sınıflandırması ve UVTK sınıflandırması olarak iki ana sistem birlikte kullanılmaktadır.

Sınıflandırma yöntemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Baltimore sınıflandırması[değiştir | kaynağı değiştir]

Baltimore sınıflandırması, viral mRNA sentezi yöntemine dayanmaktadır.
Daha fazla bilgi: Baltimor sınıflandırması

Baltimore sınıflandırması, virüsleri nükleik asit türü (DNA ya da RNA), nükleik asiti ipliği sayısı (tek iplikli ya da çift iplikli) ve çoğalma yöntemine göre Roma rakamları ile numaralanmış yedi gruptan birinin içine yerleştirir. Neden oldukları hastalıklar ve morfolojik özelliklerine göre de sınıflandırılmaları mümkünse de farklı virüslerin aynı hastalığa yol açabiliyor olması ve yapılarının çok benzer olabilmesi nedeniyle bu yöntemler tatminkar değildir. Ayrıca, çok küçük boyutları nedeniyle virüslerin yapılarının mikroskop altında belirlenmesi de oldukça zordur. Bu noktada, genomlarına göre sınıflandırmak, benzer davranış gösteren virüslerin belli kategorilerde toplanmasını sağlar. Böylece, ileri araştırmalar için belli bir yol da çizilebilmektedir. Nobel Ödülü biyolog David Baltimore tarafından geliştirilmiştir.

Baltimore sınıflandırmasının sunduğu ve Roma rakamlarıyla numaralandırılmış olan yedi grup aşağıda verilmiştir:


UVTK sınıflandırması[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Virüs Taksonom Komitesi (UVTK), 1990'ların başında, virüslerin adlandırılması ve sınıflanması için çeşitli kurallar geliştirerek uygulamaya koymuştur ve günümüzde de virüs türlerinin adlandırılması ve bu sistem içinde yerleştirilmesini gözetmektedir. UVTK sınıflandırması, takson yapısına sahip olması gibi özellikleriyle biyolojik sınıflandırma yöntemleri ile çeşitli benzerlikler taşısa da bazı farklarla onlardan ayrılır:

  • UVTK sınıflandırması takım seviyesinden başlar ve tür seviyesine kadar iner. Geçerli seviyeler, ilgili takson son ekleri parantez içinde belirtilmiş halde, şöyledir:
• Takım (-virales)
• Familya (-viridae)
• Alt familya (-virinae)
• Cins (-virus)
• Tür (-virus)

Yaklaşık 80 familya ve 4.000 türün bilindiği bu sistemde takımların tanımlanması henüz çok yenidir ve yavaş işlemektedir: bugüne dek yalnızca üç takım belirlenmiştir (Caudovirales, Nidovirales, Mononegavirales) ve çoğu familya herhangi bir takım altına yerleştirilmemiş durumdadır. Benzer şekilde, 24 kadar cinsin de familyaları henüz belli değildir.

Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup I: çift iplikli DNA virüsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup II: tek iplikli DNA virüsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup III: çift iplikli RNA virüsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup IV: pozitif polariteli tek iplikli RNA virüsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup V: negatif polariteli tek iplikli RNA virüsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup VI: ters transkripsiyon yapan RNA virüsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Grup VII: ters transkripsiyon yapan DNA virüsleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Viral ajanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sözü edilen ajanlar oldukça küçük virüslerdir.

Viroidler[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Virüs_sınıflandırması&oldid=30472199" sayfasından alınmıştır