Urbi et Orbi
Urbi et Orbi (Latince: [ur.bi ˈet ˈor.bi]; çev. 'şehre (Roma) ve dünyaya') papanın bazı resmi durumlarda verdiği bir papalık hitabını ve apostolik kutsamasını ifade eder.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Urbi et Orbi terimi antik Roma İmparatorluğu'nun bilincinden türemiştir. Bu çağrı, papa tarafından hem Roma piskoposu (urbs = şehir; urbi karşılık gelen datif biçim; karşılaştırın: urban) hem de dünya çapındaki Katolik Kilisesi'nin başı (orbis = dünya; orbi karşılık gelen datif biçim; karşılaştırın: orbit) olarak ifade edilir.[1]
Formül, Lateran Bazilikası'ndaki yazıtta olduğu gibi Kilise dilinde daha sık bulunur: Sacrosancta Lateranensis ecclesia omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput ("Şehirdeki ve dünyadaki tüm kiliselerin En Kutsal Lateran Kilisesi, ana ve baş").[2]
4. yüzyılda Papa I. Damasus Illyricum piskoposlarına yazdığı bir mektupta: Unde iustum est, omnes in Universo Romanorum Orbe Doctores legis, ea, quae legis sunt, sapere, et non fidem doctrinis variis maculare ("Bu nedenle, Roma dünyasının evrenindeki tüm yasa öğretmenlerinin yasa konularında bilge olmaları ve çeşitli doktrinlerle inancı lekelememeleri adildir").[3]
Papalık Urbi et Orbi'yi kutsama ritüeli, Papa X. Gregorius'un seçiminden önce Niccolò ve Matteo Polo'ya danışması sırasında 13. yüzyılda gelişti.[4][5]
Kullanımlar
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
Urbi et Orbi hitabı ve duası, Katolik Kilisesi'ndeki en ciddi dua biçimidir ve en ciddi durumlar için saklanır. Bu durumlar arasında Paskalya, Noel ve yeni seçilen bir papanın bir konklavı sonlandırdığının duyurulması yer alır.[6]
Urbi et Orbi duaları genellikle Vatikan Şehri'ndeki Aziz Petrus Bazilikası'nın merkezi locasından öğle vakti verilir ve Avrupa Yayın Birliği ve diğer bağlantılar aracılığıyla dünya çapında yayınlanır. Konuşma, kutlanan bayramla ilgili olarak birçok dilde selamlamalarla sona erer.
Katolik Kilisesi, Papa'nın Urbi et Orbi'ye verdiği kutsamayı "dindarca kabul eden" kişilere, olağan koşullar altında, Papa'nın gönüllü lütfu ve niyetiyle tam bir af bahşeder.
Herhangi bir sıradan tam af için koşullar şunlardır:
- Belirli bir işi yaptıktan sonraki 20 gün içinde (önce veya sonra) bir Katolik rahip aracılığıyla kutsal itirafın alınması
- Belirli bir işi gerçekleştirmeden 20 gün önce veya sonra Eucharistic komünyonunun alınması
- Papa'nın o ay veya özel gün için belirlediği niyetler için dualar, genellikle işin yapıldığı zamanda okunur, ancak birkaç gün önce veya sonra okunması da yeterlidir.
Tam bir af kazanmak, vaftiz edilmiş bir Katoliğin günaha, hatta hafif günaha bile, her türlü bağlılığı dışlamasını gerektirir.[7]
1985'ten beri bu hoşgörü sadece Aziz Petrus Meydanı'ndaki insanlara değil, aynı zamanda fiziksel olarak orada bulunamasalar bile radyo (1967'den itibaren) veya televizyon (1985'ten itibaren) aracılığıyla "dindar bir şekilde takip edenlere" de tanınıyor.[8][9]
Bu, artık apostolik kutsamayı İnternet üzerinden alan herkese ("yeni iletişim ortamı") genişletildi, çünkü kutsamadan önce bir kardinalin (genellikle kardinal protodeacon) duyurusu yapılır: "Kutsal Papa N., Kilise tarafından belirlenen biçimde, radyo, televizyon ve yeni iletişim ortamları aracılığıyla kutsamasını alan tüm sadıklara ve bu kutsamayı alan kişilere tam bir af bahşeder. Yüce Tanrı'dan Papa'ya Kilise'nin lideri olarak uzun yıllar ve Kilise'ye dünya çapında barış ve birlik bahşetmesini dileyelim."[10]
Papa Franciscus, 27 Mart 2020'de COVID-19 salgınının sona ermesi için dua etmek amacıyla olağanüstü bir Urbi et Orbi duası yaptı.[11] Boş Aziz Petrus Meydanı'nda konuştu.[12] Bu dua için Apostolik Hapishanesi, karantinalar ve ayinlerin askıya alınması nedeniyle etkilenen kişilerin Efkaristiya'yı alma ve itiraf etme gerekliliklerini gevşetti.[13] Her ikisi de mucizevi olarak görülen Salus Populi Romani imgesi ve San Marcello al Corso kilisesinden bir haç, bu vesileyle meydana getirildi. Papa, duayı Kutsal Sakramentin Kutsaması olarak gerçekleştirdi.[14][15]
Farklı dillerde selamlama
[değiştir | kaynağı değiştir]Papa VI. Paul'den Papa 16. Benedict'e kadar, Urbi et Orbi mesajını ilettikten sonra papa farklı ulusları kendi ana dillerinde selamlardı. Papa genellikle şöyle diyerek başlardı: "Beni dinleyenlere farklı dil ifadeleriyle içten bir selam gönderiyorum." Papa Francis bu uygulamayı bıraktı.
