Tâceddinoğulları Beyliği

Kuruluşu

1308-1425 seneleri arasında merkezi Niksar olmak üzere Bafra, Ordu, Kelkit havzası, Çarşamba ve Canik bölgelerinde hüküm süren Anadolu Türkmen beyliği, Emir Taceddin Bey tarafından kurulmuştur. Taceddinoğulları Beyliği'nin 1347 yılında kurulduğu kabul edilmekte olup, Bafra- Ordu arasında güneyde Niksar’a kadar olan bölgede hüküm sürmüştür. Bir görüşe göre de Samsun-Trabzon’u çevreleyen bölgede Hacı Emir İbrahim’le birlikte birer beylik kurmuşlardır. Bu beylikler Canik bölgesindeki Hıristiyanlara karşı hududların emniyetini sağladığı gibi bu bölgenin Türkleşmesine de katkı yapmıştır. Taceddin Bey hayatının tamamını Kadı Burhaneddin ile mücadele ederek geçirmiştir.

İlk Yılları

Payitahtı Niksar’da olan Taceddin Bey başlangıçta bu bölgenin ileri gelen yerlilerindendi. Rum tahtına bağlı olup, divan’ın kararlaştırdığı malı, vergiyi ve askeri temin ederdi. Devlette gevşeklik ve zayıflık baş gösterince emirleri dinlemez oldu. Kendi başına hareket edip kuvvet toplamaya başladı ve en nihayetinde kendi beyliğini kurdu.

Taceddinoğlu ile aynı dönemde kurulan Hacı Emirli Beyliği bir süre sonra kendi aralarında (oğlu Süleyman bey) de güç mücadelesine girdi. Bunun haricinde ileri ki dönemlerde Eretna Devletinin tahtına oturmuş olan Kadı Burhanedin ile de sık sık karşı karşıya gelerek savaştı. Hacı Emir Bey’i hastalanıp yerini oğlu Süleyman Bey’e bırakmış, iyileştiğinde tahtı geri almak istemişti. Bu nedenle baba oğlun arası açılınca bunu fırsat bilen Taceddin Bey onlara saldırarak yerlerini almak istedi. Bunun üzerine Süleyman Bey çareyi Kadı Burhaneddin’den yardım istemekte buldu. Kadı bu talep üzerine Selçuklulardan beri devam eden bir gelenek olarak ilim ehlinin başı olan Şeyhülislam Şeyh Yar Ali’yi Taceddin Bey’in yanına göndererek onu uyardı.

Beyliğin Dağılışı

Yaklaşık 12.000 km²'lik bir alana yayılan beylik 1335'e kadar İlhanlı Devleti'ne, sonra Eretna Devleti ve Kadı Burhaneddin Devleti'ne tâbi oldu. 1393'ten sonra ise Osmanlı Devleti'ne bağlandı ve 1425'te tamamen Osmanlı topraklarına ilhak edildi.