Teişebaini

Teişebaini
Teişebaini
Կարմիր Բլուր
Erivan, Ermenistan
	Karmir-Blur / Kızıl-Tepe
	Teişebaini Ermenistan'daki konumu
Koordinatlar	40°09′14″N 44°27′12″E / 40.153888°K 44.453366°D
Tip	şehir, saray ve kale
Alan	44,5 ha (110 akre)
Yükseklik	901 metre (2.955 ft)
Yapı bilgisi
Halka açık mı?	Evet
Bugünkü durumu	Kalıntılar (duvarların bazı kısımları kalmış)
Web sitesi	Erebuni Tarihi ve Arkeolojik Koruma Alanı: Teishebaini Kalesi
Yapı tarihçesi
İnşa	MÖ 650 ile 600 arasında
İnşa ettiren	II.Rusa

Teişebaini (Teşebani, modern Karmir-Blur/Kızıl-Tepe; Ermenice: Կարմիր Բլուր) Karmir-Blur'deki antik Urartu Kalesi'nin yer aldığı tepeye verilen isimdir. Urartu Transkafkasyası'nın başkentiydi. Ermenistan'ın Erivan ilinin yakınlarındadır. Kulesi, surları, büyük kapıları, tören alanı olan bir hükûmet merkeziydi. Şehir, kraliyet sarayı ve surların içerisinde kalan kale ile birlikte 110 dönümlük (0.45 km²) arazi üzerindeydi.^[2]

Şehrin bulunduğu yerdeki tepenin renginin kızıllığı nedeniyle Karmir-Blur / Kızıl-Tepe olarak adlandırılmaktadır. Tepenin renginin kırmızımsı olması, vaktiyle şehrin yakılmasıyla neticesinde tüften yapılan üst duvarların ufalanması ve böylece tepenin kızıla bürünmesi nedeniyledir. Şehrin duvarlarının alt kısmı daha güçlü taşlardan yapıldığı için hala ayaktadır.

Arkeolojik sitenin bugünkü durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Açık havada kalan sıkıştrılmış kil kütlesinin zamanla yok olması neticesinde kale duvarları kolayca erozyona maruz kalmış, tuğlalar erimiş, aktif aşınma sebebiyle surlar tahrip olmuş ve günümüzdeki manzara ortaya çıkmıştır.

**Teişebaini'nin aşınmaya uğramış olan surlarının günümüzdeki görüntüsü**

Yerleşkenin genel görünümü	Teişebaini surlarının yapısı
Surlar bazalt taşların üzerine tuğla kullanmak suretiyle inşa edilmiştir. Çevre şartlarının etkisiyle günümüzde kale duvarları tamamen yok olmağa yüz tutmuş ve tahrip olmuş vaziyettedir.

**Volkanik Bazalt taşlardan oluşan Teişebaini surlarının temel duvarları**

Surların volkanik bazalt kaya parçacıklarından oluşan ve arkeolojik çalışmalar sırasında kısmen kurtarılabilen bölümleri

Karmir-Blur (Kızıl-Tepe) arkeolojik kazı alanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Karmir-Blur, Kızıl-Tepe anlamına gelmektedir. Teişebaini Kalesi'nin yer aldığı tepenin civarları Karmir-Blur mıntıkası olarak adlandırılmakta, antik kalenin yer aldığı tepe ise "Teişebaini Kalesi" olarak adlandırılmaktadır.

Kızıl-Tepe (Karmir-Blur) arkeolojik kazı alanı

Sol taraf: Karmir-Blur (Kızıl-Tepe) mevkii.Orta: Teyşebaini Kalesi kazılarında ele geçirilen yaklaşık olarak I. Argişti dönemine ait olan bronz başlık kalıntısı. Sağ taraf: Kızıl-Tepe (Karmir-Blur) arkeolojik çalışmaları neticesi ortaya çıkarılabilen harabeler.

Teişebaini Kalesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir zamanlar site, büyük kapılara sahip ve yüksek payanda duvarları ile çevrili bulunan Ararat Kalesi ile zemin katı büyük depolama odalarından müteşekkil bir hükûmet merkeziydi. Şehir, kraliyet sarayı ve surlarıyla birlikte toplam 110 dönüm (0.45 km²) bir alan üzerinde konuçlandırılmıştı.^[2]

**Teişebaini Kale Şeması**
Karmiblurskoy arkeolojik keşifine göre.

Semboller:
		Tahıl ambarları
		Bira ve bira depolama
		Susam yağı imâlat atölyesi
		Şarap Depoları
	➀	Merkez kapısı
	➁	Batı kapısı (yardımcı kapı)
	➂	Avlu
	➃	Komutanın Konutu
	➄	Arşiv (Çivi yazılı bir tablet bulundu)
Koordinat: (Gri) hatlarının her bir 50 metre aralıkla çizilmiştir..

Kale arşivinde bulunan çivi yazılı bir tabletten anlaşıldığı kadarıyla, depolar, sütunlu salonlar ve küçük evlerden oluşan iç kale, hem valinin ikametgâhı olarak kullanılmakta, hem de üretim atölyeleri de dahil olmak üzere çok sayıda iş binaları, bir susam yağı atölyesi, bira fabrikaları, tahıl ambarları, peynir, et, süt ve diğer başlıca gıda ürünlerini muhafaza edebilmek için yapılmış depolar ile silah, demir ürünleri, seramik, vb. maddelerin depolanabilmesi için yapılmış odaları ihtiva etmekteydi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Ian Lindsay and Adam T. Smith, A History of Archaeology in the Republic of Armenia, Journal of Field Archaeology, Vol. 31, No. 2, Summer, 2006:173.
^ ^a ^b Sir Banister Fletcher, Sir Banister Fletcher's a History of Architecture - Sahife 74.

Bibliografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Chahin, Mack (2001), The Kingdom of Armenia: New Edition (Caucasus World), Richmond, England: Curzon Press, ISBN 0-7007-1452-9
Diakonoff, Igor (1988), The Pre-History of the Armenian People, New York, New York: Caravan Books, ISBN 0-88206-039-2
Kiesling, Brady (2005), Rediscovering Armenia: Guide, Erivan: Matit Graphic Design Studio
Piotrovskii, Boris (1969), The Ancient Civilization of Urartu, Londra: Cowles Book Co., ISBN 0-402-10171-5

[1] Ian Lindsay and Adam T. Smith, A History of Archaeology in the Republic of Armenia, Journal of Field Archaeology, Vol. 31, No. 2, Summer, 2006:173.

[Fletcher-2] Sir Banister Fletcher, Sir Banister Fletcher's a History of Architecture - Sahife 74.

[1]

[2]