| Dil | Paskalya[16] | Noel[17] |
|---|---|---|
| İtalyanca | Buona Pasqua a voi, uomini e donne di Roma e d’Italia! | Buon Natale agli abitanti di Roma e dell’intera Italia! |
| Fransızca | Le Christ est ressuscité. Sainte fête de Pâques ! Que pour vous ce mystère soit source de bonheur et de paix profonde. | Heureuse et sainte fête de Noel! Que le Christ Sauveur vous garde dans l'espérance et qu'il vous fasse le don de la paix profonde! |
| İngilizce | May the grace and joy of the Risen Christ be with you all. | May the birth of the Prince of Peace remind the world where its true happiness lies; and may your hearts be filled with hope and joy, for the Saviour has been born for us. |
| Almanca | Euch allen ein gesegnetes ve frohes Osterfest! Der Friede und die Freude des auferstandenen Herrn sei mit Euch. | Die Geburt Jesu Christi, des Erlösers der Menschen, erfülle Euer Leben mit tiefer Freude und reicher Gnade; sein Friede möge in Euren Herzen wohnen. Gesegnete und frohe Weihnachten! |
| İspanyolca | Os deseo a todos una buena y feliz fiesta de Pascua, con la paz y la alegría, la esperanza y el amor de Jesucristo Resucitado. | ¡Feliz Navidad! Que la Paz de Cristo reine en vuestros corazones, en las familias y en todos los pueblos. |
| Portekizce | Uma Páscoa feliz com Cristo Ressuscitado. | Feliz Natal para todos! O nascimento do Menino Jesus ilumine de alegria e paz vossos lares e Nações |
| Flemenkçe | Zalig Pasen!
Ik wil mijn hartelijke dank tot uitdrukking brengen voor de fraaie bloemen uit Nederland voor de Paasmis op het Sint Pietersplein. |
Zalig en gelukkig Kerstmis. |
| Lüksemburgca | Frou a geseent Oushteren. | Schéin Chreschtdag. |
| Yunanca | Χριστός άνέστη
(Christós ánésti̱) |
Καλά Χριστούγεννα
(Kalá Christoúgenna) |
| Arnavutça | Për shumë vjet Pashkët. | Per shum vjet Krishtlindjen. |
| Rumence | Cristos a Înviat. | Sărbători Fericite de Crăciun si Anul Nou. |
| Macarca | Krisztus feltámadott. Alleluja. | Áldott Karácsonyt. |
| Lehçe | Chrystus zmartwychwstał. | Błogosławionych świąt Bożego Narodzenia. |
| Sorbca | Chrystus z mortwych stanył. | Zohnowane hody! A zbožowne Nowe lěto! |
| Çekçe | Kristus vstal z mrtvých. | Narodil se vám Spasitel. Radujte se! |
| Slovakça | Radostné veľkonočné sviatky. | Milostiplné a radostné Vianočné Sviatky. |
| Slovence | Blagoslovljene velikonočne praznike. | Božje Dete naj vam podeli svoj blagoslov. |
| Hırvatça | Sretan Uskrs! | Sretan Božić, Isusovo Porođenje! |
| Sırpça | Христос васкрсе!
(Hristos vaskrse!) |
Среħан Божиħ – Христос се роди!
(Srećan Božić – Hristos se rodi!) |
| Macedonca | Христос Воскресна.
