Türk devletleri listesi
Görünüm
(Türk cumhuriyetleri sayfasından yönlendirildi)
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Makale serilerinden |
Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.
İslam öncesi dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar | Harita |
Büyük Hun İmparatorluğu | MÖ 220-MS 45 | İlk bağımsız Türk devletidir. Asya Hun Devleti olarak da bilinir. | ||
Batı Hiung-nu | MÖ 56-MÖ 36 | Kuzey Hun Devleti kabileleri daha sonra Batı Türkistan'a göç ettikleri için Batı Hun İmparatorluğu olarak adlandırılmıştır. | ||
Kuzey Hiung-nu | 48-156 | Asya Hun Devleti'nin yıkılışınının ardından kuzeyde kalan kesim oldukları için Kuzey Hun Devleti olarak adlandırılır. | ||
Güney Hiung-nu | MS 48-MS 216 | Asya Hun Devleti'nin yıkılışınının ardından güneyde kalan kesim oldukları için Güney Hun Devleti olarak adlandırılır. | ||
Birinci Chao | 304-329 | |||
Dai Hanedanlığı | 310-376 | |||
İkinci Chao | 319 - 351 | |||
Kidarite Krallığı | 320-500 | |||
Alkon Hunları | 370-670 | |||
Avrupa Hun İmparatorluğu | 375-469 | |||
Kuzey Vey(Tabgaçlar) | 386-535 | |||
Kuzey Liang | 397 - 439 | |||
Xia Devleti | 407-431 | |||
Ak Hun İmparatorluğu | 440-710 | |||
Nezak Hunları | 484–665 | |||
Kuzey Zhou Hanedanlığı | 557-581 | |||
Avar Kağanlığı | 562-823 | |||
Göktürk Kağanlığı | MS 552-582 | |||
Batı Göktürk Kağanlığı | 583-657 | |||
Doğu Göktürk Kağanlığı | 583-630 | |||
Seyanto Hanlığı | 630-647 | |||
Kutrigurlar | 5.-6. yüzyıl | |||
Utrigurlar | 5.-6. yüzyıl | |||
Sabir Hanlığı | 5.-6. yüzyıl | |||
Büyük Bulgar Hanlığı | 630-665 | |||
Tuharistan Yabgu Devleti | 630-700 | |||
Hazar İmparatorluğu | 630-965 | Göktürklerin batı boyları tarafından kurulmuştur. | ||
Çaç Şehir Devleti | 658 - 742 | Diğer ismi Taşkent Şehir Devleti | ||
Türk Şahiler | 665-850 | |||
Kangar Birliği | 659-750 | |||
İdil Bulgar Hanlığı | 665-1391 | |||
Birinci Bulgar İmparatorluğu | 681-1018 | |||
İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı | 682-744 | Kutluk Devleti olarak da bilinir. | ||
Tatar Konfederasyonu | 8.yüzyıllar-1202 | |||
Türgişler | 717-766 | |||
Uygur Kağanlığı | 744-840 | |||
Büyük Yan | 756–763 | |||
Karluk Kağanlığı | 756-840 | |||
Yenisey Kırgız Kağanlığı | 840-1207 | |||
Kansu Uygur Krallığı | 848-1036 | |||
Deşt-i Kıpçak | 900 - 1241 | |||
Sonraki T'ang | 923–937 | |||
Sonraki Jin | 936–947 | |||
Sonraki Han | 947-951 | |||
Kuzey Han | 951–979 | |||
Karahoca Uygur Krallığı | 991-1209 |
İslam sonrası dönem (Orta Çağ)
[değiştir | kaynağı değiştir]9. yüzyıl – 13. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
---|---|---|---|
Karahanlılar | 840–1212 | [a] | |
Peçenek Hanlığı | 860–1122 | ||
Tolunoğulları | 868–905 | [b] | |
Kimek–Kıpçak Konfederasyonu | 880–1035 | ||
Árpád Hanedanlığı | 895–1301 | [c] | |
İhşîdî Hanedanlığı | 935–969 | ||
Oğuz Yabgu Devleti | 950–1055 | ||
Karluk Hanlığı | 960–1222 | ||
Gazneliler | 963–1186 | [d] | |
Doğu Karahanlılar | 1032–1210 | ||
Büyük Selçuklu İmparatorluğu | 1037–1194 | ||
Batı Karahanlılar | 1041–1212 | ||
