Tartışma:Özlem Türeci

Rize

Laz merhaba, memleket bilgisi için doğrudan birincil kaynağa ihtiyaç var. İlgili haberde ve bununla aynı metinden oluşturulan diğer haberler "küçükken onu burada görmüştüm" "dedesinin burada evi vardı" vb. gibi söylemlerden öteye geçmiyor. Keza ağırlıkla Turkuaz medya grubunda yer almış bu haberler. Türk kökenli biri yabancı bir ülkede bir başarı elde ettiğinde hemen medya "Türkleştirme" gayretine giriyor. Aziz Sancar bunun en iyi örneği olmuştu. Şimdi Özlem Türeci ve eşinin Alevi olduğu bilgisi dahi medyada yer buluyor. Vikipedi bu haberlerin meşru bir düzleme oturtulması için uygun bir yer olarak görülüyor bu çevrelerce. Kendisinin Rizeli olduğuna dair daha güçlü ve fazlasıyla "yerel olmayan", birincil kaynaklara ihtiyaç var. Kingbjelica (mesaj) 10.51, 15 Kasım 2020 (UTC)

Merhaba Kingbjelica. Ben Özlem Türeci'nin baba soyunun Fındıklılı olduğuna %100 eminim. %100 emin olmak için 2 saat boyunca detaylı bir araştırma yaptım. Bunu söylememin sebebi bilginin maddede kalmasını sağlamak değil, eğer bilginin uydurma olduğunu düşünüyorsanız bu düşüncenin hatalı olduğunu belirtmek içindir. Kendisi bu konuyla ilgili bir açıklama yaparsa maddeye kaynak olarak açıklamayı ekleyebiliriz. Ⓛⓐⓩ mesaj 16.08, 15 Kasım 2020 (UTC)

Nereye çeksen oraya

Sosyal medya ve basında her iki isim için Lazlıktan tutup Aleviliğe kadar her şey deniyor. Bu tanimlar üzerinden belirli bir meşruiyet aranıyor. Türklüğünün ve kariyerinin hiçbir yerinde Türkiyenin etkisi yok. "Kimlik, etnisite ve etnik kimlik tanımlamalarındaki ortak yön, kolektiflik ve bir gruba aidiyettir." Etnisite ile kimlik ayrı şeyler. Girişte kimliği/milliyeti verip yaşamı başlığında kökenı hakkında bilgi veriyoruz. Kingbjelica (mesaj) 14.55, 15 Kasım 2020 (UTC)

Etnik köken, milliyet, vatandaşlık

@Kingbjelica Özlem Türeci, Almanya'da doğup büyümüş, Almanya vatandaşı bir Türk'tür. Bir kaynakta bizzat kendisinin "Prusyalı Türk" şeklinde bir kimlik beyanı mevcut (Bkz. https://www.theguardian.com/world/2020/nov/10/ugur-sahin-and-ozlem-tureci-german-dream-team-behind-vaccine : The ‘Prussian Turk’ couple’s company BioNTech developed the breakthrough Covid vaccine with Pfizer). Bu konunun Türkiye ile bir ilgisi yoktur. Hal böyle iken, başta İngilizce Wikipedia olmak üzere değişik dillerdeki Vikipedi'de böylesi kayda değer kişilerin çoklu kimliklerinin tanım cümlesinde yer verilmemesi şeklinde bir Vikipedi politikası varmış gibi davranmazsanız sevinirim. Sizin bu kişinin Türk olduğunun tanım cümlesinden belirtilmemesi konusundaki ısrarınıza anlam vermek gerçekten zor. Lütfen makul olalım, böylesi kısır tartışmalarla vakit ve enerji kaybetmeyip bu ansiklopedinin gelişip güçlenmesine odaklanalım... Veritas.vos.Liberabit.58 (mesaj) 15.17, 15 Kasım 2020 (UTC)

Israr? O bilgiyi ve Guardian kaynağını maddeye ekleyen benim zaten.--Kingbjelica (mesaj) 15.21, 15 Kasım 2020 (UTC)

Ben de bu maddeye bir şekilde Uğur Şahin (Türkçe ve İngilizce) maddesinden yola çıkıp İngilizcesinden geldim ve onlardan farklı olarak Özlem Türeci'nin Türk olduğunun burada yer almadığı dikkatimi çekti. Bu konuya ayırabileceğim zaman ancak bu kadardır. Veritas.vos.Liberabit.58 (mesaj) 15.33, 15 Kasım 2020 (UTC)

