İçeriğe atla

V. Baudouin

Vikipedi, özgür ansiklopedi
V. Baudouin
Kudüs kralı
Hüküm süresi16 Mart 1185 – Ağustos 1186
Taç giymesi20 Kasım 1183
Önce gelenIV. Baudouin
Sonra gelenLüzinyanlı Guy
DoğumAğustos 1177
Kudüs, Kudüs Krallığı
ÖlümAğustos 1186 sonu (9 yaşında)
Kudüs, Kudüs Krallığı
HanedanAleramici Hanedanı
BabasıMontferratlı William
AnnesiSibylla, Kudüs kraliçesi

V. Baudouin (Montferrat'lı Baudouin ayrıca Baudouinet olarak bilinir; Ağustos 1177 – Ağustos 1186), 1185'te dayısı IV. Baudouin'in ölümü üzerine tahta çıkan V. Baudouin, bir yıl Kudüs tahtında kalmıştır. Montferratlı William ve IV. Baudouin'in kız kardeşi Kudüs kraliçesi Sibylla'nın oğludur. 9 yaşında iken ölmüştür ve Kudüs tahtına üvey babası Lüzinyanlı Guy çıkmıştır.

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

V. Baudouin, Aralık 1177 veya Ocak 1178'de Kudüs kralı IV. Baudouin'in kız kardeşi Sibylla, Kudüs kraliçesi ve eşi Montferratlı William'ın oğlu olarak doğdu ve kendisine dayısının adı verildi.[1] Babası Montferratlı William, V. Baudouin'in doğumundan kısa bir süre önce Haziran 1177'de ölmüştü.[1] Kral IV. Baudouin cüzzam olduğu ve giderek vücudu zayıf düştüğü için uzun yaşaması beklenmiyordu, evlenip çocuk sahibi olması da mümkün değildi.[2][3] Bu nedenle William'ın halef olması bekleniyordu. Temmuz 1178'de IV. Baudouin, kız kardeşi Sibylla'yı yeni vârisi ilan etti. V. Baldwin'de annesi Sibylla'nın halefi olacaktı.[4]

Levant'ta Katolik Franklar tarafından[5] yönetilen bir Haçlı devleti olan Kudüs Krallığı, sık sık sınırındaki Müslüman devletler tarafından tehdit edilmekteydi.[6] Kralın hastalığı nedeniyle, IV. Baudouin'in annesi Sibylla'nın soyun devamlılığı için yeniden evlenmesi gerekiyordu;[7] Sibylla 1180 yılının başlarında Guy de Lusignan ile evlendi[8] ve bu evlilikten dört kızı oldu.[9] IV. Baudouin ilk başlarda Guy'ın kendisinden sonraki kral olmasını istiyordu.[10] Fakat kısa sürede Guy'ın Kudüs Krallığı'nın baronları ve komşu Haçlı devletlerinin hükümdarları, Antakya prensi III. Boemondo ve Trablus kontu III. Raymond ile olan anlaşmazlıkları nedeniyle kötü bir aday olduğunu fark etti.[11]

Taç giymesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
İbelinli Balian, genç kral V. Baudouin'i omuzlarında taşıyor

1183 yılında Kral IV. Baudouin, Guy'in yerine kimin kral olabileceğini tartışmak için bir konsey topladı.[12] Sibylla'nın destekçisi yoktu, küçük üvey kız kardeşi İsabella ve kocası IV. Humphrey'de uygun adaylar değildi. Sibylla ve IV. Baldwin'in annesi Agnes, Sibylla'nın oğlu genç Baudouin'in dayısıyla birlikte ortak kral olmasını önerdi. Çocuğun, annesinden sonra tahtta verasete sahip olması nedeniyle, bu teklif kabul edildi. V. Baudouin, 20 Kasım 1183'te Kutsal Kabir Kilisesi'nde taç giydi ve tüm baronlardan, üvey babası Guy hariç, bağlılık yemini aldı.[12]

Hospitalier Şövalyeleri ve Tapınak Şövalyeleri'nin büyük ustaları Roger de Moulins ve Arnau de Torroja ile Kudüs Latin patriği Heraclius, krallığı olası Müslüman saldırılarına karşı savunmak için 1184'ün ortalarında Batı Avrupa'ya askeri yardım aramak için gittiler.[13] 1184'ün sonlarında veya 1185'in başlarında IV. Baudouin'in hastalığı hızlandı. Yeğenine bir naip seçmesi için Haute Cour'u (Feodal Konsey) topladı.[14] Hem kral hem de baronlar, Guy'ın çocuğun adına hükmetmesini engellemek istiyorlardı.[15] III. Raymond'u naip olarak atadılar ve genç kralı Courtenay'li Joscelin'in gözetimine verdiler.[16] V. Baudouin'de tıpkı dayısı gibi sağlık sorunları yaşamaktaydı.[17] Dönemin kronikçisi Ernoul'un Raymond'a, çocuk ölürse suçlu konuma düşmemesi için naipliği üstlenmemesi konusunda ısrar etmiştir.[18] Bu sırada Haute Cour, Raymond'un kendini kral ilan etmek isteyeceğinden şüphelendiği için yetkilerine sınırlamalar getirdi.[18]

