Türkiye İşçi Köylü Partisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türkiye İşçi Köylü Partisi
KısaltmaTİKP
KurucuDoğu Perinçek
Kuruluş tarihi29 Ocak 1978
Kapanış tarihi16 Ekim 1981
BirleşmeHalkın Yolu (1978)
ÖnceliTürkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi ve teorik miras olarak kabul edilen Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası[1]
ArdılıSosyalist Parti
İdeolojiBilimsel sosyalizm
Siyasi pozisyonAşırı sol

Türkiye İşçi Köylü Partisi (kısaca TİKP), 29 Ocak 1978’de Ankara’da kurulan Türk siyasal partisi.

Doğu Perinçek, Durmuş Uyanık, Gün Zileli, Halim Spatar, Hasan Yalçın ve 30 arkadaşınca kuruldu.

Kurucuların bir bölümü 12 Mart döneminde Türkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi (TİİKP) davasında yargılanan ve Mao’nun görüşlerini benimsediklerini belirten kişilerdi. Parti başkanlığına Doğu Perinçek seçildi. Tüzüğüne göre, TİKP emperyalizmi, sosyal-emperyalizmi ve feodalizmi tasfiye edecek; millî demokratik devrimi gerçekleştirip işçi-köylü ittifakına dayanan proletarya diktatörlüğü altında devrimi sürdürerek sosyalizmin kuruluşuna önderlik edecektir.

Parti programı ve tüzüğü doğrultusunda sürdürdüğü etkinliklerde Milliyetçi Hareket Partisine, Apoculara ve özellikle Moskova çizgisindeki Türkiye Komünist Partisi ile Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonuna karşı mücadele yürüttü. 4. Ordunun Ege’den doğuya, SSCB sınırına taşınması, derinleşen bunalım karşısında bir millî koalisyon kurulması yolunda kampanya açan TİKP, kontrgerilla konusunda da yayın yaptı.

Ocak 1980’de toplanan 1. kongresinde parti 16 ilde tüm ilçeleriyle örgütlenmesini tamamlayarak genel seçimlere katılama hakkını kazanmıştı. TİKP’nin yayın organları Türkiye Gerçeği ile günlük Aydınlık gazetesiydi.

TİKP 12 Eylül 1980 darbesi sonrası öteki siyasal partilerle birlikte önce faaliyetleri durdurulduktan sonra Ekim 1981'de yine diğer partilerle beraber feshedildi. TİKP sorgu ve iddianamesinde partinin 12 Eylül darbesi ile paralel programlara sahip olduğu belirtilerek harekâtın savunulduğu belirtildi.[2] Bazı TİKP yöneticileri 12 Eylül darbesini destekleyen, darbenin ABD destekli bir darbe olduğu ve tutuklulara işkence yapıldığı iddialarını reddeden demeçler verdiler.[3] Bu açıklamalara rağmen parti yöneticileri hakkında Ankara Sıkıyönetim Komutanlığınca kovuşturma açıldı; yöneticilerin bir bölümü sıkıyönetim mahkemesince yargılandılar.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ İşçi Partisi tüzüğü, 1997
  2. ^ TİKP İddianame ve Sorgusu
  3. ^ Nurullah Ankut - Bin Kalıplılar 22 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kitabından aktarım TİİKP 1. kongre belgeleri, Die Achziger Jahre dergisi demeçleri, Gnistan dergisine demeç, Hasan Yalçın'ın açıklamaları, Doğu Perinçek'e ait 28.09.1981 tarihinde Sıkıyönetim Komutanlığı 2 Nolu Askeri Mahkeme Başkanlığına gönderdiği dilekçe, Hasan Yalçın’ın Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 2 Nolu Askeri Mahkemesine gönderdiği 20.09.1982 tarihli dilekçe, 17 Eylül 1980 tarihli Aydınlık Gazetesi adına Oral Çalışlar'ın mektubu