Vedat Türkali

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Vedat Türkali
DoğumAbdülkadir Demirkan
13 Mayıs 1919(1919-05-13)
Samsun, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm29 Ağustos 2016 (97 yaşında)
Yalova, Türkiye
Ölüm sebebiÇoklu organ yetmezliği
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
MilliyetTürk
VatandaşlıkTürkiye
Mezun olduğu okul(lar)İstanbul Üniversitesi
MeslekYazar, şair
Evlilik
Ayşe Merih Pirhasan
(e. 1942; ö. 2013)
Çocuk(lar)Deniz Türkali
Barış Pirhasan
Akraba(lar)Zeynep Casalini (torunu)
Yusuf Pirhasan (torunu)
ÖdüllerAltın Portakal Film Festivali
2009 – Yaşam Boyu Onur Ödülü

Abdülkadir Pirhasan (13 Mayıs 1919, Samsun - 29 Ağustos 2016, Yalova), Türk roman ve senaryo yazarı, şairdir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Asıl adı Abdülkadir Demirkan'dır. Daha sonra mahkeme kararıyla Pirhasan soyadını almıştır.[1] Samsun Lisesinde okuduktan sonra 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl eşi Merih Pirhasan'la evlendi.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Üniversite mezuniyetinin ardından Maltepe Askerî Lisesi ve Kuleli Askerî Lisesinde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1951 yılında siyasi düşünceleri nedeniyle görevine son verildi ve tutuklandı. 9 yıl ceza aldı, 7 yıl sonunda şartlı tahliyeden faydalanarak serbest kaldı. Gar Yayınları'nı Rıfat Ilgaz ile kurduktan sonra, 1960'ta Dolandırıcılar Şahı filmi ile senaristliğe başladı. Senaristliğine devam eden Türkali, 1965'te yönetmenliği denemiştir.

Bir Gün Tek Başına ve Mavi Karanlık gibi romanları Türk edebiyatının en büyük eserleri arasına girmiştir. Bu romanlarını Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve Tek Kişilik Ölüm başlıklı romanları takip etti.

Vedat Türkali, Mihri Belli'nin yakın arkadaşı, Atıf Yılmaz'ın da hem arkadaşı, hem de kayınpederidir.[2] Türkiye Komünist Partisi'nin ilk üyelerindendir. 2002 seçimlerinde Demokratik Halk Partisi'nden aday olarak aktif siyasete atılmıştır.

Vedat Türkali'nin, eşi Merih Pirhasan ile birlikte bulunduğu Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri, İstanbul

Vedat Türkali, oyuncu Deniz Türkali ve yönetmen Barış Pirhasan'ın babası; Deniz Türkali'nin kızı şarkıcı Zeynep Casalini'nin de dedesiydi. Türk edebiyatının usta isimlerinden olan Vedat Türkali, 29 Ağustos 2016'da Yalova'da tedavi gördüğü hastanede 97 yaşında hayatını kaybetti. Naaşı Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[3]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlıca eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bir Gün Tek Başına, roman, 1974, ISBN 978-6053140177
  • Eski Şiirler, Yeni Türküler, şiirler, 1979,
  • Üç Film Birden, senaryolar, 1979,
  • Mavi Karanlık, roman, 1983, ISBN 978-6053140191
  • Eski Filmler, senaryolar, 1984,
  • Bu Gemi Nereye (yazılar, anılar, 1985)
  • Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 1985)
  • Tek Kişilik Ölüm, roman, 1989, ISBN 978-6053140207
  • Özgürlük İçin Kürt Yazıları (yazılar, 1996)
  • Güven (roman, 1999)
  • Komünist (anı, 2001)
  • Yeşilçam Dedikleri Türkiye (roman, 2001)
  • Bu Ölü Kalkacak (oyun, 2002)
  • Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 2002)
  • Kayıp Romanlar (roman, 2004)
  • Yalancı Tanıklar Kahvesi (roman, 2009)
  • Bitti Bitti Bitmedi (roman, 2014)

Vedat Türkali üzerine yazılan kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Edebiyatta Siyaset: Vedat Türkali Örneği, Şebnem Cansun (2020)
  • Vedat Türkali and Third Cinema, Halil Şoreş Karakoç (2020)
  • Vedat Türkali: Hayatı ve Eserleri, Mehmet Emin Purçak (2021)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023. 
  2. ^ "Deniz Türkali: Cilve olsun flört olsun". 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Vedat Türkali, İstanbul'da eşi Merih Pirhasan'ın mezarının yanında toprağa verilecek". Hürriyet. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016. 
  4. ^ "SİYAD - Türk Sineması Ödülleri". Sinema Yazarları Derneği. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2016. 
  5. ^ Beyaz Martı Ödülü Vedat Türkali'nin 19 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cumhuriyet, Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]