Rahime Hatun
Rahime Hatun (Tayyar Rahmiye)(1890, Kayalı, Osmaniye - 5 Ağustos 1920, Alibeyli, Osmaniye), Türk Kurtuluş Savaşı halk kahramanlarından.
I. Dünya Savaşı'nın ardından Anadolu'nun güneyini işgal eden Fransız güçlerine karşı savaştı. 9. Tümenin bir müfrezesine komutanlık yaptı. Atı üzerinde uçar gibi düşmana saldırdığından kendisine "tayyar" ünvanı verildiği düşünülür. Osmaniye'deki Fransız karargâhına yapılan hücum sırasında vurularak şehit düşmüştür.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmaniye’nin Kaypak nahiyesi Raziyeler (günümüzdeki adı Kayalı) köyünün Kanlıgeçit mahallesinde 1890 yılında doğdu.[2] Asıl adı Rahime'dir.[not 2] Babasının adı Köse Abdullah, annesinin adı Hatice'dir. Okulda öğrenim görüp görmediği, okuryazar olup olmadığı konusunda bilgi yoktur. İki evlilik yapan Rahime Hatun'un ilk evliliğinden iki kızı, ikinci evliliğinden iki oğlu olmuş; oğullarının ikisini de genç yaşta kaybetmiştir.[1]
Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'nda yenilmesinden sonra, Fransızlar Sykes-Picot Anlaşması'na dayanarak Anadolu'nun güneyine asker çıkardı. İşgal güçlerinin yöredeki Ermeni çetelerle işbirliği yaparak halkı öldürmesi ve mallarını yağma etmesi üzerine Osmaniye'de bir çete savaşı başladı. Rahime Hatun, 1920 yılının Şubat ayında, Kanlıgeçit çete reislerinden Hüseyin Ağa'nın Milli Kuvvetlerine katılmaya gönülü oldu.[4] Cephe gerisinde çalışmayı reddedip, erkeklerle cephede çatışmayı istedi. Yanıkkışla ve Karayiğit köylülerinden oluşan Kırmızı Müfreze'ye onbaşı olarak katıldı.[5]
89. tümen tarafından Şubat 1920'de Hasanbeyli civarında 9. Tünel'e yapılan taarruza ve hücuma müfrezesi ile katıldı. Çatışmada Fransızlardan 80 tüfek ve iki makineli tüfek alındı. Miralay Mehmet Arif Bey'in anılarında bu çatışmada iki askerin öldüğünü, ikisinin ateş altında kaldığını ve şehitlerini kurtarmak için kahramanca ileri atılmasından ötürü Rahime Hatun'a "Tayyar" (uçan) lakabı verildiğini yazar.[5]
Rahime Hatun'un müfrezesi, 1920 Temmuzunda Osmaniye’nin Alibey mahallesinde Fransız karargâhı olarak kullanılan Hacı Ökkeş’in Konağı'na yapılan hücumda görev aldı. Bu hücum sırasında arkadaşlarının tereddüt ettiğini gören Rahime Hatun'un şu sözlerle arkadaşlarını hücuma teşvik ettiği bilinir:
Ben kadın olduğum halde ayakta duruyorum da siz erkek olduğunuz halde yerlerde sürünmekten ve saklanmaktan utanmıyor musunuz?”[6]
Bu çarpışmada karargâh binası ele geçirildi.[4] Rahime Hatun ise binanın önünde vuruldu. Naaşı, Osmaniye'de Sanat Okulu'nun (Endüstri Meslek Lisesi) bulunduğu yerdeki Hacıosmanlı Mezarlığı'na defnedildi. 1962'de Rahime Hatun'un kemikleri okul inşaatı sebebiyle Enver'ül-Hamid Camii (Ulu Cami) haziresine getirildi.[7]
Anısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmaniye merkezinde bir mahalleye ve bir Kız Meslek Lisesi'ne Rahime Hatun adı verilmiştir.[8]
Valiliğin girişimiyle Osmaniye Meslek Yüksek Okulu seramik bölümünden Nejdet Sakarya'nın tasarladığı[9] 1,5-2 metre yüksekliğindeki seramik Rahime Hatun Heykeli, 2000 yılında Cebel-i Bereket Vali Binasının bahçesine dikilmiştir. Osmaniye merkezindeki Devlet Bahçeli Meydanı'nın düzenlenmesi sırasında geçici olarak Şehit Halil İbrahim Karaoğlanoğlu Parkı'na yerleştirilen heykel, 2012'de eski Fıstıkçılar Çarşısı yerine inşa edilen meydana taşındı; yeni meydana Rahime Hatun Meydanı adı verildi.[10]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Rahime Hatun (Tayyar Rahmiye)". Osmaniye Ansiklopedisi. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ "Kurtuluş Savaşının Kahraman Kadınları – Tayyar Rahmiye Hayatı". vehayat.com. 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017.
- ^ Önder, Ali Rıza. "Cebeli Bereket Sancağı ve Rahime Hatun". 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ a b Gevher D. Aktaş (11 Aralık 2012). "Milli Mücadele Kahramanı Tayyar Rahmiye". Adana Hilal Gazetesi. 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2017.
- ^ a b Payasli, Volkan (17 Eylül 2017). "Fransız İşgalinde Osmaniye (Cebel-i Bereket) ve Rahime Hatun üzerine bir değerlendirme". Atatürk Yolu Dergisi. 16 (61): 0-0. doi:10.1501/Tite_0000000480. ISSN 1303-5290. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ "Milli Mücadelede Mücahit Kadınlarımız". www.mhpkacep.org. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ İpek, İsmet (15 Ekim 2023). "Fransız İşgali". Sabır Gazetesi. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ "Rahime Hatun kimdir?". Rahime Hatun Kız Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi web sitesi. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ Haber7 (7 Ekim 2006). "En ünlü ve en tartışmalı heykeller". Haber7. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ "Rahime Hatun Anıtı Taşındı". Haberler. 26 Aralık 2011. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.