Tartışma:Anayasa

Sayfa içeriği diğer dillerde desteklenmemektedir.
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Taraflı şablonu için açıklama[kaynağı değiştir]

Madde Türkiye bazlı yazıldığı için taraflı şablonu konuldu. Maddenin konusu Türkiye'deki anayasalar, TC Anayasası tarihi değil. Genel bir anlamı olan "anayasa"dır.--Machiavelli' msj 20:36, 22 Mayıs 2008 (UTC)

Yukarıdaki Mach'ın belirttiği gerekçelerden ve sadece belirli bir devletin bakış açısından yazıldığından {{taraflı}} ve {{sö-devlet}} şablonları eklendi.--Muratsahinmesaj 17:02, 4 Haziran 2009 (UTC)

Tarafsızlık[kaynağı değiştir]

Birileri tarafsızlıkla bulunduğu ülkenin koşullarını anlatmayı bir birinden ayırt edememiş herhalde. Şöyle bir geçmişi incelediğimde Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının tarihi anlatılmış bu doğru ancak taraflı bulunarak kaldırılmış. Halbuki Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının tarihi başlığı kullanılarak tarafsızlık elde edilmiş olurdu. Bu nedenle geçmişten bu madde ile ilgili bölümleri getiriyorum. Bazı Türkçe hatalarını düzelteceğim. Oksijen 17:06, 13 Ekim 2009 (UTC)


Ayrıca madde hakkında beğenilmeyen bölümleri anlatın da değiştirmek üzerine tartışalım arkadaşlar. Oksijen 17:43, 13 Ekim 2009 (UTC)

Bulunduğu ülkenin koşulları? Vikipedi'nin bir ülkesi yoktur, 200 küsür devletin anayasasını bu sayfada yazacak değiliz, bir başlık atmakla da sorun çözülecek değil. Bu madde evrensel olarak incelenmeli, Türkiye bazlı değil. Çıkarılan konunun gerçek yeri: Türkiye'de anayasal süreç sayfasıdır. İlgili içeriği tekrar çıkarıyorum. Teşekkürler, iyi çalışmalar.--Machiavelli' msj 00:39, 14 Ekim 2009 (UTC)


Amaç zaten Türkçeyi en çok kullanan insanlar olarak çoğunlukla buradaki bilgilere Türkler bakacaktır. Özellikle baktıklarında kendi ülkelernin anayasası hakkında bilgi almak isteyecektir. Tabii ki konuyu genişletmek açısından farklı ülkelerin anayasaları hakkında da bilgiye yer vermek gerekir. Her ne olursa olsun bu bilgilerin taraflı olduğunu göstermez. Ancak başka bir sayfada konuyu inceleyip oraya link vermek de çok doğru bir davranıştır. Teşekkürler... Oksijen 11:14, 6 Eylül 2010 (UTC)

telifli iddia edilen içerik hakkında[kaynağı değiştir]

Aşağıdaki içeriğin telifli olduğu iddia edilmektedir. Bu konuyu kaynak belirterek kendi cümlelerimle yazdım. Bu konuda kopyalanmış metin, sorunlu olan yer veya cümleler varsa belirtniz.

Fransızca “constitution” (konstitüsyon) kelimesinin karşılığı olarak günümüz Türkçesinde “anayasa” kelimesi kullanılır. Türkçe'de bu kelimeye karşılık, Osmanlı döneminde “kanun-u esasi”, Cumhuriyet Dönemi ilk yıllarında “teşkilat-ı esasiye kanunu” kullanılmıştır.

Kurucu İktidar - Kurulan İktidar Ayrımı[kaynağı değiştir]

Anayasa hukukunda yeni anayasa yapma ve değiştirme iktidarına “kurucu iktidar”(aslî kurucu iktidar) denir. Aslî kurucu iktidar tarafından yapılmış mevcut anayasanın çizdiği hukukî kurallar çerçevesinde, oluşumunun ve çalışma sınırlarının belirlendiği mevcut anayasada değişiklik yapma iktidarına sahip devlet organına “kurulan iktidar” (talî kurucu iktidar) denir. Aslî kurucu iktidarın sürekli oluşturulması yani bütün hukukî yapının temelini oluşturan anayasanın öngördüğü usûller dışında sıkça değiştirilmesi, kronik devrime ve anayasal düzende anarşiye yol açar. (Kemal Gözler, "Asli Kurucu İktidar - Tali Kurucu İktidar Ayrımı: TBMM Yeni Bir Anayasa Yapabilir mi?", in Ece Göztepe ve Aykut Çelebi (Editörler), Demokratik Anayasa: Görüşler ve Öneriler, İstanbul, Metis Yayınları, 2012, s.45-61 ( www.anayasa.gen.tr/tbmm-yeni-anayasa.htm ). AYİM: [1] SAYIŞTAY: [2]

