Toprak yılanı
| Mahmuzlu yılan | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Rhynchocalamus melanocephalus Jan, 1862 | |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
Toprak yılanı (Rhynchocalamus melanocephalus), Colubridae familyasında bulunan[4] küçük, zarif ve zehirsiz bir yılan türüdür. Doğu Akdeniz ve Yakın Doğu'ya özgü endemik bir tür.[2]
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Toprak yılanı ortalama uzunluğu sadece 36–40 cm olan, ince bir gövdeye sahip küçük bir türdür.[5] Sırtındaki pullar pürüzsüz ve parlaktır. Gözleri küçük, irisi siyahtır. Baş simetrik ve büyük bir rostral plakla (burun ucu pulu, üst dudak pulu) kaplıdır. Toprağı daha iyi kazmak için rostral plak büyümüştür.[2] Sırt rengi sarımsı, kırmızımsı veya turuncumsu kahverengi tonlarda olup lekesizdir. Baş komple siyah olabilirken, bazı bireylerde baş üstünde birbirinden ayrı iki ayrı siyah leke olabilir. Fakat tüm bireylerin ensesinde büyük siyah bant bulunur. Ense bandı boyun altı bölgesine kadar uzanır. Kafası komple siyah olan bireylerin boyun bandı kafa rengi ile birleşik şekilde tek bir görüntü oluşturur.[2] Eirenis cinsine benzeyen toprak yılanı rostral plağın çok büyük oluşu ile Eirenis türlerinden rahatlıkla ayırt edilebilir. Ventral bölgesi sarımsı beyaz renk tonlarında olup lekesizdir.[2]
Coğrafi dağılım[değiştir | kaynağı değiştir]
Dağılımı kesintili bölgeler halinde Türkiye'nin doğu ve güney bölgelerinden başlar buradan Suriye'nin batısına, Lübnan'a, İsrail'e ve Ürdün'ün batısına, kuzey Suudi Arabistan'a ve doğuya doğru Ermenistan, Azerbaycan, kuzey Irak ve batı İran'a (Merkez ve Huzistan Eyaleti) kadar uzanır.[1][2] Ayrıca Mısır'ın Sina Yarımadası'ndaki Santa Katarina'da izole bir popülasyon yaşıyor.[1]
Yaşam alanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Habitat olarak genellikle az bitkili taşlık bölgeler, kayalıklar, vadi yamaçları, taşlık yamaçlar, kurak bölgeler, stepler, çam ormanları ve yüksek rakımlı çalılıklar gibi biyotopları tercih eder. Harabeler, zeytinlikler ve diğer kırsal alanlarda yaşarlar. Sina Yarımadası'da 1600 metre yüksekliğe kadar olan bölgelerde yaşar.[1]
Koruma durumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Toprak yılanı IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesine göre Asgari Endişe (LC) olarak sınıflandırılmıştır,[1] ancak son derece nadir bir tür olarak Ermenistan, Azerbaycan ve eski SSCB'nin Kırmızı Listelerine dahil edilmiştir.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f Amr ZSS, Egan DM, Nilson G., Kumlutaş Y., Baha El Din S., Sadek R., Lymberakis P., Uğurtaş İH, Werner YL, Tok V., Sevinç M., Hraoui-Bloquet S., Crochet P.-A., Kaska Y. & Avcı A. (2012). "Rhynchocalamus melanocephalus". IUCN Kırmızı Listesi. 2012: e.T164637A1062839. doi:10.2305/IUCN.UK.2012.RLTS.T164637A1062839.en. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022.
- ^ a b c d e f "Rhynchocalamus melanocephalus (JAN, 1862)". The Reptile Database. J. Craig Venter Institute. 1 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022.
- ^ McDiarmid RW, Campbell JA, T'Shaka Touré (1999).Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, Volume 1. Washington, District of Columbia: Herpetologists' League. 511 pp. 1-893777-00-6 (series). 1-893777-01-4 (volume).
- ^ "Rhynchocalamus melanocephalus". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022.
- ^ The Team of Authors (2006). Ayvazyan HM; Aleksanyan GV; Aloyan PG; Aghamalyan FM; Armaghanyan SS; Baloyan SA; Gabrielyan EC; Tadevosyan TL; Khachatryan HM; Khoyecyan AV; Mkrtchyan RS; Mnacakanyan BP; Yavruyan EG; Nanagulyan SG; Poghosyan VKh. (Ed.). Natural World of Armenia. Erivan: Armenian Encyclopedia. s. 691. ISBN 5-89700-029-8.