Tartışma:Protistler

tek hücreli ?

Alem düzeyindeki bir takson olarak Protista tek soylu olmayan, karmakarışık bir grup ve içinde kahverengi ve kırmızı algler gibi çok hücreli canlıları da içeriyor:

• İngilizce Wikipedia'nın konuyla ilgili maddesinin giriş kısmını aynen tercüme etmiştim ve orada bu grupta çok hücreli canlılar da olduğuna değiniliyor; bu yanlış mı ?
• Yine İngilizce Wikipedia'nın kırmızı algler ve kelp gibi örnekleri olan kahverengi algler ile ilgili maddelerine bakınca, bunların Protista alemine dahil olduğunu görüyoruz ve çok hücreli canlılar olduklarına değiniliyor; bunlar da hata mı var ?

Elbette, Protista'nın tamamen tek hücreli canlılardan müterkip olduğuna değinen internet kaynakları da var; işte, tipik bir örnek:

• [1]

Tüm bunlar ışığında, tek hücreliler deyince fazla geniş ve çelişki içeren bir kapsama sahip bir kavram söz konusu olmuyor mu ?..

• Bakterilerin ve mikrobiyolojinin inceleme alanındaki mantarların da tek hücreli olduğu düşünülürse, tek hücreliler terimi bunları kapsamıyor mu ? Tek hücreliler deyip bırakmak, tek hücreli canlılar demekten en fazla bir kelime kısa ve böyle bir başlık "Hangi tek hücreliler ?" sorusunu hemen uyandırmıyor mu ?
• Çok hücreli canlılar olan kahverengi ve kırmızı algleri içeriyor olması nedeniyle, Protista'nın tek hücreliler diye adlandırılıyor olması bir çelişki değil mi ?

Bu noktada, Protista'yı Protista olarak bırakmak daha uygun değil mi?

--Doruk Salancı 07:54, 14 Temmuz 2006 (UTC)

geri dönüş...

Taksokutu'nun bazı yanlış olduğunu düşündüğüm tarafları var, değişkenlerinin Türkçe tercümelere ya da türkçeleşmiş karşılıklara yeterince bağlı kalmaması ve örneğin tablo içinde üst âlem taksonunun domain diye gözükmesi gibi (domain İngilizce'dir). Taksonomi kutu ve Taksokutu şablonlarını birleştirmek için Karduelis'e bir teklifte bulunmuştum ama henüz buna cevap alamadım. O zamana dek, canlılarla maddelere şablon koyanların tercih ve emeklerine saygı gösterilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu maddenin Taksonomi kutu kullanılmış halindeki tablonun şu güncel kullanımdan daha kötü olmadığını da düşündüğüm için, ben maddeyi Taksonomi kutu kullanılmış haline geri çeviriyorum. Başka hatalar da var: Çokhücreli yazılmaz, çok hücreli yazılır; keza bir hücreli ve tek hücreli için de böyledir. Bir de daha önce dile getirdiğim tek hücreliler teriminin çelişkililiği var ki, bu yönde değişiklik yapanlar bu konudaki görüşlerime herhangi bir yanıt vermediler: Güncel yaklaşım itibarı ile bir takım çok hücreliler de içerdiği gözlenen bir âlem niye tek hücreliler diye adlandırılıyor/adlandırılmış da bu maddenin başlığından Protista adını düşürüyor ? Son olarak, en:'deki ilgili maddeye yönelik olan interwiki çıkartılmış: niye ki ? --Doruk Salancıileti 12:58, 24 Eylül 2006 (UTC)

Protista

Doruk beyin belirttiği konulara olan açıklamam şöyle:

• Protista bir alem adı ve Tek hücreliler de tam karşılığı olmasa da bunu karşılayan Türkçe kelime. Ama bununla beraber, tanıma baktığımızda kolonidyal grupları da içerdiği için Protista alemini Türkçeleştirmek yanlış oluyor. Bu yüzden sayfanın adını tekrar Protista olarak değiştireceğim. (Şuan isim kullanıldığı için değiştiremedim.) (Mümkün olduğunca İngilizce ya da Latince kelimeleri Vikipedi'de Türkçe olarak kullanmak kanısında ve çabasında olduğumu belirteyim, ancak tam karşılıkları oldukları sürece. )

• Daha önce 11 Temmuz'da yaptığım sayfa düzenlemesinin neden geri alındığını halen anlamış değilim ki linkte görüldüğü üzere sayfa için gerekli düzenlemeler yapılmış ve daha detaylı bilgi eklenmiş duruma getirmiştim. Ancak dediğim gibi sebebini hala anlayamadığım nedenden ötürü sayfa geri alınmıştı.