Kirman Selçukluları | 1041–1187 | [e] | |
Anadolu Selçuklu Devleti | 1077–1308 | [f] | |
Harezmşahlar Devleti | 1077–1231 | [g] | |
Suriye Selçukluları | 1092–1117 | [h] | |
Horasan Selçukluları | 1092–1194 | ||
Böri Şam Atabeyliği | 1104–1154 | ||
Aksungurlular | 1122–1225 | ||
Zengî Devleti | 1127–1250 | ||
İldenizliler | 1136–1225 | [i] | |
Fergana Karahanlı Devleti | 1141–1212 | [j] | |
Erbil Beyliği | 1146–1233 | ||
Salgurlular | 1148–1282 | ||
Irak Selçukluları | 1157–1194 | ||
Bengal Halaç Hanedanlığı | 1204–1231 | [k] | |
Delhi Sultanlığı | 1206–1526 | [l] | |
Karluk Krallığı | 1238–1266 |
Birinci dönem Anadolu Türk beylikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
---|---|---|---|
Saltuklu Beyliği | 1071–1202 | ||
Mengücekliler Beyliği | 1072–1252 | ||
Tanrıbermiş Beyliği | 1074–1098 | ||
Dânişmendliler Beyliği | 1080–1178 | ||
Çaka Beyliği | 1081–1098 | ||
Çubukoğulları Beyliği | 1085–1112 | ||
Dilmaçoğulları Beyliği | 1085–1192 | ||
İnaloğulları Beyliği | 1098–1183 | ||
Ahlatşahlar Beyliği | 1100–1207 | ||
Artuklu Beyliği | 1102–1409 | ||
Çobanoğulları Beyliği | 1211–1309 |
Moğol istilası sonrası dönem (13. yüzyıl – 15. yüzyıl)
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
---|---|---|---|
Çağatay Hanlığı | 1227–1347 | [m] | |
Resûlî Hanedanlığı | 1229–1454 | [n][4][5] | |
Altın Orda Devleti | 1242–1502 | [o] | |
Bahrî Memlûkleri | 1250–1382 | [p] | |
Terter Hanedanlığı | 1280–1323 | [q] | |
Osmanlı İmparatorluğu | 1299–1922 | [r] | |
Assaf Hanedanlığı | 1306–1591 | ||
Basarab Hanedanı | 1310–1627 | [s] | |
Doğu Çağatay Hanlığı | 1347–1660 | ||
Bengal Sultanlığı | 1352–1576 | ||
Sufi Hanlığı | 1359–1388 | ||
Timur İmparatorluğu | 1370–1507 | [t] | |
Karakoyunlular | 1374–1468 | ||
Akkoyunlular | 1378–1508 | ||
Nogay Ordası | 1398–1644 | [u] | |
Mâlvâ Sultanlığı | 1401–1562 | [v] | |
Şeybanî Hanlığı | 1428–1599 | ||
Kazan Hanlığı | 1438–1552 | [w] | |
Kırım Hanlığı | 1441–1783 | [x] | |
Küçük Nogay Ordası | 1449–1783 | ||
Kasım Hanlığı | 1452–1681 | ||
Kazak Hanlığı | 1465–1847 | [y] | |
Astrahan Hanlığı | 1466–1556 | ||
Büyük Orda Devleti | 1466–1502 | [z] | |
Sibir Hanlığı | 1468–1598 | [aa] |
İkinci dönem Anadolu Türk beylikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
---|---|---|---|
Bafra Beyliği | 1243–1460 | ||
Karamanoğulları Beyliği | 1250–1487 | [ab] | |
İnançoğulları Beyliği | 1261–1368 | ||
Sâhib Ataoğulları Beyliği | 1275–1341 | ||
Pervâneoğulları Beyliği | 1277–1322 | ||
Eşrefoğulları Beyliği | 1280–1326 | ||
Menteşeoğulları Beyliği | 1280–1424 | ||
Dobruca Beyliği | 1281–1299 | ||
Osmanoğulları Beyliği | 1281–1326[ac] | ||
Candaroğulları Beyliği | 1291–1461 | [ad] | |
Alâiye Beyliği | 1293–1471 | ||
Karesioğulları Beyliği | 1297–1345 | ||
Hamitoğulları Beyliği | 1297–1391 | ||
Germiyanoğulları Beyliği | 1300–1429 | ||
Canik beylikleri | 1300'ler–1460 | ||
Saruhanoğulları Beyliği | 1302–1411 | ||
Aydınoğulları Beyliği | 1308–1426 | ||
Kubadoğulları Emirliği | 1318–1422 | ||
Tekeoğulları Beyliği | 1321–1423 | ||
Hacıemiroğulları Beyliği | 1330–1427 | ||