(Hristos Voskresna.) |
Нека ви е честит Божиќ и Нова Година
(Neka vi e čestit Božiḱ i Nova Godina) |
| Bulgarca | Христос възкресе
(Khristos vŭzkrese) |
Честито Рождество Христово
(Chestito Rozhdestvo Khristovo) |
| Rusça | Христос Воскресе.
(Hristos Voskrese.) |
Сердечно поздравляю всех с Праздником Рождества Христова
(Serdechno pozdravlyayu vsekh s Prazdnikom Rozhdestva Khristova) |
| Beyaz rusça | Christos uvaskrós. | Viasiòłych kalàdnych Sviàtaû! |
| Ukraynaca | Христос Воскрес!
(Khrystos Voskres!) |
Веселих Свят з Різдвом Христовим і Новим Роком!
(Veselykh Svyat z Rizdvom Khrystovym i Novym Rokom!) |
| Moğolca | ХРИСТИЙН ДАХИН АМИЛАЛЫН БАЯРЫН МЗНД ХУРГЗЕ!
Khristiin Dakhin Amilalyn Bayaryn Mendkhurgeye! |
Hristijn Tersen Edrijn mendhurgie |
| Kazakça | Иса тірілпті
(Ïsa tirilpti) |
Родecтвo мepeкeci ктты болсын!
(Rodectvo mepekeci kttı bolsın!) |
| Litvanca | Linksmų Šventų Velykų. | Linksmų Šventų Kalėdų. |
| Letonca | Priecīgas lieldienas. | Priecīgus Ziemsvētkus! |
| Estonca | Kristus on surnuist üles tõusnud. | Häid jõulupühi. |
| Fince | Siunattua pääsiäistä. | Hyvää joulua. |
| İsveççe | Glad påsk. | God jul, gott nytt år. |
| İzlandaca | Gleðilega Páska. | Gleðileg jól! |
| İrlandaca | Beannacht na Cásca dhaoibh go léir. | Nollaig shona dhaoibh go léir. |
| Romanca | Lachi Patrači. | Baxtalò Krečùno! Thaj Nevo berš! |
| Maltaca | L-Għid it-tajjeb. | Il-Milied it-tajjeb lill-poplu kollu ta' Malta u Għawdex. |
| Gürcüce | K’riste Aghsdga | Gilotsavt Krist’es Shobas |
| Türkçe | Paskalya bayramını kutlarım. | Noel bayramı kutlu olsun. |
| Arapça | El Messieh kahm! Hakken kahm! | Miládon-mazídon |
| Geez dili | ብሩኽ ፋሲካ
(Burúk Fasika) |
ብሩኽ ልደት
(Burúk Leddat) |
| İbranice | ברכות לחג הפסח
(Brachot le Chag HaPesach.) |
המשיח נולד; חג מולד מבורך
(Hamashiach Nolad. Chag Molad Mevorach.) |
| Aramice | Qmlēh maran Shwubuḥaʾ lshemēh | Hwylēh maran Shwubuḥaʾ lshemēh |
| Ermenice | Kuhreestos harryav ee merrelotz | Sznorawórsz surp dz'nunt |
| Swahili | Heri na baraka zangu kwa sikukuu ja Pasaka kwenu wote. | Heri kwa noeli na baraka nyingi kwa mwaka mpya. |
| Kirundi ve Kinyarwanda | Pasika Nziza, mwese. | Gumya umutima mu mahoro! Noeli nziza! |
| Masagaskarca | Arahaba Tratry Ny Paka. | Arahaba tratrin'i Noely. |
| Hintçe | पास्का की शुभकामनाएं
(Paaska kee shubhakaamanaen) |
ख्रिस्त के जन्म उत्सव की शुभकामनाएं
(Khrist ke janm utsav kee shubhakaamanaen) |
| Tamilce | Kiṟistu uyirppu nāḷil uṅkaḷ ellōrukkum eṉ vāḻttukkaḷ! | கிறிஸ்து பிறந்த தின வாழ்த்துக்கள்
(Kiṟistu piṟanta tiṉa vāḻttukkaḷ) |
| Malayca | ഉയിര്പ്പു തിരുനാളില് എല്ലാവർക്കും ഹൃദയുംഗമായ മുംഗളങ്ങള്
(Uyirppu thirunaalil ellaavarkkum hrudayamgamaaya mangalangal) |
തിരുപിറവിയുടെ ആശുംസകള് നനരുന്നു
(Thiruppiraviyute aashamsakal nerunnu) |
| Bengalce | ||
| Birmanca | ||
| Urduca (Pakistan) | Eid e Qayamat al Masih mubarak ho | Eid e Wiladat al Masih mubarak ho |
| Çince | 復活節快樂 / 复活节快乐
(Fùhuójié kuàilè) |
聖誕節快樂 / 圣诞节快乐
(Shèngdànjié kuàilè) |
| Japonca | ご復活おめでとうございます
(Go fukkatsu omedetō gozaimasu) |
クリスマスと新年おめでとうございます。
(Kurisumasu-to shínnen omédetō gozáimasu) |
| Korece | 부활을 축하합니다
(buhwal-eul chughahabnida) |
기쁜 성탄에 한국의 평화를 비노라
(gippeun seongtan-e hangug-ui pyeonghwaleul binola) |
| Vietnamca | Mừng lễ Phục sinh. | Chúc mừng Giáng sinh. |
| Seylanca | Śrī laṁkāvāsī obaṭa halelūyā! | Natthal Saamaya Oba Semata Labewaa! |
| Tayca | สุขสันต์วันปัสกาแด่ชาวไทยทุก ๆ ท่าน!