• Bugün ise birkaç gündür uğraştığım biyoloji maddeleri ile ilgili olarak, bu sayfanın İngilizce vikipedi'ye göre nekadar basit kaldığını düşünmüş ve tekrar bir düzenleme yapmıştım. Ancak hala yine elle tutulur bir sebep göremediğim nedende ötürü sayfanın geri alındığını gördüm. Ki, sebep olarak belirtilen;

• üst alemin domain sözü yerine kullanılamaması, ya da çok hücrelilerin ayrı ya da bitişik yazılması gibi konularıyla bunların düzeltilmesi yerine, tam olarak geri alınmayı doğru bulmuyorum. Eğer sayfanın gelişmesinden rahatsız olmayacaksanız, aynı şekilde istediğiniz üzere çokhücreliler olarak geçen yerleri çok hücreliler olarak değiştiriyorum.

• Ayrıca; en geçerli sebep olabilecek taksokutu konusuna gelince, inceleyecek olursanız, sayfa içinde geçen "Ayrıntılı sınıflandırma" kısmının sadece taksokutu içine taşınmış olduğunu eminim göreceksiniz. Ki, en. wikide maddesinde yapılan sınıflandırmaya uymamasına rağmen, yaptığınız sınıflandırmayı aynı şekilde kopyalamamın sebebi de; sırf bu nedenden ötürü belki yine yanlış bulup, geri almamanızdı. Yoksa benim kaynaklarımda daha farklı görünmesine rağmen şuan hergün değişen en güncel sınıflandırmayı içerdiği dolayısıyla en. wiki'de ki sınıflandırmayı doğru buluyorum.

• İnterviki konusuna gelince, en wikiden intervikiyi kopyala yaptığımı (ki eklenmiş madde sayısının daha çok olması nedeniyle) ve içlerinde hangisinin olup olmadığına yeterli çoğunluğu görünce bakmadığımı belirteyim. (Not: en: interviki şuan eklendi.)

• Ve son olarak, yenilenmiş Protista sayfasında sınıflandırma olarak da en. wikideki sınıflandırmayı kopyalayıp, gerekli Türkçeleştirmelerini yapmış bulunuyorum.

Israrla sayfanın eski halinde, taslak olmaya mahkum bırakıldığını ya da belki yine bırakılacağını halen anlamamakla beraber, yetkili kişinin gerekli gördüğü sayfayı tekrar geri getirebileceğini belirteyim. Saygılar The cat 15:28, 24 Eylül 2006 (UTC)

