Venedik Bienali Türkiye Pavyonu

Venedik Bienali Türkiye Pavyonu, her yıl dönüşümlü olarak sanat ve mimarlık sergileri düzenleyen ve ulusal temsil modelini benimseyen Venedik Bienali’nde 1991 yılından beri Türkiye’yi temsil eden pavyondur. Türkiye Pavyonu’nu 2007 yılından bu yana İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) düzenlemektedir. Bienale davet edilecek sanatçı ve sanatçıları belirleyecek küratör, iki yılda bir değişen Venedik Bienali Türkiye Pavyonu Danışma Kurulu tarafından önerilir. Bienal, her yıl mayıs ayında açılır.

1895 yılından beri sanat sergisiyle faaliyet gösteren Venedik Bienali, mimarlık sergisinin ilkini 1980 yılında gerçekleştirmiştir. Türkiye Pavyonu, İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın girişimi ve 21 destekçinin katkılarıyla Arsenale’de uzun süreli bir mekâna kavuşmasıyla, 2014 yılından beri sanat bienalinin yanında mimarlık bienaline de katılım göstermektedir. Bu mekân, 2034 yılına kadar Türkiye Pavyonu’na ev sahipliği yapacaktır.

Geçmişi

Türkiye, Venedik Bienali Uluslararası Sanat Sergisi’nde ilk kez 1991 yılında Beral Madra’nın kişisel çabaları ve TC Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle yer aldı. Beral Madra, 1991-2001 yılları arasında bienalde yer alan Türkiye sergilerinin küratörlüğü ve komiserliğini üstlendi.

Türkiye Pavyonu, 2003 yılında TC Dışişleri Bakanlığı’nın da desteğiyle bir mekân kiralanmasıyla başlatıldı. 2003 yılındaki ilk Türkiye Pavyonu’nun küratörlüğü ve komiserliğini de 2007 yılına dek Türkiye’nin Venedik Bienali’ne katılımını sağlayan Beral Madra üstlendi. İlk Türkiye Pavyonu’nda, Gül Ilgaz, Ergin Çavuşoğlu, Neriman Polat, Nazif Topçuoğlu ve Nuri Bilge Ceylan'ın katılımıyla düzenlenen in Limbo adlı sergi yer aldı.

2005 yılında Venedik Bienali 51. Uluslararası Sanat Sergisi’ndeki Türkiye Pavyonu’nda, Hüseyin Çağlayan’ın Palazzo Levi'de gösterilen ve Tilda Swinton’ın oynadığı Olmayan Varolma adlı video çalışması yer aldı. Serginin küratörlüğünü Beral Madra, koordinatörlüğünü ise Murat Pilevneli yaptı.

2007 yılında Venedik Bienali 52. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu’nun küratörlüğünü üstlenen Vasıf Kortun, pavyon için bir proje geliştirmek üzere Hüseyin Bahri Alptekin’i davet etti. Alptekin'in Don't Complain adlı yerleştirmesi, girişleri yarı kemerli, her biri özgün beş tekil hücreden oluşuyordu.

2009 yılında Venedik Bienali 53. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu’nda küratörlüğünü Başak Şenova’nın üstlendiği  Lapses/* başlıklı proje yer aldı. Proje, Banu Cennetoğlu’nun KATALOG 2009 ve Ahmet Öğüt’ün İnfilak Etmiş Kent başlıklı işlerinden oluşuyordu.

Venedik Bienali 54. Uluslararası Sanat Sergisi’nde Türkiye’yi Plan B adlı işiyle Ayşe Erkmen temsil etti. Türkiye Pavyonu, Fulya Erdemci’nin küratörlüğünde ve Danae Mossman’ın küratöryel işbirliğinde gerçekleştirildi.

2013 yılında gerçekleştirilen Venedik Bienali 55. Uluslararası Sanat Sergisi’nde Emre Baykal’ın küratörlüğünde gerçekleştirilen Türkiye Pavyonu’nda Ali Kazma’nın Rezistans başlıklı video serisi yer aldı.

2014 yılında gerçekleştirilen Venedik Bienali 14. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nde Türkiye Pavyonu’nda küratör Murat Tabanlıoğlu ve proje koordinatörü Pelin Derviş’in sergi ekibinde yer alan Ali Taptık, Alper Derinboğaz, Candaş Şişman, Metehan Özcan ve Serkan Taycan’la beraber hazırladığı Places of Memory (Hafıza Mekânları) başlıklı proje yer aldı.

2015 yılında, Defne Ayas küratörlüğünde gerçekleştirilen Venedik Bienali 56. Uluslararası Sanat Sergisi Türkiye Pavyonu’na Sarkis, kişisel sergisi Respiro’yla katıldı.

28 Mayıs 2016’da açılarak 27 Kasım’a kadar sürecek olan Venedik Bienali 15. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda, Mehmet Kütükçüoğlu, Ertuğ Uçar ve Feride Çiçekoğlu’nun önderliğinde, Cemal Emden ve Namık Erkal’ın küratoryel işbirliğiyle şekillendirilen Darzanà başlıklı proje yer alıyor.