Veritas, Doğum ve hukuki olarak Türk olmayan birinin "millyetine" Türk diyemeyiz. Burada doğup göç etse durum farklı olurdu. Milliyet siyasi olarak bağlılığı ifade ediyor, etnik kökene karşılık gelmiyor. Türkiye'de doğmuş birçok Kürt ve Rum kökenlinin maddesinin girişine sadece "Türk" yazılıyor. Kayda değerliklerini sağlayan şey resmen Türk milletinden olup burada üretmeleri. Girişleri etnik köken üzerinden (kayda değerliğinde etkisi yoksa) yazmıyoruz, milliyet uzerinden yazıyoruz. Bu arada kendisini Almanya Türkü olarak tanımlaması ekseninde "Türk-Alman bilim insanı" demekle Almanya Türkü yazmak arasında nüans var. Dilerseniz Almanya Türkü yazalım, ama yaygın bir kullanım değil, Kıbrıs Türkü gibi net değil, yanlış yorumlanabilir.--Kingbjelica (mesaj)

@Kingbjelica İngilizce Wikipedia'daki Uğur Şahin ( https://en.wikipedia.org/wiki/Uğur_Şahin ) maddesinden yolu buraya düşmüş biri olarak bana oradaki tanım daha doğru gibi geldi. Sizin bu konudaki genel kaygınızı da paylaşan biriyim. Oradaki tartışma sayfasında belirtiliyor bu husus da zaten. WP:ETHNICITY : Ethnicity, religion, or sexuality should generally not be in the lead unless it is relevant to the subject's notability. Similarly, previous nationalities or the place of birth should not be mentioned in the lead unless they are relevant to the subject's notability. Buna göre, Türk kökeni belirtilmez gibi görünüyor. Fakat vatandaşlık konusu bildiğimiz gibi Almanya'daki Türkler açısından genel olarak "çifte vatandaşlık" şeklindedir. Bu bakımdan, (birincil) ikamet adresi vb. detaylara girmeden, bu kişileri hem Almanya, hem Türkiye vatandaşı olarak yazmak daha doğrusu olacaktır kanaatindeyim. Sadece aksi yönde kaynaklı, kanıtlı bilgi olması halinde, o kişinin çifte vatandaşlık sahibi olmayıp sadece Almanya vatandaşı olduğu bilgisi olması halinde, Türk olduğu tanım cümlesinde yazılmaz gibime geliyor. Bilgi kutusunda vatandaşlık var, milliyet var, etnik köken var. Ayrıca bunları, farklılıklarını dikkate alarak doğru ve yerinde kullanmak lazım diye düşünüyorum. Veritas.vos.Liberabit.58 (mesaj) 11.37, 16 Kasım 2020 (UTC)

• Yorum Neden uluslararası basında bir anda pik yapan kişilerin (özellikle Türk, Türk kökenli x vatandaşı veya X kökenli Türk vatandaşı) buradaki sayfalarında sürekli etnik tartışmalara sahne oluyor? Bunu daha önce Aziz Sancar maddesinde de gördük. Mardin doğumlu olunca Türk mü Kürt mü tartışması sonra Uğur Şahin ve Özlem Türeci’de aynı husus. Kişi ne kadar kayda değer bir şahsiyet, ne kadar önemli bir kademede, ne kadar ünlü ve şöhret ise o kadar paylaşılmaz oluyor. Etnisitesi çok taraflı ise bir o kadar çekiştirmeye maruz kalıyor. Ben mesela Uğur Şahin maddesini açarken ve yazarken adamın nereli olduğu nerede olduğu ile ilgilenmedim, ilgimi çeken koronavirüs aşısının bu kadar dikkat çekmesi, akademik çalışmaları ve Almanya’nın en zenginlerinden birisi olduğuna dair haberlerdi. Ben beklerdim ki iki çift bilgiyi de başka bir kullanıcı girsin bir tuğla da o koysun. Ama tek yapılan değişiklik Türk mü Alman, mı ile doğum yerinin silinmesi türü abüdük gübüdük katkılar oldu. Şimdi buradaki tartışmaya gelirsem, tamamen faydasız ve yıpratıcı. Sonuçta bu kadının adı soyadı nereden geldiği belli. Nerede doğduğu da. Eee sonuç? Alman vatandaşı olması ve Almanya’da doğması bilgi kutusundaki milliyet kısmına Alman yazılması sonucunu çıkarmaz. Milliyet parametresinin karşısındaki ifade “Türk” tür. Yani Türkler bağlantısı zorunluluğuna da gerek yok. [Türkiye|Türk] yönlendirmesi de yerinde olur. Vatandaşlık parametresi Almanya doğal olarak. Referans olarak Mesut Özil maddesi bir emsal olarak da görülebilir. Doğum yeri bir Alman şehri olan Alman Milli Takımında top koşturmuş Alman vatandaşı olan Türk kökenli bir Alman. Türecinin ebeveynlerinin Türk olduğuna dair güvenilir kaynakları da göz önüne alırsak girişte “Türk asıllı/kökenli Alman..” veya “Türk-Alman” yazılmasının yanlış olduğunu düşünmüyorum. --Maurice Flesier ^message 17.06, 16 Kasım 2020 (UTC)

