Tapan Bıçağı

Tokmanaklı köyünde Tapan bıçakları

Tapan Bıçağı, Tapan Çakısı (kısaca Tapan); genelde Kozan (Adana) kökenli bir bıçak olarak bilinse de kökeni Varsak boyuna mensup obalar olarak bilinen Tokmanaklı, Tenkerli, Paşalı, Kovukçınar, Akoluk, Kırıkuşağı, Kaşaltı, Uğurlubağ ve İncirci adlı 9 köyün oluşturduğu Tapan Yöresine dayanmaktadır, adını da bu yöreden almaktadır. Tapan Yöresi, Feke'ye bağlı bir yayla bölgesidir. Bu bağlamda Tapan Bıçağı, genel kanının aksine Kozan değil, Feke kökenlidir.

Tarihi

Kadim çağlardan bu yana Avrasya bozkırlarındaki Türk gruplarının demircilikte çok gelişmiş olduğu bilinir. Avrupa, Hindistan ve Orta Doğu gibi geniş coğrafyalara uzanarak farklı milletlerin ordularına da farklı isimlerle geçecek olan yatağan ve saber gibi Türk demirciliğinin eseri kılıç türleri buna örnek olarak gösterilebilir. Öte yandan Avrupa'da da "Türk kılıcı" olarak ünlenmiş olan yatağan bıçağı ve kılıcı, Osmanlılar ve Yeniçeriler tarafından “varsak bıçağı” veya “varsak kılıcı” olarak anılırdı. Tapan Bıçağı'nın da Varsak Türklerinin yaşadığı Tapan Yöresi kökenli olması bu bıçağın geleneksel Türk demirciliğinden bugüne ulaştığını gösteriyor.

Yapısı

Metal aksamı (kama) ham çelik veya hurda demirden üretilmekte olup tek yönü keskin, sırtı düz, namlusu delicidir. Sapı küçükbaş hayvan boynuzundan yapılır. Günümüzde plastikten mamul saplar da kullanılmaktadır. Göçer çobanların ihtiyaçlarından doğduğundan dolayı muhafaza ve saklanmasında pratiklik temin etmek için genelde sap üzerine katlanır cep çakısı şekilde tasarlanmıştır. Et kesiminde özellikle kurban ve av işlerinde tercih edilmektedir.