Kurucu İktidar[kaynağı değiştir]

Kurucu iktidar hukuk dışı bir iktidardır. Bir başka değişle, “hukuk boşluğu” ortamında yani kendisini bağlayan hukukî kuralların olmadığı ortamda oluşmuş iktidardır. Hukuk boşluğu iki şekilde oluşabilir. “Baştan itibaren” süregelen hukuk boşluğu veya “sonradan” ortaya çıkan hukuk boşluğu.

Baştan itibaren hukuk boşluğu olan ortamda aslî kurucu iktidarı bağlayan hukukî bir durum söz konusu değildir yani yeni yaptığı anayasadan önce gelen bir anayasa yoktur. Bu durumda aslî kurucu iktidar yeni bir anayasa yapmak için eski anayasayı yıkmadan mevcut olan hukuk boşluğundan yararlanmıştır. Bu tür hukuk boşlukları yeni bir devletin kurulduğu durumlarda ortaya çıkar. Bunlar, sömürgelerin bağımsızlığa kavuşması, bağımsız devletlerin birleşmesi, bir devletin birden çok bağımsız devlete ayrılması olarak sıralanabilir. Aslî kurucu iktidar tarafından bu şekilde oluşturulan anayasa yeni bir devletin ilk anayasasıdır.

Sonradan yaratılmış hukuk boşluğu, mevcut anayasanın ortadan kaldırılması ile oluşturulur. Bu tür hukuk boşlukları ise, devrim, hükûmet darbesi, iç savaş gibi durumlardan sonra ortaya çıkar. Bu gibi durumlardan sonra ortaya çıkan asli kurucu iktidar, mevcut siyasal rejimi yıkıp “anayasayı ilga” ederek (yürürlükten kaldırarak) kendisini bağlayan hukuk kurallarını yıkarak oluşturduğu hukuk boşluğunu yeni bir anayasa yaparak doldurur. Bu hallerde genelde siyasal rejim değişir.

Kurulan İktidar[kaynağı değiştir]

Kurulan iktidar hukukî nitelikte bir iktidardır. Yetkinin kim tarafından ve hangi sınırlar çerçevesinde kullanılacağını tespit eden hukuk kuralları aslî kurucu iktidarın yaptığı anayasa tarafından konulmuştur. Tali kurucu iktidarın anayasayı değiştirme yöntemleri yine anayasaların kendisi tarafından belirlenmektedir. Tali kurucu iktidar bu nedenle sınırlı bir iktidardır.

Cumhuriyet ve Demokrasi ile yönetilen ülkelerde tali kurucu iktidar, “halk” değil, anayasanın koyduğu usûllere göre vatandaşlar arasında “seçmen” kabul edilenlerin “geçerli oy”ları ve bazı ülkelerde de seçim barajı dolayısıyla sınırlı bir temsilîyet durumu ile ortaya çıkartıldıkları için kurucu iktidar gibi davranarak mevcut anayasayı yürürlükten kaldırıp yerine yeni bir anayasa yapamaz. Devletin başlıca kurulu organları yasama, yürütme, yargıdır.

Konu Kurucu İktidar
(aslî kurucu iktidar)
Kurulan İktidar
(talî kurucu iktidar)
Yetki Yeni Anayasa Yapma Anayasa'da Değişiklik Yapma
Yetki Sahibi Egemenlik Hakkının Sahibi Anayasanın Yetkilendirdiği Organlar
Dönemleri Savaş, İç Savaş, Devrim, Hükümet Darbesi, vs. Anayasal Dönemler
Kuruluş Biçimleri Genelde Belirsizdir Anayasanın Belirlediği Usulller
Sınırları Sınırsız Anayasal Sınırlar
Hukukî Durumu Hukuk dışı Hukukî

Anayasa Yapma Usulleri[kaynağı değiştir]

--Qwl ye yaz 02:57, 29 Ağustos 2013 (UTC)