Tros (Mitoloji)
Yunan mitolojisinde, Tros (Eski Yunanca: Τρώς: [trɔːs] ) Truva'nın kurucusudur. Erichthonius (Erichthonius da tahdı kardeşi İlos'tan almıştır) ve nehir tanrısı Simoeis'in kızı Astyoche oğludur.[1] Tros İlos, Assaracus ve Ganymedes isimli üç oğlanın ve Kleopatra ve Cleomestra iki kızın babasıdır.[2] Eponim olarak ismini Truva şehrine vermiştir ve aynı şehir oğlu İlos'un ardından Ilion olarak da anılmaktadır. Tros'un eşinin nehir tanrısı Skamandros'un kızı Callirrhoe,[3] veya Eumedes'in kızı Acallaris olduğu söylenir.[4]
Başka bir Tros ise Truva Savaşı'na katılan bir savaşçıdır. Homeros'un İlyada'sına göre Likyalı Alastor'un oğludur ve Akhilleus tarafından öldürülmüştür.[5]
Aile[değiştir | kaynağı değiştir]
Homeros'un anlatımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Homeros'un İlyada'sından aşağıdaki alıntılar, Tros'un atalarını ve torunlarını anlatır: [İlyada XX.kitap 215-235, Azra Erhat]
- Bilmek istersen daha çok şey,
- öğrenesin diye soyumuzu sopumuzu iyicene,
- dinle bak, çok insan tanır bizi.
- Bulut devşiren Zeus, baba oldu ilkin Dardanos’a,
- Dardanos kurdu Dardanie’i,
- o zamanlar kutsal İlyon yoktu,
- ölümlü insanların büyük kenti yoktu ovada.
- Dardanoslular çok pınarlı İda’nm eteklerinde otururdu.
- Dardanos’tan Erikhtonios doğdu, kral oldu,
- en varlıklı adamı oldu ölümlü insanların.
- On bin kısrağı otlardı çayırlarda,
- sevinirlerdi körpe taylarına bakıp.
- Boreas, otlarken gördü onları, vuruldu,
- bir at oldu kara yeleli, bindi kısraklara,
- kısraklar gebe kalıp on iki tay doğurdular,
- taylar bereketli tarlada hoplayıp zıpladılar,
- koştular başakların tepesinde, başaklara dokunmadılar,
- dört döndüler denizin engin sırtında,
- alacalı köpükler üstünde dört döndüler.
- Erikhtonios’tan Tros doğdu, Troyalıların kralı.
- Kusursuz üç oğlu oldu Tros’un da:
- İlos, Assarakos, tanrılara denk Ganymedes.
- En güzeliydi Ganymedes ölümlü insanların,
- tanrılar kaçırdı onu Olympos’a,
- Zeus’a şarap sunan olsun diye,
- dediler güzelliğiyle yaşasın tanrılar arasında,
- İlos’un oğlu kusursuz Laomedon’du,
- Tithonos’la Priamos doğdu Laomedon’dan,
- Lampos Klytios, Ares’in dölü Hiketaon doğdu.
- Assarakos’un oğlu Kapys, Kapys’in oğlu Ankhises’ti.[6]
Apollodorus'un anlatımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Antik yazar Pseudo-Apollodoros, Bibliotheka adlı kitabında Tros'un soyunu da verir:
- Ve o (yani Dardanos) İlos ve Erichthonius adlı oğulları oldu ve erkek kardeşi İlos'un çocuksuz ölmesi üzerine Erichthonius krallığın başına geçti ve Simoeis'in kızı Astyoche ile evlenerek Tros'un babası oldu. Tros, krallığı elde edince ülkeye Truva adını verdi ve Skamander'ın kızı Callirrhoe ile evlenerek kızı Kleopatra'nın ve oğulları Ilos, Assaracus ve Ganymedes'in babası oldu. Bu Ganymedes'in güzelliği uğruna Zeus bir kartalı büyüledi ve onu cennetteki tanrıların sakisi olarak atadı; ve Assaracus, Simoeis'in kızı ve karısı olan Hieromneme'den Capys isimli bir oğlu vardı; ve Capys'in , İlos'un kızı ve karısı olan Themiste'den, Ankhises isimli oğlu oldu ve Ankhises ile Afrodit'in aşkla cilveleşti ve Aeneas ve çocuksuz ölen Lyrus'u doğdu.[7]
Halikarnaslı Dionysius'un anlatımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Halikarnaslı Dionysius adlı başka bir yazar, Tros'un ataları hakkında bizi Dardanos'a geri götüren ve Truva ırkının gerçekten de Yunan kökenli olduğunu kanıtlayan bir pasaj yazdı.
- Ama konu, Aeneas'ın nasıl soyunu anlatmamı gerektiriyor: Bunu da kısaca yapacağım. Dardanos, ona ilk oğullarını veren Pallas'ın kızı Chryse'nin ölümünden sonra, Teucer'in kızı Bateia ile evlendi ve ondan hem babasının hem de anne tarafından büyük babasının krallığını miras aldığından beri tüm insanların en şanslısı denen Erichthonius oldu. Erichthonius ve Skamander'ın kızı Callirrhoê'den, Truva milletin adını aldığı Tros doğdu; Eumedes'in kızı Acallaris ve Tros'tan Assaracus doğdu; Assaracus ve Laomedon'un kızı Clytodora'dan Capys; Capys ve bir naiad Hieromnemê'den Ankhises ; Ankhises ve Afrodit'den, Aeneas doğdu.[8]
Mitografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Zeus, Ganymedes'i kaçırdığında, Tros oğlu için yas tuttu. Sempati duyan Zeus, Hermes'i suyun üzerinde koşabilecek kadar hızlı iki atla gönderdi. Hermes ayrıca Tros'a Ganymedes'in ölümsüz olduğuna ve tanrıların sakisi olacağına, büyük bir ayrıcalıklı konuma sahip olacağına dair güvence verdi.[9]
Homeros'un İlyada'sında, Kitap V, 265'te, Zeus'un Tros'a gençliği kaçırmasının telafisi olarak verdiği atlar anlatılır: [İlyada V. Kitap 255-275, Homeros - Azra Erhat çevirisi]
- Çevik atlar onları bir daha geri götüremez,
- belki de kurtulur elimden bir tanesi.