"Alman vatandaşı olması ve Almanya’da doğması bilgi kutusundaki milliyet kısmına Alman yazılması sonucunu çıkarmaz." çıkarımı tamamen geçersiz. Cem Özdemir maddesi de iyi bir örnek, kimse kalkıp Özdemir için doğum yeri Alman şehri olan ve Alman siyasetinde yer edinen "Türk/Çerkez kökenli Alman" demiyor misal, sadece Alman siyasetçi diyor. Kadersel bir nedenin yani kişinin etnisitesinin kayda değerliğinde ve yaşamında etkisi yoksa girişte yer verilmiyor, buradaki durum bu. "Vatandaşlık parametresi doğal olarak Almanya", buna zaten itiraz yok. Kendisinin resmen çifte vatandaşlığı hakkında bilgi olmadığı için de varsayımdan hareketle Türk-Alman bilimci yazmak doğru değil. Ebeveynlerinin nereli oldukları bir kişinin milliyetini saptamakta ve kişiyi tanımlamakta her zaman temel referans olmuyor, Kamala Haris örneğin: sadece Amerikan siyasetçidir ve Hint kökenli olduğu bilgisine girişte yer verilmez, erken yaşamı başlığında etnisitesine değinilir. Tıpkı Özdemir'in Almanca ve İngilizce maddelerinde olduğu gibi. Etnik köken milliyet değildir, etnik köken hakkında milyon tane güvenilir kaynak eklesek bile bir kişiyi bir milliyetten olduğunu doğrulayamayız, çünkü milliyet hem doğumla kazanılan hem de edinilebilen bir kavram. Sorun şu ki kültürel/kökensel milliyet ile resmi milliyet karıştırılıyor. Ve ben de size diyorum ki kendisinin çifte vatandaşlığı ile Mesut Özil gibi Türklüğü ne kadar derinde yaşadığı hakkında doğrulayabildiğimiz bir bilgi yok... Doğrulanan tek şey, eşinin aksine Türkiye doğumlu olmayan ve kariyerinin/kayda değerliğinin hiçbir yerinde Türklüğünün etkisi olmayan, birinin maddesinin "girişine" Türk-Alman ya da Türk kökenli yazmak doğru değil. Tom Hanks maddesinin girişini Amerikan-Yunan oyuncu yapmaktan geri durur bir yanı olmayan bir tanımlama. "Milliyet" doğumla veya sonradan edinilebilen bir şey. Kültürel kökenler ise insanları milliyetleriyle tanımladığımız Vikipedi madde girişlerini -kayda değerliğinde belirgin bir rolü yoksa - ilgilendirmeyen bir durum. Yaşar Kemal buna bir örnektir.--Kingbjelica (mesaj) 18.59, 17 Kasım 2020 (UTC)

Bilgi kutusu şablonunda "milliyet" (nationality) ve "vatandaşlık" (citizenship) ayrı parametreler olarak varsa, bunları bazen kullanıldığı gibi eşanlamlı değil, farklı kavramlar olarak ele almak gerekir. Ayrıca burada kendisi için "Prusyalı Türk" tanımı yapmış bir kişiden bahsediyoruz. Bu bilim insanının kendisi için (herhalde "Almanyalı Türk" anlamında) "Prusyalı Türk" tanımı yapması, yani Almanya yerine Prusya terimini seçmesi de ayrıca anlamlı olup muhtemelen Almanya vatandaşı olmanın ille de Alman olmak anlamına gelmeyebileceğini ima etmektedir. Bilgi kutusunda "vatandaşlık" yanı sıra yer alan "milliyet" kavramının anlamı, ortak dil, kültür ve tarihe sahip insan topluluğu olsa gerek. Dolayısıyla, bu maddenin giriş cümlesinde (o da çifte vatandaşlık söz konusu değilse) "Türk-Alman" belki yazılmayabilir fakat bilgi kutusunda "vatandaşlık = Almanya | milliyet = Türk" yazılmalıdır. Veritas.vos.Liberabit.58 (mesaj) 11.53, 18 Kasım 2020 (UTC)