Naiplik sorunu çözüldükten sonra V. Baudouin, dayısının isteği üzerine Kutsal Kabir Kilisesi'nde taç giyerek kral oldu.[19] Genç kral bir törenle “orada bulunan en uzun lord olduğu için” İbelinli Balian'ın omuzlarında taşındı.[20] 16 Mayıs 1185'te dayısı IV. Baudouin öldü.[21]

III. Raymond, Selahaddin Eyyübi ile barışı sürdürdüğü için krallık V. Baudouin'in hükümdarlığı sırasında hiçbir dış tehditle karşılaşmadı.[22] Öte yandan III. Raymond etrafındaki Haçlı liderlerin desteğini tam olarak alamadığı için devletin kilit mevkilerine Guy'ın destekçileri geldi.[23]

Ölümü ve sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kudüslü V. Baudouin'in Kutsal Kabir Kilisesi'ndeki mezarının çizimi.

V. Baudouin, Mayıs veya Eylül 1186 ortalarında Akka'da bilinmeyen bir nedenle öldü.[24] Kesin tarih bilinmemektedir;[24] tarihçi Steven Runciman Ağustos sonları olduğunu belirtir.[25] Başka bir tarihçi olan Newburghlu William, Baudouin'in naip III. Raymond tarafından zehirlendiğini yazmıştır, ancak tarihçi William'ın, III. Raymond'dan haz etmediği bilinir. Kral, büyük amcası Courtenay'li Joscelin'in gözetiminde olduğu için Raymond'un böyle bir şey yapması pek olası değildir.[24]

Tapınakçılar, V. Baudouin'in naaşını Kutsal Kabir Kilisesi'ne götürdüler.[24][26] Sibylla tahtın vârisi olarak tacı eşi Guy'a devretti.[27][28] Kudüs, 1187'de Selahaddin tarafından fethedildi. V. Baudouin'in annesi Sibylla ve üvey kız kardeşleri Alis ile Maria 1190'da veremden ölmüş, krallıktan geriye kalanlar tahtın vârisi olarak üvey halası I. İsabella'ya kalmıştır.[29] V. Baudouin'in muhtemelen Sibylla tarafından yaptırılan mezarı, bir yangında yok olduğu 1808 yılına kadar Kutsal Kabir Kilisesi'nde bulunmaktaydı.[24]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Dipnot
  1. ^ a b Hamilton 2000, s. 139.
  2. ^ Hamilton 2000, s. 109.
  3. ^ Runciman 1952, s. 411.
  4. ^ Hamilton 2000, s. 148.
  5. ^ Hamilton 2000, s. 57-58.
  6. ^ Hamilton 2000, s. 54.
  7. ^ Hamilton 2000, s. 140.
  8. ^ Hamilton 2000, s. 150-158.
  9. ^ Hamilton 1978, s. 172.
  10. ^ Hamilton 2000, s. 188.
  11. ^ Hamilton 2000, s. 158, 194.
  12. ^ a b Hamilton 2000, s. 194.
  13. ^ Hamilton 2000, s. 201.
  14. ^ Hamilton 2000, s. 205.
  15. ^ Hamilton 2000, s. 195, 205.
  16. ^ Runciman 1952, s. 443.
  17. ^ Riley-Smith 1973, s. 107.
  18. ^ a b Hamilton 2000, s. 206.
  19. ^ Hamilton 2000, s. 207, 208.
  20. ^ Hamilton 2000, s. 208-209.
  21. ^ Hamilton 2000, s. 210.
  22. ^ Hamilton 2000, s. 211.
  23. ^ Hamilton 2000, s. 215.
  24. ^ a b c d e Hamilton 2000, s. 216.
  25. ^ Runciman 1952, s. 446.
  26. ^ Hamilton 2000, s. 217.
  27. ^ Hamilton 2000, s. 218.
  28. ^ Hamilton 2000, s. 220.
  29. ^ Hamilton 2000, s. 230–232.
Genel
  • Hamilton, Bernard (1978). "Women in the Crusader States: The Queens of Jerusalem". Baker, Derek (Ed.). Medieval Women. Ecclesiastical History Society. ISBN 978-0631192602. 
  • Hamilton, Bernard (2000). The Leper King and His Heirs: Baldwin IV and the Crusader Kingdom of Jerusalem. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-64187-6. 
  • Riley-Smith, Jonathan (1973). The feudal nobility and the kingdom of Jerusalem, 1147–1277. Macmillan. 
  • Runciman, Steven (1952). A History of the Crusades: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East, 1100-1187. 2. Cambridge University Press. ISBN 0241298768. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta V. Baudouin ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.
  • Runciman, Steven (çev. Fikret Işıltan) (1992), Haçlı Seferleri Tarihi: II. Cilt Kudüs Krallığı ve Frank Doğu, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları ISBN 975-16-0497-4
Resmî unvanlar
Önce gelen:
IV. Baudouin
Kudüs kralı
1185-1186 		Sonra gelen:
Lüzinyanlı Guy
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=V._Baudouin&oldid=35099588" sayfasından alınmıştır