Türkiye'de boşaltılan Kürt köyleri
Türkiye'de boşaltılan Kürt köylerinin 3.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. 1984'ten beri, Türk Silahlı Kuvvetleri, PKK'lı militanların ikmal hatlarını kesmek ve yaşam alanını sınırlandırmaya çalışmaktadır. 1980'li yıllardan beri yaklaşık 30.000 Kürdün öldürüldüğü, iki milyon Kürdün ise çatışmalardan dolayı göç ettiği tahmin edilmektedir.[1][2][3]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Türk hükûmetleri, Güneydoğu bölgesindeki vatandaşları Diyarbakır, Van ve Şırnak başta olmak üzere belli noktalara göndermiş veya Batı illerine; ek olarak Batı Avrupa ülkelerine gitmelerine yardımcı olmaya çalışmıştır. Göç ettirme politikasının sebepleri, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin operasyonları, PKK'nın Kürt aşiretlerine saldırıları ve Güneydoğu'daki ekonomik sorunlar olarak belirtilmiştir.[4]
Yıkılmış ve boşaltılmış yerleşim birimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin köylülerin evlerine dönmelerini engellemek için evleri yıktığını ve eşyaları tahrip ettiğini belirtmiştir. 3.000 Kürt köyünün haritadan silindiği belirtilmiştir. Bu rakam 378.000 insana denk gelmektedir.[5] Diğer rakamlara göre yıkılan Kürt köyü sayısı 4.000 civarındadır. 3.000.000 insanın (çoğunlukla Kürt) yerinden edildiği belirtilmiştir.[1] 2009 itibarıyla 1.000.000 insan ülke içinde yer değiştirmek zorunda kalmıştır.[6]
Boşaltılan köylerin akıbeti
[değiştir | kaynağı değiştir]23 Haziran 2010 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı'nın Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi(KDRP) kapsamında köylere geri dönüşler hız kazanmıştır. Geri dönülen köylerde hayatın yeniden başlatılması ve kalıcı hale getirilmesi için gerekli köy altyapısının oluşturulmasına yönelik çalışmalar ile tarım, hayvancılık ve el sanatları gibi faaliyetlerin ıslahına yönelik gerekli çalışmaları başlatmış ve geri dönmek istemeyen ve şehirlerde yaşamayı tercih eden vatandaşlara yönelik iş ve meslek edindirme kursları, istihdamı geliştirici projeler ve özellikle kadın, genç ve çocukları hedefleyen sosyal içerikli proje ve çalışmaları başlatılmıştır. Yine aynı belgede proje uygulamaları kapsamında 28.384 haneden, 187.861 kişinin eskiden yaşadığı köylerine geri dönüşlerinin sağlandığı belirtilmiştir.[7]
Liste
[değiştir | kaynağı değiştir]| İl | İlçe | Köy | Yıl | Referans | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Batman | Gercüş | Çalışkan | [8] | |||
| Dereli | [8] | |||||
| Hasankeyf | Gaziler(gühere) | 1995 | [8] | |||
| Beşkonak | [8] | Kozluk | Gündüz | [8] | ||
| Beşkonak | [8] | |||||
| Bingöl | Genç | Sağgözü | [8] | |||
| Diyarbakır | Lice | Arıklı | 1994 | [9] | ||
| Dicle | Kırkpınar | 1993 | [8] | |||
| Kurşunlu | [8] | |||||
| Erzincan | Tercan | Yastık | 1994 | [8] | ||
| Hakkari | Hakkari | Ağaçdibi | [8] | |||
| Akkuş | [8] | |||||
| Baykoy | [8] | |||||
| Boybeyi | [8] | |||||
| Demirtaş | [8] | |||||
| Doğanyurt | [8] | |||||
| Geçimli | [8] | |||||
| Siirt | Eruh | Çalköy | [8] | |||
| Erenköy | [8] | |||||
| Şırnak | Uludere | Akduman | [10] | |||
| Tunceli | Ovacık | Ağaçpınar | 1993 | [11] |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Conflict Studies Journal at the University of New Brunswick". Lib.unb.ca. 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2010.
- ^ Ibrahim, Ferhad; Gürbey, Gülistan (2000). The Kurdish Conflict in Turkey (İngilizce). Palgrave Macmillan. s. 167. ISBN 0-312-23629-8. 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ Dahlman, Carl. The Political Geography of Kurdistan 3 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. s. 11
- ^ Radu, Michael (2001). "The Rise and Fall of the PKK". Orbis. 45 (1). Philadelphia: Foreign Policy Research Institute. ss. 47-63. doi:10.1016/S0030-4387(00)00057-0. OCLC 93642482. Erişim tarihi: 30 Haziran 2008.
- ^ "Still critical". Human Rights Watch. Mart 2005. s. 3. 19 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2007.
- ^ Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC) – Norwegian Refugee Council. "Need for continued improvement in response to protracted displacement". Internal-displacement.org. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2011.
- ^ "İşleri Bakanlığı Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi (KDRP)". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s "'Halen Kritik': Türkiye'de Yerinden Edilen Kürtler'in 2005 Yılındaki Durumu" (PDF). 17 (2). Human Rights Watch. Mart 2005. 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "26 Yıl Sonra Kaldıkları Yerden Devam Ediyorlar". Amerika'nin Sesi | Voice of America - Turkish. 4 Ekim 2020. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "30 yıl önce boşaltılan köylerine döndüler". Sözcü. 7 Haziran 2021. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
- ^ "Ağaçpınar". nisanyanmap.com (İngilizce). 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023.