The cat, yukarıdaki tartışmanızın sonunda "Israrla sayfanın eski halinde, taslak olmaya mahkum bırakıldığını ya da belki yine bırakılacağını halen anlamamakla beraber,..." diyorsunuz ve bu beni bulan bir ifade ama ne yazık ki talihsizce ithamkar bir ifade olmuş: benim Vikipedi'de hiçbir maddeyi ısrarla taslak olmaya mahkum bırakmakla bir ilgim yok; niye olsun ki ? Burada hemen şuna değineyim: Bu maddenin şu güncel halinin, benim ilk taslak biçimini 11 Haziran 2006'da vermiş olduğum halinin taslaklığını ortadan kaldırdığını düşünüyor olmak bence fazlasıyla iyimser: yukarıdaki 3. maddenizde "...bu sayfanın İngilizce vikipedi'ye göre ne kadar basit kaldığını düşünmüş ve tekrar bir düzenleme yapmıştım." demişsiniz ama en:'deki madde ile karşılaştırınca, bu maddenin güncel sürümü benim geri çevirdiğim sürümden anlamlı bir farkla daha ileri gitmiş gibi gözükmüyor: hala çok basit.......ve Vikipedi için hala hatalı. Derdimi şöyle anlatmaya çalışayım: 11 Temmuz'da yapmış olduğunuz düzenlemeleri "...sayfa için gerekli düzenlemeler yapılmış ve daha detaylı bilgi eklenmiş duruma getirmiştim." diye nitelemiş ve niye geri çevrildiğini anlamadığınızdan bahsetmişsiniz. Ancak, yapmış olduğunuz o değişiklikler, çabanıza saygım var ama çok da sizin nitelemenize uyan değişiklikler olmamıştı: Protista maddesini Tekhücreliler şeklinde (yanlış yazım ile) adlandırmıştınız. Sınıflandırma başlığında, Alem: Protista satırının hemen altına Altalem: Protozoa yazmıştınız ki, hem Altalem diye değil de Alt âlem diye yazmak gerekir ve hem de sizin de en güncel sınıflandırmayı içerdiğini söylediğiniz en:Protista maddesinde Protozoa'dan resmî bir takson olarak bahsedilmiyor: protozoa, algler ve cıvık mantar (bitişik değil, ayrı yazılması doğru:cıvıkmantar ve cıvık mantar) gruplarının yerlerini filogenetik sınıflandırmalara bıraktığından bahsediliyor. Ayrıca, Wikispecies'de Protozoa'ya bakıldığında, kabul gören taksonlara yapılan basamaklı sınıflandırmanın Protozoa için yapılmadığını, yalnızca bu gruba bilim dünyasında nasıl yaklaşıldığına dair kronolojik kaynaklara yer verildiğini görüyoruz. Dahası, ITIS'e göre Protozoa bir alt âlem değil: hem bir âlem, hem de bir şube (ama ITIS de neye dayandığını, kaynaklarını açıklamıyor). Bütün bunları, yaptığınız değişiklikleri basitçe dahi olsa tartışmadan yapmıştınız ki, buna da değinerek değişikliklerinizi niye geri çevirdiğimin açıklamasını ben yapmıştım. Tam karşılıkları olduğu sürece Latince ve İngilizce kelimelerin Türkçe'sini kullanma çabanıza değiniyorsunuz ama bir yandan da tek hücrelilerin, tam karşılık olmasa da Protista için Türkçe bir karşılık olduğundan bahsediyorsunuz. Benim anlatmaya çalıştığım şey de bunun çelişki olduğudur. Sizin de en güncel sınıflandırmayı (dolayısıyla da bilgiyi) içerdiğini söylediğiniz en:Protista maddesine dayanarak aktarmaya çalıştığım ilgili görüşlerimi, bu tartışma sayfasının en başında bulunan, 14 Temmuz'da yazmış olduğum ancak o dönemde ilgi çekmemiş olan tartışmamda bulabilirsiniz. "...tanıma baktığımızda kolonidyal grupları da içerdiği için Protista alemini Türkçeleştirmek yanlış oluyor." demişsiniz ki, herhalde "tek hücreliler" olarak türkçeleştirmeyi kastediyorsunuz ama burada iki noktayı anlamıyorum: kolonidyal ne demek; koloni yapan, koloni tarzında yaşayan gibi birşey mi ? Eğer kastettiğiniz anlam buysa, besbelli ki İngilizce'deki colonial (ya da benzer bir dildeki benzer bir kelime) kelimesinden türkçeleştirilmiş olan bu terim yanlış türkçeleştirilmemiş mi ? İngilizce'deki colonial