Torino

Torino Turin
Citta di Torino
Bayrak Arma
Torino'nun Torino ili ve Piyemonte Bölgesi'nde konumu
Torino Torino'nun İtalya'daki konumu
Ülke	İtalya
Bölge	Piyemonte
İl	Torino ili
İdare
• Belediye Başkanı	Sergio Chiamparino (Demokratik Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	130.17 km²
Rakım	239 m
Nüfus  (30.6.2010)
• Toplam	908,318
• Yoğunluk	6968.84/km²
• Metropol	1.700.000
Zaman dilimi	UTC+1 (OAZD)
Alan kodu	011
Resmî site http://www.comune.torino.it/

Savoya Kraliyet Hanedanı Sarayları

UNESCO Dünya Mirası
Kraliyet Sarayı
Konum	İtalya
Kriter	Kültür: i , ii , iv , v
Referans	823
Tescil	1997 (21. oturum)
Bölge	Avrupa ve Kuzey Amerika
Koordinatlar	45°04′21.1″K 7°41′08.6″D

Torino (IPA: [toˈriːno], Piyemonte dilinde: Turin) Kuzey İtalya'da Piyemonte bölgesinin ve kendi ismin taşıyan Torino ili'nin başşehri olup, Alpler ile çevrili olan Po Nehri'nin sol kıyısında konumlanır.

Torino, İtalya'nın kuzey-batısında bulunan bir kentidir. Torino adı Keltcede "dağlar" anlamına gelen Tau sözcüğünden gelmektedir. İtalyanca'da Torino sözcüğü "küçük Boğa" olarak tercüme edilebildigi için, şehrin flamasında boğa resmi bulunur.

Şehirde sanayi sektörü çok gelişmiştir. 2006 Kış Olimpiyatları'na ev sahipliği yapmıştır.

Torino'da bulunan Savoya Krallık Hanedanı Sarayları 1997'den itibaren UNESCO Dünya Mirasları İtalya listesine katılmiştir.

Coğrafya ve iklim

Torino kuzey-batı İtalya'da konumlanmıştır. Kuzeyinde ve batısında Alpler tarafından çevrilidir. Doğusundan Monferrato tepelerinin doğal bir uzantısı olan bir yüksek tepe bulunmaktadır. Şehir doğudan batıya doğru az meyille (220m'den 280 m'ye) yüklesen bir ova üzerinde kurulmuş olmakla beraber yeni kısım ve varoşları tepelere doğru ilerlemiştir. Belediye sınırları içinde Turin'in en yüksek noktası "Faro della Vittoria" mevkii yakınında bulunan "Colle della Maddalena" tepesidır.

Şehrin içinde 4 büyük akarsu geçmektedir. Bunlar Po Nehri, Po Nehri'nin iki büyük kolu olan (Po Nehri'nin soldan kolu "Dore Riparia" ve "Stura di Lanzo") ile Sangone Çayı'dır. Bu akarsular 16. yüzyıla kadar şehir surları dışında bulunmaktaydılar. Şehir yakınında etrafındaki yüksek arazilerde ulasım sağlayan Fransa'ya bir doğal yol olan Susa Vadisi, Sangone Vadisi ve Lanzo Vadisi bulunmaktadır.

Torino Piyemonte Bölgesi başkenti olup bu bölgede buluan bazı diğer il merkezleri şehirler olan Asti'den 57 km, Vercelli'den 79 km, Novara'dan 96 km, Cuneo'dan 98 km ve Verbano'dan 155 km uzaktadır.

Torino şehri, Akdeniz iklimi bölgelerinde bulunan diğer önemli İtalyan şehirlerine bir karşıt olarak, bir nemli sub-tropik bölgede (Koppen iklim sınıflandırılması Cfa) bulunmaktadır. Kışlar nispeten soğuk ama kuru geçmektedir. Yazlar şehrin ovalık taraflarında epeyce sıcak ama tepelik taraflarında ılımlı geçmektedir. Şehirde gözümlenen en yüksek ısı derecesi 37.1 °C ; en düşük ısı derecesi −21.8 °C olmuştur.

Yağışlar yağmur halinde en çok ilkbahar ve sonbahar aylarında düşmektedir. Yılın en sıcak aylarında yağışlar hacim bakımdan düşük olmakla beraber bu aylarda zaman zaman yıldırm ve gökgürültülü fırtınalar ortaya çıkmaktadır. Sonbahar ve kış aylarında ovalık kısımlarda çok kesif olan sis ortaya çıkmaktadır. Fakat bu sis Susa Vadisi sonundan ortaya çıktığı için şehrin daha yüksek arazilerdeki semtlerine tesiri azdır. Alplere mahsus olan Fön rüzgârları bu dağların doğu tarafında bulunan Torino şehrine kuru olarak tesir ederek (Alplerin batı yamaclarına tezatla) yağış getirmezler.

Tarihçe

Porta Palatina

Bölgeye Roma devrinden önce bir kelt-roman kabilesi olan Taurini'ler yerleşmişlerdir.