Görebildiğim kadarıyla kendisinin resmi milliyeti olan Almanlığını da silmeye çalışıyorsunuz, kayda değerliği ile alakası olmayan "kültürel milliyetini" yani Türklüğünü "milliyet" parametresinde öne çıkartırken kişinin kayda değerliğini sağlayan Alman milliyetini ise siliyorsunuz. Resmi vatandaşlık resmi milliyete de karşılık gelir, Almanlığını bilgi kutusunda sadece "vatandaşlık" olarak görüyorsunuz. Burada eşi görülmemiş bir tezat var. Bilgi kutusunda sadece etnik köken parametresini "Türk" yapabiliriz, milliyetini değil. Girişte ise Türklüğüne yer vermeyecek olmayışımızın nedenini -yazmak için güçlü bir gerekçe olan çifte vatandaşlık hakkında bilgimiz olmadığı düşünüldüğünde- defalarca açıkladım, etnik kökenin milliyet olmadığını söyledim.--Kingbjelica (mesaj) 12.44, 18 Kasım 2020 (UTC)

milliyet ve millet farklı şeylerdir. bu tartışmada da ısrarla anlamı bilmeden veya çarptırılarak kullanılıyor. özlem türeci'nin kendi beyanları doğrultusunda türk olduğu aşikar. mensubu olduğu milletin alman olması başka bir durum. üstelik, etnik köken ibaresini de oldukça saçma buldum. bu, bu kadar irdelenerek "hakkaniyetli" olunmaya çalışılan bir konuysa wikipedia'daki tüm isim sayfaları tekrar düzenlenip "ama 21. yüzyıldayız, kimse salt değil ki" yazılabilir. türk olup olmadığına bu kadar takılmak, "hayır, türk yazmayacak." tavrı anormal bir durum. sağlıksız. Eceogguz (mesaj) 02.00, 6 Ocak 2021 (UTC)

Karmaşık bir şeyler varmış gibi duruyor bana @Kingbjelica. Ben şimdi @Laz'ın buna dair Şablon:Bilim insanı bilgi kutusu'na etnik köken parametresini eklemesi ile burada bir güncelleme yaptım. Milliyeti parametresinin karşılığında ne yazılması konusunda emin değilim çünkü Alman yazıp Almanlar maddesine yönlendirme yapmak bu kişinin de Alman etnisitesine mensup olduğunu söylemek olur. Alman yazıp Almanya'ya bağlantı verilmesi daha mı sağlıklı olur sizce? Böylece Vatandaşlığı parametresini boş bırakmış oluruz. --Maurice Flesier ^message 13.47, 21 Mart 2021 (UTC)

Laz'a teşekkürler, bk'de gözükmüyor kontrol edebilir mi acaba? Evet Alman yazıp Almanya maddesine bağlantı vermek daha doğru olacaktır çünkü madde ağırlıkla ırsi milliyeti ve bunun tarihsel geçmişini ele almakta. Manaen resmi milliyet çıkarımı yapmak da mümkündü, neticede karşımızda Alman olduğunu ifade eden birisi olduğunda resmi Alman mısın yoksa ırsi Alman mısın demiyor ve böyle bir ayrımı belirgin şekilde yapmıyoruz. Sadece "Alman"ın (metinde Almanlar maddesine bağlantı vermenin) karşılığı resmi ve ırsi miliyete de denk düşüyor yani, yine de eldeki maddenin içerik ve girişine göre Almanya önerisi bence makuldur Flesier.--Kingbjelica (mesaj) 13.56, 21 Mart 2021 (UTC)

O zaman girişteki -Alman biyomedikal bilimci..- diye başlayan kısımdakini [Almanya|Alman] diye ve bilgi kutusundaki milliyeti parametresinini de aynı bağlantı ile güncelliyorum ve vatandaşlığı parametresinin karşısını boş bırakıyorum. Hemfikir miyiz @Kingbjelica? --Maurice Flesier ^message 14.19, 21 Mart 2021 (UTC)

Mutabık.--Kingbjelica (mesaj) 14.27, 21 Mart 2021 (UTC)

Tanımdaki biyomedikal bilimci kısmı da kafamı kurcalıyor King. Biyomedikal'in tanımında .."madde, malzeme, aparat ve cihazların üretimi ile ilgilenen disiplinlerarası bir teknoloji dalıdır" gibi bir ifade var. Türecinin ise bu faaliyetlere bulunduğuna dair bir bilgi göremedim. "Alman immünolog, akademisyen ve bilim insanı gibi bir giriş düşündüm. Sizin de bir görüşünüzü almak isterim. --Maurice Flesier ^message 14.57, 21 Mart 2021 (UTC)

Muhtemelen ilk açtığım zaman gördüğüm kaynak nasıl tanımlamışsa ben de öyle yazmışımdır Flesier, bilinçli bir kullanım değil yani. İş insanı tanımını da en wp'den almışımdır sanırım, kaldırmak sizin tercihiniz olsun. Öneri yerinde gözüküyor yine, kolaylıklar dilerim.--Kingbjelica (mesaj) 15.03, 21 Mart 2021 (UTC)