Ukrayna'nın sağ yakası

	Ukrayna tarihi
	; Bu madde bir dizinin parçasıdır
	Antik Tarih Tripoli–Cucuteni kültürü ; Yamna kültürü ; Yeraltı kültürü ; Kimmerya ; Taurica ; Scythia ; Sarmatya ; Zarubintsy kültürü ; Chernyakhov kültürü ; Hun İmparatorluğu ;
	Orta Çağ Erken Doğu Slavlar ; Onogurya ; Beyaz Hırvatistan ; Rus Kağanlığı ; Hazarlar ; Kiev Knezliği ; Galiçya-Volhinya ; Deşt-i Kıpçak ; Moğolların Rusya'yı İşgali ; Altın Orda Devleti ; Moldova Prensliği ; Litvanya Büyük Dükalığı ;
	Kazaklar Lehistan-Litvanya Birliği ; Zaporozya Halkı ; Hmelnitski Ayaklanması ; Fetret Devri ; Kazak Hetmanlığı ; Sol Kıyı ; Sloboda Ukraynası ; Sağ Kıyı ; Danube ;
	Erken Çağdaş Dönem Rus İmparatorluğu ; Küçük Rusya ; Yeni Rusya ; Habsburg Monarşisi ; Galiçya Krallığı ; Bukovina ; Karpat Rutenyası ;
	Erken Yirminci Yüzyıl I. Dünya Savaşı'nda Ukrayna ; Devrim Sonrası Ukrayna ; Ukrayna İç Savaşı ; Ukrayna Halk Cumhuriyeti ; Batı Ukrayna Ulusal Cumhuriyeti ;
	Sovyet Dönemi Ukrayna SSC ; Holodomor ; II. Dünya Savaşı'nda Ukrayna ; Ukrayna Milliyetçiler Örgütü ; Çernobil ;
	Çağdaş Ukrayna Turuncu Devrim ;
	Diğer konular Ukrayna'nın adı ; Tarihi bölgeler ; Ukrayna'da Hıristiyanlık ;

Ukrayna'nın güney sağ yakası (yeşil boyanmış yerler) Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olarak gösterilmiştir.

Ukrayna'nın sağ yakası (Ukrainian, Pravoberezhna Ukrayina; Russian, Pravoberezhnaya Ukraina), Dinyeper Nehri'nin batı kıyısında ki modern Ukrayna'nın bir kısmı için tarihi ve bölgesel bir isimdir. Günümüz Vinnytsia, Zhytomyr, Kirovohrad oblastlarının yanı sıra Kiev ve Çerkası'nn batı kısımlarına karşılık gelir. Harabe dönemi sırasında sol yakadan ayrılmıştır.

Ukrayna'nın sağ yakası, batıda Volhynia ve Podolia, güneybatıda Moldavya, güneyde Yedisan ve Zaporozhia, Ukrayna'nın sol yakası ve kuzeyde Polonya'nın tarihi bölgeleri ile sınırlanmıştır.

Bölgenin başlıca şehirleri arasında Cherkasy, Kropyvnytskyi, Bila Tserkva, Zhytomyr ve Oleksandriia bulunmaktadır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ukrayna'nın sağ ve sol yakası, 1648-57 Khmelnytsky Ayaklanması ile yakından ilişkilidir. Bölge, Khmelnytsky'nin Moskova ittifakı ile 1654 tarihli Pereyaslav Antlaşması tarafından tetiklenen Rus-Polonya Savaşı'na kadar Vasa Hanedanı altındaki Polonya-Litvanya Topluluğu'nun bir parçasıydı.^[1] 13 yıllık çatışmadan sonra, muzaffer Rusya Çarlığı, 1667 yılında Andrusovo Mütarekesi'ni takiben Ukrayna'nın sol yakasında bulunan Kiev şehri dahil olmak üzere ele geçirdi. Bu sırada, Ukrayna'nın sağ yakası, 18. yüzyılın sonlarında Polonya'nın bölünmesine kadar Polonya-Litvanya'ya kaldı. Polonya, Polonya Krallığı ve küçük Polonya Eyaleti olarak iki voyvodalığa bölündü: Kiev ve Bracław . 1669 yılında Hetman Petro Doroshenko, Ukrayna'nın sağ yakası Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olmasına izin verdi.^[2] Ukrayna'nın sağ yakasında ve en güneyinde bulunan Podolya, 1672'de Osmanlılar tarafından işgal edildi. Hıristiyan güçlerin Viyana Kuşatması'ndaki 1683 zaferinin ardından, 1699 yılında Karlofça Antlaşması ile bu toprakları Polonya-Litvanya Birliğine geri verdi. 18. yüzyılda iki Kazak ayaklanması gerçekleşti. 1793'te Ukrayna'nın sağ yakası, Polonya'nın İkinci Bölünmesi'nde^[3] Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edildi ve Küçük Rusya'nın guberniyasının (valiliğinin) bir parçası oldu.

19. yüzyılda, Ukrayna'nın sağ yaka nüfusu çoğunlukla Ukraynalıydı, ancak arazinin çoğu Polonyalı veya Polonya asıllı Ukraynalı soylulara aitti. Kasaba ve şehirlerin çoğu Pale of Yerleşim'e aitti ve önemli bir Yahudi nüfusa sahipti. Lehçe konuşan soylular ise çoğunlukla Roma Katoliğiydi. Bölgedeki baskın din ancak 18. yüzyılda Yunan Katolik oldu ve Polonya'nın Bölünmelerinden sonra gerçekleşen, 1839 yılında Unia'nın dağılmasıyla birlikte büyük ölçüde Ortodoksluğa evrildi. Ukrayna'nın sağ yakası daha sonra her biri kendi yönetimine sahip dört eyalete (guberniyas) bölündü: Kiev, Volhynia, Kherson ve Podolia.

Hetmanlar (1685 – 1699)[değiştir | kaynağı değiştir]

1684 – 1689 Andriy Mohyla
1689 – 1692 Hırşko İvanoviç
1693 – 1699 Samiylo Samus

Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Michał Szuster, Uniwersytet Śląski (2006). "Władysław IV Vasa; genealogia, heraldyka". Poczet.com (Internet Archive). 11 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2014.
^ "Introduction". The Ottoman Survey Register of Podolia (ca. 1681) Part I: Text, Translation, and Commentary. Harvard University Press. 2004. s. 3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Orest Subtelny; Ukraine: A History; University of Toronto Press; 2000. 0-8020-8390-0. pp 117, 145–6, 148

[Poczet.com-1] Michał Szuster, Uniwersytet Śląski (2006). "Władysław IV Vasa; genealogia, heraldyka". Poczet.com (Internet Archive). 11 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2014.

[2] "Introduction". The Ottoman Survey Register of Podolia (ca. 1681) Part I: Text, Translation, and Commentary. Harvard University Press. 2004. s. 3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[3] Orest Subtelny; Ukraine: A History; University of Toronto Press; 2000. 0-8020-8390-0. pp 117, 145–6, 148

[1]

[2]

[3]