kelimesini "kolonidyal" diye değil "koloniyal" diye çevirmek doğrudur. Bununla paralel olarak, en:'de colonidial arattığımda herhangi bir yere ulaşmıyorum ama colonial aratmak farklı sonuç veriyor. Dictionary.com'da da bir colonidial girişine rastlayamıyorum. Siz de maddeye 11 Temmuz'da yaptığınız müdahalenizde, "koloniyal heterotroflar" terimini kullanmışsınız. Eğer "kolonidyal" kelimesinden kastınız, "koloni yapan", "koloni tarzında yaşayan" gibi birşey ise, aslında tek hücreli olan bir canlının koloniler halinde yaşaması o canlının tek hücreli oluşunu değiştirmez ki, niye bir âlemin sizin deyiminizle "kolonidyal grup" içermesi o alemin adının "tek hücreliler" olarak türkçeleştirilmesiyle çelişsin ? Dolayısıyla, Protista âlemine "tek hücreliler" denmesindeki sorun, bu âlemin koloniler yaparak yaşayan tek hücreli canlıları barındırması değil, kırmızı alg ve kahverengi alg gibi gerçek çok hücreli calıları da içermesinde yatıyor olmalıdır. "Protista" terimini Protistler diye türkçeleştirmenin mümkün olduğunu düşünüyorum ki, Google'ın Türkçe sayfalarında buna az rastlanmıyor: Protistler. Protista âlemine yönelik olarak maddeye aktardığım sınıflandırmayı en:Protista'daki ile aynı olmamasına rağmen aynı şekilde kopyaladığınızdan ve bunu yine yanlış bulup geri almamam için yaptığınızdan bahsediyorsunuz ama burada da ciddi yanlışlar var: Ta 11 Haziran'da yapmış olduğum ve sonrasında da üzerinde ısrar ettiğim Ayrıntılı sınıflandırma girişine iyice dikkat ederseniz, bu sınıflandırmanın en:Protista'dakinin içerik olarak neredeyse tıpatıp aynı olduğunu ve ondan daha düzenli olduğunu eminim fark edeceksiniz: en:Protista'daki sınıflandırmada, Rhodophyta, Amoebozoa ve Choanozoa şubelerini Chromista, Alveolata, Rhizaria ve Excavata üst gruplarıyla aynı hizada vermişken, ben o şubeleri bu üst grupların şubeleriyle aynı hizaya sokmuşum, sunulmuş şubelerin hepsi aynı hizada olsun diye. en:Protista'daki sınıflandırmada alfabetik dizilim yokken, ben şubeleri ve üst grupları kendi içlerinde alfabetik sıraya dizmişim. en:Protista'daki sınıflandırmada, özellikle Excavata ve Chromista üst grupları söz konusu olduğunda, bunların ingilizceleştirilmiş karşılıkları olan Excavates ve Alveolates kullanılmışken, ben bunların Latince karşılıkları olan Excavata ve Alveolata'yı kullanmışım. Önemli Not: Protista maddesinin şu güncel sürümünde siz de bu iki üst grubun ingilizceleştirilmiş karşılıklarının tekil hallerini kullanmışsınız (Excavate ve Alveolate) ki, bu hatalıdır. Eğer bunların birer resmî takson olmadığını ve Latince adlarının kullanılmaması gerektiğini düşünüyorsak, o zaman nasıl ki Protista'yı "Protistler" olarak türkçeleştiriyoruz, bunları da "Ekskavatlar" ve "Alveolatlar" olarak türkçeleştirmemiz ve Vikipedi'de öyle (ya da varsa, Türkçe karşılıklarıyla) kullanmamız gerekir. En iyisi, ben en:Protista'yı iyice bir çevireyim ve bu maddede adam akıllı bir ilerleme sağlayayım. Ondan sonra gene tartışırız. Ancak, şablon kullanımında Taksokutu'dan Taksonomi kutu'ya döneceğim (önceden belirttiğim nedenlerden dolayı) ve en:'in âlemlere göre renk kodlamasında Protista'ya düşen hâkî rengi kullanacağım çünkü bunlar hayvan değil. Bir de sınıflandırmayı şablon içinden çıkaracağım çünkü gereksiz bir uzatmadan başka bir işe yaramadığını düşünüyorum. Tabii, maddenin adını Protistler olarak değiştirmeyi de unutmayalım... --Doruk Salancıileti 10:59, 25 Eylül 2006 (UTC)

60.000 ?

yaklaşık 60.000 kadar yaşayan protista türü var denilmiş 200.000 den fazla olması gerekiyor.