Eretna Beyliği | 1335–1381 | ||
Dulkadiroğulları Beyliği | 1337–1522 | ||
Kutluşahlar Beyliği | 1340–1393 | ||
Tâceddinoğulları Beyliği | 1346–1425 | ||
Erzincan Beyliği | 1348–1410 | ||
Taşanoğulları Beyliği | 1350–1430 | ||
Ramazanoğulları Beyliği | 1352–1608 | ||
Kadı Burhâneddin Devleti | 1381–1398 |
Yeni Çağ
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
---|---|---|---|
Bucak Ordası | 16–17. yüzyıl | [ae] | |
Taşkent Hanlığı | 1501–1627 | ||
Safevîler | 1501–1736 | [af] | |
Buhara Hanlığı | 1501–1785 | ||
Hive Hanlığı | 1511–1920 | ||
Kutbşahlar | 1512–1687 | ||
Yarkand Hanlığı | 1514–1705 | ||
Babür İmparatorluğu | 1526–1858 | [ag] | |
Kumul Hanlığı | 1696–1930 | ||
Tunus Beyliği | 1705–1881 | [ah] | |
Hokand Hanlığı | 1709–1876 | ||
Karamanlı Hanedanlığı | 1711–1835 | ||
Haydarabad Nizamlığı | 1724–1948 | ||
Afşar İmparatorluğu | 1736–1796 | [ai] | |
Buhara Emirliği | 1785–1920 | ||
Kaçar Hanedanlığı | 1789–1925 | [aj] | |
Bökey Orda Hanlığı | 1801–1849 | ||
Yedişehir Uygur Hanlığı | 1864–1877 |
Azerbaycan hanlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
Marağa Hanlığı | 1610 - 1925 | ||
Kuba Hanlığı | 1726 - 1806 | ||
Bakü Hanlığı | 1735 - 1806 | ||
Şeki Hanlığı | 1743 - 1826 | ||
Tebriz Hanlığı | 1747 - 1802 | ||
Gence Hanlığı | 1747 - 1804 | Ziyadoğulları Hanedanı'nı kuran Kaçarlar'dan II. Şahverdi Han Gence’nin ilk hanı | |
Cavad Hanlığı | 1747 - 1805 | ||
Derbent Hanlığı | 1747 - 1806 | ||
Erdebil Hanlığı | 1747 - 1808 | ||
Halhal Hanlığı | 1747 - 1809 | ||
Zencan Hanlığı | 1747 - 1810 | ||
Şirvan Hanlığı | 1747 - 1820 | ||
Karabağ Hanlığı | 1747 - 1822 | ||
Revan Hanlığı | 1747 - 1828 | ||
Karadağ Hanlığı | 1747 - 1828 | ||
Nahçıvan Hanlığı | 1747 - 1828 | Kangarlı Hanedanı | |
Merend Hanlığı | 1747 - 1828 | ||
Urmiye Hanlığı | 1747 - 1865 | ||
Maku Hanlığı | 1747 - 1922 |
20. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski geçici hükûmetler ve cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar | Harita |
Komrat Cumhuriyeti | 6 Ocak - 12 Ocak 1906 | |||
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti | 31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913 | Batı Trakya Türk Cumhuriyeti | ||
Başkurtistan Cumhuriyeti | 15 Kasım 1917 - 4 Kasım 1918 | |||
Kırım Halk Cumhuriyeti | 1917-1918 | |||
Türkistan Milli Devleti | 1917-1918 | |||
Aras Cumhuriyeti | 1918 | Bugünkü Nahçıvan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükûmet. | ||
Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti | 1918-1919 | ya da Kars Cumhuriyeti | ||
İdil Ural Devleti | 1918-1919 | |||
Alaş Otonomu | 1917-1920 | |||
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti | 1918 - 1920 | |||
Azadistan | 1919-1920 | |||
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti | 12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934 | |||
Hatay Cumhuriyeti | 1938-1939 | Suriye, Fransa'dan ayrıldığında kurulan devlet, 1939 yılında yapılan referandumla Türkiye'ye bağlandılar. | ||
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti | 1921-1944 | |||