(S̄uk̄h s̄ạnt̒ wạn pạs̄kā dæ̀ chāw thịy thuk thuk th̀ān) |
สุขสันต์วันคริสตสมภพ แด่พี่น้องชาวไทยที่รักทุกคน!
(S̄uk̄hs̄ạnt̒ wạn khris̄t̒mās̄ s̄mp̣hph dæ̀ phī̀n̂xng chāw thịy thī̀rạk thuk khn) |
| Endonezyaca | Selamat Paskah. | Selamat Hari Natal. |
| Kmerce | Serea suosdei Bonchamlong. | Rīkarāy Bon Noel |
| Filipince | Maligayang Pasko ng Pagkabuhay. | Maligayang Pasko at Manigong Bagong Taon. |
| Maorice | Nga mihi o te Aranga ki a koutou. | Meri Kirihimete. |
| Samoaca | Ia manuia le Efeta. | Ia manuia le Kirisimasi. |
| Esperanto | Feliĉan Paskon en Kristo resurektinta. | Dibenitan Kristnaskon kaj prosperan novjaron. |
| Guaraní dili | Ña nerenyhe vy’agui, Aleluya. | Ko navidad árape che maitei ame'ê peême. |
| Latince | Her yıl farklı selamlama | |
Apostolik kutsama formülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Latince
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sancti Apostoli Petrus et Paulus: de quorum potestate et auctoritate confidimus, ipsi intercedant pro nobis ad Dominum.
- ℟: Amen.
- Precibus et meritis beatæ Mariæ semper Virginis, beati Michælis Archangeli, beati Ioannis Baptistæ et sanctorum Apostolorum Petri et Pauli et omnium Sanctorum, misereatur vestri omnipotens Deus; et dimissis omnibus peccatis vestris, perducat vos Iesus Christus ad vitam æternam.
- ℟: Amen.
- Indulgentiam, absolutionem, et remissionem omnium peccatorum vestrorum, spatium veræ et fructuosæ pœnitentiæ, cor semper pænitens, et emendationem vitæ, gratiam et consolationem Sancti Spiritus; et finalem perseverantiam in bonis operibus tribuat vobis omnipotens et misericors Dominus.
- ℟: Amen.
- Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, ☩ et Filii, ☩ et Spiritus Sancti, ☩ descendat super vos et maneat semper.
- ℟: Amen.[10]
Türkçe çeviri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gücüne ve yetkisine güvendiğimiz Kutsal Havariler Petrus ve Pavlus, Rabbin huzurunda bizim için şefaat etsinler.
- ℟: Amin.
- Meryem Ana, Başmelek Mikail, Vaftizci Yahya, kutsal havariler Petrus ve Pavlus ve bütün azizlerin duaları ve erdemleri aracılığıyla, Yüce Tanrı size merhamet etsin ve bütün günahlarınızı bağışlasın ve İsa Mesih sizi sonsuz yaşama kavuştursun.
- ℟: Amin.
- Her şeye gücü yeten ve merhametli Rab size tüm günahlarınızın affedilmesini, bağışlanmasını, gerçek ve verimli bir tövbe mevsimini, iyi niyetli bir kalbi, hayatınızı düzeltmeyi, Kutsal Ruh'un lütfunu ve rahatlığını ve iyi işlerde nihai bir sebatkarlığı versin.
- ℟: Amin.
- Ve Yüce Tanrı'nın, Baba, ☩ Oğul ☩ ve Kutsal Ruh'un ☩ bereketi üzerinize insin ve sonsuza dek sizinle kalsın.
