Uranhay Cumhuriyeti
Uranhay Cumhuriyeti | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 Aralık 1911-17 Nisan 1914 | |||||||||||
 Urankhay Cumhuriyeti (kırmızı), Çing Hanedanından bağımsızlığı | |||||||||||
| Başkent | Kızıl | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Tuvaca, Moğolca | ||||||||||
| Hükûmet | Cumhuriyet | ||||||||||
| Başkan | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 170000 km2 | ||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Tuva Cumhuriyeti | ||||||||||
| Makale serilerinden |
 |
Uranhay Cumhuriyeti (Tuvaca:Урянхай; Çince: 烏梁海共和國) Çing Hanedanında 1911 Devrimi ile hanedanlık yıkılınca bağımsızlığını ilan eden Tuvalar tarafından kurulmuştur. "Uranhay" terimi Moğolcadır bölge uzun dönem moğol egemenliğinde kaldığı için Çinliler ve Ruslar da bu terimi kullanmışlardır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
1 Aralık 1911'de Dış Moğolistan, Çing Hanedanından bağımsızlığını ilan etti. Uranhaylı Tuvalılar da Çinlilere ait dükkanları yağmalandı. Uranhay bölgesinden Çinliler kaçtı ve Tandı Uranhay valisi Kombu-Dorzhu diğer Tuvalı beylerle bağımsızlık ilan etti.[1]
Uranhay soyluları ikiye bölünmüşler ve Kombu-Dorzhu Rus İmparatorluğuna vali olarak bağlanmak istiyordu. Ancak siyasi olarak Dış Moğolistannın Hanı Bogd Han'a boyun eğmeyi tercih etti.[2]
Kombu-Dorzhu Rus İmparatorluğunun Usinsk şehrindeki sınır başkomiserine bağımsız bir Uranhay Cumhuriyetinin lideri olarak seçildiğini belirten bir dilekçe gönderdi ve koruma istedi. Çin'in bölge üzerindeki egemenliğini yeniden kurmasını önlemek için Rus birliklerinin derhal ülkeye gönderilmesini önerdi. Cevap gelmedi ancak Rus İmparatorluğunun Bakanlar Kurulu Uranhay bölgesini kademeli olarak Rus İmparatorluğuna katmak için birkaç ay önce karar vermişti. Rusların bu eylemi gerçekleştirmek için beklediler zira Çin'i kışkırtmak istemiyorlardı.[3] Rus İmparatoru II. Nikolay Rus yerleşimcilerin saldırıya uğradığı iddiasıyla 1912'de Rus birliklerinin Uranhay Cumhuriyeti'ne girmesini emretti.
Rusya'daki ticari çevrelerin böyle bir yaklaşıma yönelik baskıları sonucunda II. Nikolay kararından vazgeçti. 1913 sonbaharında iki Uranhay beyinin Rusya'nın bir parçası olarak kabul edilmelerini istediler. Kısa süre sonra diğer Uranhay beyleride Rusya'nın bir parçası olmak istediler. 14 Nisan 1914'te Uranhay Cumhuriyeti Uryankay Krayı olarak Rus himayesine girdi.[4][5]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Uranhay
- Tandı Uranhay
- Uryankay Krayı
- Tuva Halk Cumhuriyeti
- Tuva Özerk Bölgesi
- Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
- Tuva Cumhuriyeti
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Robertson, P. (2011). Robertson's Book of Firsts: Who Did What for the First Time. Bloomsbury Publishing. ISBN 9781608197385. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2018.
- ^ L. Dendev, Mongolyn touch tüükh [Brief History of Mongolia] (Ulan Bator, 1934), p. 55.
- ^ N.P. Leonov, Tannu Tuva (Moscow, 1927), p. 42.
- ^ Istoriya Tuvy [History of Tuva], v. 1, pp. 354-55.
- ^ "RossTuva | ТЫВА Tuva". hubert-herald.nl. 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2018.