Tartışma:Sahipli yazılım
| Vikiproje Bilişim | (B-sınıf, Az-önem) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||||||
| Vikiproje Yazılım | (B-sınıf, Az-önem) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||||||
Maddenin adı[kaynağı değiştir]
Maddenin mevcut adı (sahipli yazılım) ile ilgili bir değişiklik önerim yok. Madde her ne kadar 2016 yılında başlatılmış olsa da en az 8 sene öncesine kadar (2008) çeşitli kaynaklarda "sahipli yazılım" kavramının kullanıldığını hatırlıyorum,(örnek) daha öncesini bilmiyorum. Sayfanın adına kafa yorarken elde ettiğim bazı bilgi ve düşüncelerimi paylaşmak amacıyla yazıyorum.
Bu maddede anlatılmak istenen şey temelde özgür yazılımın tersi olan şeydir, yani özgür olmayan yazılımdır. Bunun için İngilizce belgede "Proprietary software" tanımı kullanılmakta. Sözlükte proprietary kelimesinin sözlüklerde "tescilli, birinin mülkü olan, mal sahibine ait, sahipli, kişiye özel" gibi anlamları var.
- < mülk yazılım > , < özel mülk yazılım > Özgür yazılımı ortaya çıkaran, bu ve ilişkili konuların doğal ev sahibi Gnu.org 'un Türkçe sayfalarında "mülk yazılım" tanımı kullanılmış. Tarih derslerinden hatırlayabileceğiniz Osmanlı'da devlete ait olmayan, şahıslara ait olan toprakları tanımlamak için kullanılan "mülk toprak" kavramı gibi. Özgür Yazılım Derneği de bazı sayfalarda "mük yazılım"(bkz), bazı sayfalarda "özel mülk yazılım"(bkz) kavramını kullanmış. 2012 yılında yayınlanmış Yeni Kamusal Mal - Özgür ve Açık Kaynak Kodlu Yazılım isimli bir kitapta özgür olmayan bir yazılımı anlatmak için "özel mülk yazılım" tanımı kullanılmış. Sahipli yazılım ile aynı şeyi ifade ediyor ancak bir kelime daha uzun. "Özel mülk yazılım" ve "mülk yazılım"; "sahipli yazılım" ile aynı şeyi ifade ediyor.
- < tescilli yazılım > Özgür olmayan yazılımlar için bu tanımın kullanılması kesinlikle hatalı olur. Tescil; yazılımın kodlarının, kullanım haklarının, logosunun resmi bir patent ofisinde-noterde tescillenmesi ile ilgilidir. Özgür olmadığı halde tescilsiz olan sayısız yazılım vardır. Mesela bir yazılımı geliştiren kişi, yazılımın lisans şartlarına “tüm hakları bana aittir, benden izin alınmadan kopyalanamaz…” vs. yazar. Ancak bunu herhangi bir patent ofisinde tescil ettirmez (zaten haklarını korumak için tescil ettirmesi zorunluluğu yoktur.) Ayrıca tescil kavramı markanın mı yoksa yazılımın mı tescilli olup olmadığı konusunda kafa karışıklığına yol açabilir. Örneğin LibreOffice, Firefox özgür yazılım oldukarı halde tescilli markalardır, bakınız LibreOffice logosu , Firefox logosu
--Hatas (mesaj) 08:56, 21 Haziran 2016 (UTC)
Özgür Yazılım da Sahipli[kaynağı değiştir]
Özgür yazılım da buradaki başlıkta tanımlanan "proprietary software" de sahiplidir. Mülkiyet ilişkisini "A, X koşulları altında B'ye sahiptir." diye tanımlayabiliriz. Aksini belirtmediğiniz sürece kamuya açık (!) bir yazılım (örneğin github'daki bir yazılım) telif hakları çerçevesinde değerlendirilir. Dolayısıyla yazılımların çoğu sahiplidir ve sahipsiz yazılım istisnadır.
Özgür yazılım, kamunun yazılıma özgür yazılım lisansları altında sahip olmasıdır. "Proprietary software" ise kişi veya şirketin, telif haklarından vazgeçmeyerek yazılımın tüm haklarını, kendi elinde toplamasıdır. Free ve proprietary arasındaki fark, sahipliğin hangi mülkiyet ilişkilerine göre gerçekleşeceğidir.
Kısacası Özel mülkiyetli yazılım, mülkiyet ilişkilerine işaret ettiği için kavramsal açıdan daha doğru bir çeviridir.