- ℟: Amin.[10]
Eski uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]İtalya Krallığı ordusunun Roma'yı işgal etmesinden önce (20 Eylül 1870), bu dua daha sık ve Roma'daki belirli bazilikalarda veriliyordu:
- Aziz Petrus Bazilikası — Kutsal Perşembe, Paskalya, Aziz Petrus ve Pavlus Bayramı ve papalık taç giyme töreni
- Laterano'daki Aziz Yuhanna Bazilikası — İsa'nın göğe yükselişi (bazen bu Pentekost'a kadar ertelenirdi) ve yeni bir papanın Roma Piskoposu olarak tahta çıkması
- Santa Maria Maggiore Bazilikası — Meryem'in göğe yükselişi
Papa, Kutsal Yıl vesilesiyle, hacıların yararına başka vesilelerle de kutsama verdi. 1650'deki jübile yılında Papa XI. Innocentus, Epifani, Pentekost ve Azizler Günü'nde bunu yaptı. O ve sonraki papalar, o zamanlar papalık ikametgahı olan Quirinal Sarayı'nın balkonundan bu tür özel gün kutsamalarını verdiler.[18]
Kendisini "Vatikan'da tutuklu" sayan Papa IX. Pius, Quirinal Sarayı'nın balkonundan Urbi et Orbi kutsamasını verdi.[19]
Diğer kullanımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Long Island Üniversitesi'nin sloganıdır.[20]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Urbi et orbi". Religion in Geschichte und Gegenwart. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ The British and foreign evangelical review and quarterly record of Christian literature, Vol. XV., page 39, James Oswald Dykes, James Stuart Candlish, Hugh Sinclair Paterson, Joseph Samuel Exell, James Nisbet & Co., London 1866.
- ^ Cassiodorus, Historia Eccl., 5, CAPUT XXIX. Litterae Damasi et caeterorum ad Illyricum contra concilium in Nicaea Thraciae factum.
- ^ Janson, Tore (25 Ocak 2007). A Natural History of Latin (İngilizce). OUP Oxford. s. 294. ISBN 978-0-19-162265-6.
- ^ The Travels Of Marco Polo, page 214, Henry Yule, Plain Label Books, ISBN 978-1-60303-615-3
- ^ "Urbi et Orbi: The greatest blessing in the world". english.katholisch.de (Almanca). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Enchiridion Indulgentiarum quarto editur". www.vatican.va. 14 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ Bar, Joachim (4 Aralık 1969). "Nowy wykaz odpustów (Enchiridion indulgentiarum)". Prawo Kanoniczne. 12 (3-4): 79-94. doi:10.21697/pk.1969.12.3-4.03. ISSN 2353-8104.
- ^ Tagliabue, John; Times, Special To the New York (19 Aralık 1985). "VATICAN TO ALLOW INDULGENCES BY TV". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ a b c ""Urbi et Orbi" in Easter Sunday Booklet, Office for the Liturgical Celebrations of the Supreme Pontiff" (PDF). 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Pope's special Urbi et Orbi blessing: 'God turns everything to our good' - Vatican News". www.vaticannews.va (İngilizce). 27 Mart 2020. 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Declaration of the Director of the Holy See Press Office, Matteo Bruni". press.vatican.va. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Here's How You Can Get the Vatican's New Coronavirus Indulgences". NCR (İngilizce). 24 Mart 2020. 2 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Extraordinary moment of prayer presided at by the Holy Father before Saint Peter's Basilica". press.vatican.va. 11 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "Pope at Urbi et orbi: Full text of his meditation - Vatican News". 25 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "AUGURI DEL SANTO PADRE AI POPOLI E ALLE NAZIONI IN OCCASIONE DELLA SANTA PASQUA". press.vatican.va. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ "AUGURI DEL SANTO PADRE AI POPOLI E ALLE NAZIONI IN OCCASIONE DEL SANTO NATALE". press.vatican.va. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
- ^ Andrew Meehan, Katolik Ansiklopedisi'nde " Urbi et Orbi" (New York 1912)
- ^ Andrew Meehan, Urbi et Orbi, in The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company, 1912
- ^ "About LIU | Long Island University". liu.edu. 18 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Urbi et Orbi Catholic Encyclopedia makalesi
- "Apostolic Blessing". Catholic Encyclopedia.
- Papa John Paul I'in papa seçildikten sonra kutsama konuşması 17 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Papa John Paul II'nin Urbi et Orbi mesajları
- Papa Benedict XVI'nın Urbi et Orbi mesajları
- Papa Francis'in Urbi et Orbi mesajları