M.Ö. ilk yüzyılda (olasılıkla M.Ö. 28 yılında), burada Romalılar tarafından askeri bir kamp (Castra Taurinorum) kuruldu. Daha sonra bu askeri üs İmparator Augustus'a (Augusta Taurinorum) adandı. Modern şehir yapısında da Roma döneminden kalma şehircilik izlerine rastlanabilir. Torino o dönemde yüksek surlar içinde yaşayan 5.000 kişilik bir nüfusa ulaşmıştı.

1563 yılından beri Savoya Dükalığı'nın başşehriydi. O zamanın Sardinya Krallığı, Savoy Hanedanı tarafından yönetiliyordu ve sonuçta İtalyan birliği'nin ilk başşehriydi.

Nüfus gelişimi

İş ve kültür merkezi olduğu kadar büyük bir şehirdir. Şehir Kasım 2008 yılı nüfus sayımına göre belediye sinirlari icinde 909.193 kişi olup, şehre ait alan ile 1,7 milyona ulaşmakta ve metropolitan alanlarıyla nüfusun 2,2 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Torino, ekonomik büyüklük bakımından Roma ve Milano'dan sonra sıralamada üçüncü durumdadır.

Torino komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmî nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir:

Kişi

Ekonomi

Şehir sık sık "Alplerin Baskenti" olarak ifade edilmektedir. Torino ayrıca "Italya'nin Otomobil Baskenti" veya Italya'nin Detroit'i olarak bilinmektedir. Fiat Group ve Mitsubishi Colt CZC'nin üretildiği Mitsubishi İtalya fabrikası bu şehirde bulunmaktadır. Harmony ve Columbus gibi pek çok Uluslararası Uzay İstasyonu modülü ayrıca Torino'da üretilir. İtalya'da şehir ayrıca "(La) città Sabauda" olarak adlandırılır.

Torino'daki Otomotiv Sanayi Şirketleri

• Fiat-Alfa Romeo-Lancia
• Italdesign Giugiaro
• Pininfarina

Ulaşım

Ana madde: Torino metrosu

Komşu komünler

Torino komunünün şu komünlerle ortak sınırları bulunur: Baldissero Torinese, Beinasco, Borgaro Torinese, Collegno, Grugliasco, Moncalieri, Nichelino, Orbassano, Pecetto Torinese, Pino Torinese, Rivoli, San Mauro Torinese, Settimo Torinese, Venaria Reale

Kardeş şehirler

Torino şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:

Avrupa ülkeleri: Chambéry, Fransa Köln, Almanya Esch-sur-Alzette, Lüksemburg Glasgow, Birleşik Krallık Liège, Belçika Lille, Fransa Rotterdam, Hollanda Volgograd, Rusya

Diğer ülkeler: Campo Grande, Mato Grosso do Sul, Brezilya Córdoba, Arjantin Detroit, Michigan, Amerika Birleşik Devletleri Quetzaltenango, Guatemala Salt Lake City, Utah, Amerika Birleşik Devletleri Bogotá, Kolombiya Gaza, Filistin Hayfa, İsrail Nagoya, Japonya Shenyang, Çin Halk Cumhuriyeti

Resimler

Torino

Torino ve arkada Alpler

Torino panoraması Mole Antonelliana'dan

• 
  Torino geceleyin Pallazzo Madama on cephesi
• 
  Torino Pallazzo Madama arkasinda- ortacaglara ozenti yapilmis bir sato
• 
  Palazzo Madama torenler merdiveni
• 
  Torino "Palazzo Reale (Kraliyet Sarayi)" geceleyin (Italya Dünya Miras Listesi)
• 
  Torino Palazzo Carignano
• 
  Torino Piazza San Carlo
• 
  Torino Katedrali
• 
  Torino "Porta Palatina" kapisi
• 
  Torino Milli Kutuphane
• 
  Kraliyet Venaria Satosu (Italya Dünya Miras Listesi)
• 
  Torino Kraliyet Venaria Satosu ici (Italya Dünya Miras Listesi)
• 
  Torino Stupinigi Av Kosku (Italya Dünya Miras Listesi)
• 
  Torino Superga Basilikasi
• 
  Torino "Gran Madre Dio" Kilisesi
• 
  Torino San Filippo Neri Kilisesi
• 
  Torino Antik Misir Muzesi ve Sabauda
• 
  Torino Teatro Carignano
• 
  Torino Teatro Regio girisi
• 
  Torino Pellerina Parki
• 
  Torino Po Nehri kiyisinda Valentino Parki
• 
  Torino Valentino Satosu - "Politecnico Torino" Mimarlik Fakultesi binasi
• 
  Torino Mole Antonelliana, 17-03-2011

Kaynakça

• Italyanca Wikipedia "Torino" maddesi (İtalyanca)

Ayrıca bakınız

• Piyemonte
• Torino ili

Dış bağlantılar

• Resmî site (İtalyanca)
• İnteraktif haritalar
• Torino fotoğrafları
• Torino 2006 Olimpiyatları Şablon:İng icon
• İtalya Ulusal Sinema Müzesi
• Baglantilar bul, Torin