Azerbaycan Milli Hükûmeti | 1945 | Günümüz Güney Azerbaycan'da. | ||
Doğu Türkistan Cumhuriyeti | 12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949 | |||
Ankara Hükûmeti | 3 Mayıs 1920 - 29 Ekim 1923 | ya da Büyük Millet Meclisi Hükûmeti | ||
Kıbrıs Türk Genel Komitesi | 1963-1967 | |||
Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi | 1967-1974 | |||
Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi | 1974-1975 | |||
Kıbrıs Türk Federe Devleti | 1975-1983 | |||
Gagavuzya Cumhuriyeti | 1990-1994 |
Sovyetler Birliği dönemi cumhuriyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 30 Nisan 1918 - 27 Ekim 1924 | Önceki statüsü: Türkistan Sovyet Federatif Cumhuriyeti 20 Nisan 1918 - 30 Nisan 1918
| |
Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Mart 1919 - 11 Ekim 1990 | Önceki statüsü: Tatar-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 22 Mart 1918 - 20 Mart 1919 Sonraki statüsü: Başkurt Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 11 Ekim 1990 - 25 Şubat 1992 | |
Tataristan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 27 Mayıs 1920-30 Ağustos 1990 | Önceki statüsü: Tatar-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 22 Mart 1918 - 20 Mart 1919 Sonraki statüsü: Tataristan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 30 Ağustos 1990-16 Mayıs 1992 | |
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 18 Ekim 1921 - 30 Haziran 1945 12 Şubat 1991 - 26 Şubat 1992 |
Önceki statüsü: Kırım Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti 28 Nisan 1919 - 26 Haziran 1919 Sonraki statüsü: Kırım Oblastı 30 Haziran 1945 - 12 Şubat 1991 | |
Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 27 Nisan 1922 - 27 Eylül 1990 | Sonraki statüsü: Yakut Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 27 Eylül 1990 - 27 Aralık 1991 | |
Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 21 Nisan 1925 - 24 Ekim 1990 | Önceki statüsü: Çuvaş Özerk Oblastı 24 Haziran 1920 - 21 Nisan 1925 Sonraki statüsü: Çuvaş Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Ekim 1990 - 13 Şubat 1992 | |
Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Ocak 1921 - 24 Mayıs 1991 | Sonraki statüsü: Dağıstan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Mayıs 1991 - 25 Aralık 1993 Kumuklar 231.8 bin (% 12.9, 1989) Azeriler 75.5 bin (% 4.2, 1989) Nogaylar 8.3 bin (% 1.6, 1989) | |
Dağ Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Ocak 1921 - 7 Temmuz 1924 | Balkar Ulusal Bölgesi 19 Kasım 1920 - 28 Ocak 1935 Karaçay Ulusal Bölgesi 27 Kasım 1920 - 12 Ocak 1922 | |
Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 9 Şubat 1924 - 17 Kasım 1990 | Önceki statüsü: Nahçıvan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920 - 1923 Nahçivan Özerk Bölgesi 1923 - 1924 | |
Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Mart 1932 - 9 Ocak 1992 | Önceki statüsü Karakalpak Özerk Oblastı 16 Şubat 1925 - 20 Mart 1932 Sonraki statüsü: Karakalpak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 26 Nisan 1990 - 9 Ocak 1992 | |
Kabardey-Balkarya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 5 Aralık 1936 - 16 Mayıs 1992 | Önceki Statüsü: Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936 1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi, 1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı. | |
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 10 Ekim 1961 - 12 Aralık 1990 | Önceki statüsü: Tuva Özerk Bölgesi 11 Ekim 1944 - 10 Ekim 1961 Sonraki statüsü: Tuva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 12 Aralık 1990 - 28 Ağustos 1991 | |
Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 25 Ekim 1990 - 31 Mart 1992 | Önceki statüsü: Oyrot Özerk Bölgesi 1 Haziran 1922 -7 Ocak 1948 Dağlık-Altay Özerk Oblastı 7 Ocak 1948 - 25 Ekim 1990 | |
Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 18 Kasım 1990 - 17 Ekim 1991 | Önceki statüsü: Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 12 Ocak 1922 - 26 Nisan 1926 Karaçay Özerk Bölgesi 26 Nisan 1926 - 12 Ekim 1943 Karaçayların sınır dışı edilmesi 12 Ekim 1943 Karaçay Özerk Bölgesi'nin Tekrar kuruluşu: 11 Şubat 1957 - 3 Temmuz 1991 | |
Hakas Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 3 Temmuz 1991 - 29 Ocak 1992 | Önceki statüsü: Hakas Özerk Oblastı 20 Ekim 1930 - 3 Temmuz 1991 Krasnoyarsk Krayından ayrılma 15 Aralık 1990 |
Sovyet cumhuriyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti | 26 Nisan 1920 - 17 Şubat 1925 | Sonraki statüsü:
| |
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti | 8 Ekim 1920 - 17 Şubat 1925 | Sonraki statüsü:
| |
Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 28 Nisan 1920 - 25 Aralık 1991 | Öncesi statüsü: Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1922-1936 | |
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 27 Ekim 1924 - 25 Aralık 1991 | Önceki statüsü: Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1918-1924 | |
Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 13 Mayıs 1925 - 26 Aralık 1991 | Önceki statüsü: Trans-Hazar bölgesi 30 Nisan 1918 - 7 Ağustos 1921 Türkmen Oblastı 7 Ağustos 1921 - 13 Mayıs 1925 | |
Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991 | Önceki statüsü:
| |
Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991 | Önceki statüsü: Kara-Kırgız Özerk Oblastı 14 Ekim 1924 - 15 Mayıs 1925
|
Çağdaş bağımsız Türk devletleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Kuruluş | Türk nüfus oranı ve dağılımı |
Türkiye Cumhuriyeti | 1923 | %75 Türkler | |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (de facto) | 1983 | %99 Kıbrıs ve Türkiye Türkleri | |
Azerbaycan | 1991 | 94.8% Azerbaycan Türkleri | |
Kazakistan | 1991 | 71.0% Kazaklar, 3.3% Özbekler, 1.5% Uygurlar, 1.1% Tatarlar, 0.4% Türkler, 0.8% Azeriler, 0.2% Kırgızlar, 0.1 Başkurtlar, 0.05 Çuvaşlar | |
Kırgızistan | 1991 | 77.6% Kırgızlar, 14.2% Özbekler, 0.5% Uygurlar, 0.4% Kazaklar, 0.3% Türkler, 0.3% Azeriler, 0.2% Tatarlar | |
Özbekistan | 1991 | %84,5 Özbek, %2,4 Kazak, %2,2 Karakalpak, %0,8 Kırgız, %0,6 Türkmen, %0,5 Tatarlar | |
Türkmenistan | 1991 | 85.6% Türkmenler, 5.8% Özbekler, 1.2% Azeriler, 0.4% Kazaklar |
Çağdaş özerk cumhuriyetler ve bölgeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Rusya'ya bağlı özerk cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Türklerin çoğunlukta yaşadığı özerk cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
Başkurdistan | 1991-.... |
| |
Çuvaşistan | 1991-.... | ||
Tataristan | 1991-.... |
| |
Tuva | 1991-.... |
| |
Yakutistan | 1991-.... |
|
Türklerin azınlıkta yaşadığı özerk cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
Altay | 1991-.... |
| |
Balkar | 1991-.... |
| |
Dağıstan | 1991-.... |
| |
Hakasya | 1991-.... |
| |
Karaçay | 1991-.... |
|
Özerk bölgeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
Gagavuzya | 1991-.... |
| |
Karakalpakistan | 1991-.... |
| |
Nahçıvan | 1991-.... |
| |
Sincan Uygur Özerk Bölgesi | 1955-.... |
| |
Şunhua Salar Özerk İlçesi | Bilinmiyor | 2000 yılı nüfus sayımına göre Türk kökenli bir halk olan Salarların bu bölgedeki oranı %61.14'tür. | |
Jishishan Bao'an Dongxiang ve Salar Özerk İlçesi | 1980-... | ||
Sunan Yugur Özerk İlçesi | 1954-... | Çin'deki Sarı Uygurlar'ın nüfusunun %90'nı burada yaşar ve Sarı Uygurlar'ın tek özerk ilçesidir. 27.20% | |
Aksay Kazak Özerk İlçesi | 1954-... | 1955 yılında ilk kırsal okul açıldı. Kazak okullarında öğretim Kazakça dilinde verilmeye başlandı.Buradaki Kazaklar dinlerini ve ulusal geleneklerini korumuşlardır. 41.3% | |
Kızılsu Kırgız Özerk İli | 1954-... | 1954 yılında Kızılsu'da yaşayan Kırgızlara, Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde özerk bir bölge verildi. 66.24% Uygurlar, 26.24% Kırgızlar |
Uluslararası Türk teşkilatları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bayrak veya Arma | Örgüt | Üyeler | Gözlemci Üyeler |
Türk Devletleri Teşkilatı | Türkiye Azerbaycan Kazakistan Kırgızistan Özbekistan | Türkmenistan Macaristan KKTC |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı olan Karahanlılar, Türk tarihinde Orta Asya'da İslam'ı kabul eden ilk devlettir.
- ^ Müslüman olan Türklerin kurduğu ilk bağımsız devlettir. Ayrıca Mısır'da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
- ^ Bu yapı bir Macar hanedanlığı olarak gösterilse de, soylarının 9. yüzyılda Hazarlar'dan ayrılan Türk kökenli Kabarlar'a dayandığı düşünülmektedir.
- ^ İran'da hüküm süren Fars kökenli Sâmânî Devleti'nin kölemen askerleri (memlûk) tarafından kurulmuştur.
- ^ Alp Arslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi olan Kirman Selçukluları, göçebe Türk halkı Kaşkayların kökenini oluşturmaktadır.
- ^ "Anadolu Selçuklu Sultanlığı", "Rum Selçukluları" veya "Rum Sultanlığı" olarak da bilinir.
- ^ Selçukluların memlûk askerlerinden Anuş Tegin tarafından kurulmuştur.[1]
- ^ Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın kardeşi Tutuş tarafından kurulmuştur.
- ^ Kuzey ve Güney Azerbaycan'da kurulmuş olan bu atabeyliğin kurucusu Şemseddin İldeniz'dir.
- ^ Doğu Karahanlıların otorite boşluğu nedeniyle Fergana Havzası ve Kaşgar çevresinde hüküm sürmüştür.
- ^ Devletin kurucusu Halaçlar, Türkistan'dan göç ettikten sonra 200 yıldan fazla bir süre Afganistan'a yerleşen Türk kökenli bir kabileydi.[2][3]
- ^ Hindistan'da hüküm sürmüş olan Delhi Sultanlığı'nı Türk kökenli kölemen askerler kurmuştur. Sultanlığı yöneten beş hanedanın sonuncusu ise Peştun kökenlidir.
- ^ Kurucusu Moğol hükümdarı Cengiz Han'ın oğlu Çağatay Han olan Çağatay Hanlığı, bir Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Resûlî Hanedanlığı'nın etniği tartışılmaktadır. Bazı tarihçiler Resûlîlerin Arap olduğunu söylerken, bazıları da onların Türkmen soyundan geldiğini söylemektedir.
- ^ Kurucusu Moğol hükümdarı Batu Han olan bu devlet, bir Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Mısır merkezli Memlûk Sultanlığı'nı yöneten ilk hanedandır ve Türk kökenlidir. Devletin ikinci hanedanı olan ve 1517'ye kadar varlığını sürdüren Burcî Memlûkler ise Çerkes kökenlidir.
- ^ Kuman soyundan gelen bir Bulgar hanedanlığıdır.
- ^ Altı asır boyunca hüküm süren ve üç kıtaya yayılma başarısı gösteren Osmanlı İmparatorluğu, hem Türk tarihinin hem de İslam tarihinin en uzun ömürlü devletidir.
- ^ Eflak Prensliği'nin Kuman–Kıpçak kökenli hanedanıdır.
- ^ Timur İmparatorluğu; Fars ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk–Moğol devlet ve askerî teşkilat unsurlarını bünyesinde barındıran, Timur tarafından kurulmuş bir devlettir.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Mâlvâ Sultanlığı'nı yöneten ilk hanedan olan Gurlular'ın Türk kökenli oldukları düşünülse de bu kesinlik kazanmamıştır. Sultanlığı yöneten ikinci hanedan olan Halaçlar ise Türktürler.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ 1475'ten 1774 yılındaki Küçük Kaynarca Antlaşması'na kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldı.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Altın Orda Devleti'ne bağımlı bir devletti.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ İç Anadolu Bölgesi'nde kurulan bir beyliğin başkenti Karaman, Konya ve çevresidir.
- ^ Ertuğrul Gazi'nin yaklaşık 1281'deki ölümünden sonra aşiretinin başına geçen Osman Gazi, kendi adıyla anılan beyliğini kurmuştur ve oğlu Orhan Gazi'nin 1326'da Bursa'yı almasından sonra Osmanlı Beyliği bir devlet hâlini almıştır.
- ^ Batı Karadeniz'de kurulan bu beyliğin başkentleri sırasıyla Eflani, Kastamonu ve Sinop olmuştur.
- ^ Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı himayesinde hüküm sürdü.
- ^ Türk–Pers devleti olarak kabul edilir.
- ^ Timur İmparatorluğu'ndan sonra kurulan bu devlet, Kuzey Hindistan'dan Semerkant'a uzanan yerleri hâkimiyetine almıştır.
- ^ Türk asıllı Hüseyni Hanedanı tarafından yönetildi.
- ^ Devleti, Afşar boyundan gelen hanedan yönetmiştir.
- ^ Kurucu hanedan Türk olsa da, Türk–İran devleti olarak kabul edilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Medieval Syriac Historians Perceptions of the Turks, Mark Dickenss s;25. (University of Cambridge, 2004)
- ^ the Khiljī tribe had long been settled in what is now Afghanistan ... Khalji Dynasty. Encyclopædia Britannica. 2010. Encyclopædia Britannica. 23 August 2010.
- ^ Satish Chandra (2004). Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat (1206-1526) - Part One. Har-Anand. s. 41. ISBN 978-81-241-1064-5. The Khaljis were a Turkish tribe from southwest Ghur. However, Bakhtiyar was ungainly in appearance...
- ^ Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.
- ^ Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tarihteki 16 Türk Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti - Kurucularının Büstleri (Şarkışla, Muhsin Yazıcıoğlu Parkı içerisinde)