Ukrayna SSC başkentinin Harkov'dan Kiev'e taşınması
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Ukrayna SSC başkentinin Harkov'dan Kiev'e taşınması, Ocak 1934'te başlayan önemli yönetim organlarının Harkiv'den Kiev'e taşınmasının ardından, 24 Haziran 1934'te gerçekleşti. Taşınmanın ilanın ardından Kiev'de kutlamalar ve askeri geçit töreni düzenlendi.
1917—1919[değiştir | kaynağı değiştir]
Aralık 1917'de, Bolşeviklerin inisiyatifiyle toplanan Tüm Ukrayna İşçi, Köylü ve Asker Temsilcileri Sovyetleri Kongresi'nde Kiev'de iktidarı ele geçirmek için yapılan başarısız bir girişimin ardından, Bolşevik yanlısı delegeler Harkiv'a taşındı ve orada, Üçüncü Bölgesel Kongre delegeleri ile birleşerek Ukrayna Sovyetleri Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etti. Harkiv'deki kongre, birkaç gün sonra bir hükûmeti oluşturan Ukrayna Sovyetleri Merkez Yürütme Komitesi'ni ve Halk Sekreterliğini seçti.
Kiev'in Kızıl Ordu tarafından Şubat 1918'de ele geçirilmesinden sonra, Halk Sekreterliği hemen oraya taşındı, ancak Brest-Litovsk Antlaşması nedeniyle Halk Sekreterliği Kiev'den ayrılmak zorunda kaldı. Kısa bir süre sonra Poltava, Katerynoslav ve Kiev'in düşmesinden sonra başkent olarak ilan edilen Taganrog Bolşeviklerin kontrolünden çıktı. Nisan sonunda Ukrayna Sovyetleri Merkez Yürütme Komitesi ve Halk Sekreterliği feshedildi.
Sovyet-Bolşevik hükûmetinin Ukrayna'ya bir sonraki gelişi 1918 sonbaharında gerçekleşti. 28 Kasım'da, başlangıçta Ukrayna'nın Suca şehrinde (şimdi Kursk Oblastı, Rusya) Ukrayna Geçici İşçi ve Köylü Hükûmeti kuruldu. 27 Aralık'ta başkent Belgorod'a taşındı. Ancak 3 Ocak 1919'da Kızıl Ordu, hükûmetin ilk kurulduğu Harkiv'i ele geçirdi. 6 Ocak'ta Sovyet Ukrayna'nın adı Ukrayna Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti olarak değiştirildi.
Kiev'in 5 Şubat 1919'da Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesinden sonra, SSCB'nin en yüksek yetkililerinin oraya taşınması sorunu ortaya çıktı.[1] İlgili karar Şubat 1919'da alındı ve 6 Mart 1919'da, 6-10 Mart'ta Harkiv'de gerçekleşen Üçüncü Tüm Ukrayna Konseyi Kongresi'nin ilk toplantısında onaylandı. Yüksek yetkililerin Kiev'e taşınması Mart ayının ikinci yarısında gerçekleşti. 1919'da Ukrayna'daki Sovyet-Bolşevik hükûmeti tekrar Kiev'i tekrar kaybetti ve restore edildiğinde, yüksek makamlar, Tüm Birlik Komitesi ve Komünist Parti'nin geçici bürosu Ocak 1920'nin ikinci yarısında Harkiv'a taşındı. Lenin, Şubat 1920'de başkenti Kiev'e taşıma düşünceleri "saçmalık" olarak nitelendirdi ve aynı yılın ilkbaharda Polonya-Ukrayna birliklerinin Kiev'i işgal etmesiyle pratikte doğrulandı.[2]
1920-1933[değiştir | kaynağı değiştir]
Sovyet-Polonya Savaşından sonra Harkiv, SSCB'nin geçici başkenti olarak görülüyordu. Harkiv'i SSCB'nin başkenti olarak adlandıran Tüm Ukrayna Sovyetler Kongresi'nin ilgili kararı, ancak 1929 SSCB Anayasası onaylandığında kaydedildi. Bununla birlikte, Harkiv'in yeni statüsüne rağmen, zaman zaman üst düzey yetkililer arasında, başkentin oradan Kiev veya Zaporijya gibi başka bir şehre transferine ilişkin raporlar vardı.
Başkentinin Harkov'dan Kiev'e taşınması için hazırlık[değiştir | kaynağı değiştir]
18 Ocak 1934'te Sovyet Ukrayna'nın başkentinin Kiev'e taşınması sorunu, Komünist Parti Merkez Komitesinin genel kurulunda Merkez Komitesinin ikinci sekreteri tarafından gündeme getirildi. Aynı zamanda, Harkov bölge komitesinin birinci sekreteri Pavlo Postyshev, Stalin'in başkentin Harkiv'den Kiev'e taşımasını teklif ettiğini belirtti.
21 Ocak 1934'te, bu karar ilk olarak Komünist Parti'nin XII Kongresi tarafından onaylandı ve aynı gün, Tüm Ukrayna Merkez Yürütme Kurulu Başkanlığı'nın bir kararı ile taşınma işlemleri başlatıldı.
Taşınması[değiştir | kaynağı değiştir]
Sonbahar için planlanan hareket yaz başına ertelendi. 24 Haziran'da, Perekop Kahramanları Meydanı'nda (şimdi Sofya Meydanı) bir askeri geçit töreninin düzenlenerek yeni başkent ilan edildi.[3] Resmi etkinlikler, aynı günün akşamı Dinamo Stadı'nda gerçekleşen Kiev Kent Konseyi'nin genel kuruluyla sona erdi. Ocak 1935'te düzenlenen XIII Tüm Ukrayna Sovyetleri Kongresi, uygun değişiklikleri yaparak Kiev'in yeni statüsünü onayladı
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021.
- ^ http://www.jnsm.com.ua/h/0624Q/%7Cwork=Цей[ölü/kırık bağlantı] день в історії|accessdate=21 Kasım 2018
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021.