- Sonra şunu da diyeyim bak, kafana koy:
- Athene ikisini de öldürmek ününü bağışlarsa bana,
- şu çevik atları sen burada tut,
- dizginleri parmaklığa bağla,
- Aineias’ın atlarına saldırmayı da unutma,
- al götür, güzel dizlikli Akhalara doğru sür.
- Gür sesli Zeus’un Tros’a verdiği soydandır onlar,
- oğlu Ganymedes’e karşılık vermişti onları,
- güneşin altında yaşayan atların en iyileridir.
- Erlerin başbuğu Ankhises bu soydan çalmıştı bir-iki tane,
- çiftleştirmişti kısraklarını Laomedon’dan gizli,
- evinde altı tay gelmişti dünyaya, kendisi yetiştirdi ahırda dördünü.
- Düşmanı püskürtmede usta Aineias’a verdi ikisini.
- Büyük bir ün kazanırız bu iki atı geçirirsen ele.
Farklı versiyonlarda Ganymedes, Laomedon'un oğludur;[10] Ancak diğerleri ona İlos'un [11] Erichthonius'un veya Assaracus'un oğlu der.[12]
Tros'tan bu yana Dardanyalılara Truvalılar denmiştir ve onların topraklarına Troad adı verilmiştir.
Soyağacı[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Homer, Iliad 20.230; Tzetzes on Lycophron, Alexandra 29
- ^ Dictys Cretensis, Trojan War Chronicle 4.22 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Scholiast on Homer's Iliad 20.231 who refers to Hellanicus as his authority; Tzetzes on Lycophron, Alexandar 29
- ^ Dionysius of Halicarnassus, Antiquitates Romanae 1.62.2
- ^ Homer, Iliad 20.462
- ^ Homer, Iliad 20.213–241
- ^ Apollodorus, 3.12.2
- ^ Dionysius of Halicarnassus, Antiquitates Romanae 1.62
- ^ Homer, Iliad 5.265 & 20.231; Pausanias, Graeciae Descriptio 5.24.5 with a reference to Homer
- ^ Cicero, Tusculan Disputations 1.26
- ^ Tzetzes on Lycophron, Alexandra 34
- ^ Hyginus, Fabulae 224 & 271
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Apollodorus, Sir James George Frazer tarafından İngilizce Çeviri ile Kitaplık, FBA, FRS in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard University Press; Londra, William Heinemann Ltd. 1921. ISBN 0-674-99135-4 . Perseus Digital Library'deki çevrimiçi versiyonu. 12 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yunanca metin aynı web sitesinde mevcuttur 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- Truva Savaşı'ndan Dictys Cretensis. Richard McIlwaine Frazer, Jr. (1931-) tarafından tercüme edilen Girit Dictys ve Frigyalı Cesaret Günlükleri. Indiana Üniversitesi Yayınları. 1966. Topos Metin Projesi'nde çevrimiçi sürüm. 27 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Halikarnaslı Dionysos, Roma Eski Eserleri. Loeb Classical Library'de Earnest Cary tarafından İngilizce çevirisi, 7 cilt. Harvard University Press, 1937-1950. Bill Thayer'ın Web Sitesinde Çevrimiçi versiyon
- Halikarnaslı Dionysius, Antiquitatum Romanarum quae supersunt, Cilt I-IV . . Karl Jacoby. Aedibus BG Teubneri'de. Leipzig. 1885. Yunanca metin Perseus Dijital Kütüphanesinde mevcuttur 22 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- Gaius Julius Hyginus, The Myths of Hyginus'tan Fabulae, Mary Grant tarafından çevrildi ve düzenlendi. Hümanistik Çalışmalarda Kansas Üniversitesi Yayınları. Topos Metin Projesi'nde çevrimiçi sürüm. 29 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Homer, İlyada İngilizce Çevirisi, AT Murray, Ph.D. iki ciltte. Cambridge, MA., Harvard University Press; Londra, William Heinemann, Ltd. 1924.978-0674995796 . Perseus Digital Library'deki çevrimiçi versiyonu. 6 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Homer, Homeri Opera beş cilt halinde. Oxford, Oxford University Press. 1920.978-0198145318ISBN'si 978-0198145318 . Yunanca metin Perseus Dijital Kütüphanesinde mevcuttur 17 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- Pausanias, WHS Jones, Litt tarafından İngilizce Çeviri ile Yunanistan'ın Tanımı. D. ve HA Ormerod, MA, 4 Ciltte. Cambridge, MA, Harvard University Press; Londra, William Heinemann Ltd. 1918.0-674-99328-4ISBN'si 0-674-99328-4 . Perseus Digital Library'deki çevrimiçi versiyon 27 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 cilt . Leipzig, Teubner. 1903. Yunanca metin Perseus Dijital Kütüphanesinde mevcuttur 20 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .