İçeriğe atla

Türk devletleri listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Türk cumhuriyetleri sayfasından yönlendirildi)
Günümüzdeki Bağımsız Ve Özerk Türk Devletleri Kırmızı:Bağımsız Mavi:Özerk Kırmızı Mavi:Özerk Ama Türk Devletine Bağlı
Bağımsız Türk Devletleri
Bağımsız Türk Devletleri
Uygur prensleri, Karahoca
Hindistan'da Delhi Sultanlığından Kalma Kutub Minar
Büyük Selçuklu Devleti'nden kalma Karahan İkiz Türbeleri, İran

Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.

İslam öncesi dönem

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kültigin Heykeli, Orhun Vadisi
Bayrak Devlet Tarih Notlar Harita
Büyük Hun İmparatorluğu MÖ 220-MS 45 İlk bağımsız Türk devletidir. Asya Hun Devleti olarak da bilinir.
Batı Hiung-nu MÖ 56-MÖ 36 Kuzey Hun Devleti kabileleri daha sonra Batı Türkistan'a göç ettikleri için Batı Hun İmparatorluğu olarak adlandırılmıştır.
Kuzey Hiung-nu 48-156 Asya Hun Devleti'nin yıkılışınının ardından kuzeyde kalan kesim oldukları için Kuzey Hun Devleti olarak adlandırılır.
Güney Hiung-nu MS 48-MS 216 Asya Hun Devleti'nin yıkılışınının ardından güneyde kalan kesim oldukları için Güney Hun Devleti olarak adlandırılır.
Birinci Chao 304-329
Dai Hanedanlığı 310-376
İkinci Chao 319 - 351
Kidarite Krallığı 320-500
Alkon Hunları 370-670
Avrupa Hun İmparatorluğu 375-469
Kuzey Vey(Tabgaçlar) 386-535
Kuzey Liang 397 - 439
Xia Devleti 407-431
Ak Hun İmparatorluğu 440-710
Nezak Hunları 484–665
Kuzey Zhou Hanedanlığı 557-581
Avar Kağanlığı 562-823
Göktürk Kağanlığı MS 552-582
Batı Göktürk Kağanlığı 583-657
Doğu Göktürk Kağanlığı 583-630
Seyanto Hanlığı 630-647
Kutrigurlar 5.-6. yüzyıl
Utrigurlar 5.-6. yüzyıl
Sabir Hanlığı 5.-6. yüzyıl
Büyük Bulgar Hanlığı 630-665
Tuharistan Yabgu Devleti 630-700
Hazar İmparatorluğu 630-965 Göktürklerin batı boyları tarafından kurulmuştur.
Çaç Şehir Devleti 658 - 742 Diğer ismi Taşkent Şehir Devleti
Türk Şahiler 665-850
Kangar Birliği 659-750
İdil Bulgar Hanlığı 665-1391
Birinci Bulgar İmparatorluğu 681-1018
İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı 682-744 Kutluk Devleti olarak da bilinir.
Tatar Konfederasyonu 8.yüzyıllar-1202
Türgişler 717-766
Uygur Kağanlığı 744-840
Büyük Yan 756–763
Karluk Kağanlığı 756-840
Yenisey Kırgız Kağanlığı 840-1207
Kansu Uygur Krallığı 848-1036
Deşt-i Kıpçak 900 - 1241
Sonraki T'ang 923–937
Sonraki Jin 936–947
Sonraki Han 947-951
Kuzey Han 951–979
Karahoca Uygur Krallığı 991-1209

İslam sonrası dönem (Orta Çağ)

[değiştir | kaynağı değiştir]

9. yüzyıl – 13. yüzyıl

[değiştir | kaynağı değiştir]
Karahanlılar döneminden kalma Burana Kulesi; Balasagun, Kırgızistan.
Ahmed bin Tolun tarafından 879 yılında yaptırılan Tolunoğlu Camii; Kahire, Mısır.
I. Melikşah'ın saltanatı sırasında Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun sınırları, 1090.
Anadolu Selçuklu Devleti döneminden kalma İnce Minareli Medrese; Konya, Türkiye.
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Karahanlılar 840–1212 [a]
Peçenek Hanlığı 860–1122
Tolunoğulları 868–905 [b]
Kimek–Kıpçak Konfederasyonu 880–1035
Árpád Hanedanlığı 895–1301 [c]
İhşîdî Hanedanlığı 935–969
Oğuz Yabgu Devleti 950–1055
Karluk Hanlığı 960–1222
Gazneliler 963–1186 [d]
Doğu Karahanlılar 1032–1210
Büyük Selçuklu İmparatorluğu 1037–1194
Batı Karahanlılar 1041–1212
Kirman Selçukluları 1041–1187 [e]
Anadolu Selçuklu Devleti 1077–1308 [f]
Harezmşahlar Devleti 1077–1231 [g]
Suriye Selçukluları 1092–1117 [h]
Horasan Selçukluları 1092–1194
Böri Şam Atabeyliği 1104–1154
Aksungurlular 1122–1225
Zengî Devleti 1127–1250
İldenizliler 1136–1225 [i]
Fergana Karahanlı Devleti 1141–1212 [j]
Erbil Beyliği 1146–1233
Salgurlular 1148–1282
Irak Selçukluları 1157–1194
Bengal Halaç Hanedanlığı 1204–1231 [k]
Delhi Sultanlığı 1206–1526 [l]
Karluk Krallığı 1238–1266

Birinci dönem Anadolu Türk beylikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Saltuklu Beyliği'nin inşa ettiği Mama Hatun Külliyesi; Tercan, Erzurum.
Artuklu Beyliği döneminden kalma, 1146–1154 yılları arasında inşa edilen Malabadi Köprüsü; Silvan, Diyarbakır.
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Saltuklu Beyliği 1071–1202
Mengücekliler Beyliği 1072–1252
Tanrıbermiş Beyliği 1074–1098
Dânişmendliler Beyliği 1080–1178
Çaka Beyliği 1081–1098
Çubukoğulları Beyliği 1085–1112
Dilmaçoğulları Beyliği 1085–1192
İnaloğulları Beyliği 1098–1183
Ahlatşahlar Beyliği 1100–1207
Artuklu Beyliği 1102–1409
Çobanoğulları Beyliği 1211–1309

Moğol istilası sonrası dönem (13. yüzyıl – 15. yüzyıl)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sultan Hasan Camii ve Medresesi, 1363 yılında Memlûk sultanı Ebû Ma'ali Hasan tarafından inşa ettirilmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu'nun 1683 yılındaki, en geniş sınırlarına ulaştığı zamandaki sınırları. İmparatorluğun toprakları Kuzey Afrika, Hicaz, Levant, Anadolu ve "Balkanlar" diye bilinen Güneydoğu Avrupa'yı içeriyordu.
Akkoyunlu hükümdarı Baysungur'un Tebriz'de bastırdığı sikke, 1490–93.
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Çağatay Hanlığı 1227–1347 [m]
Resûlî Hanedanlığı 1229–1454 [n][4][5]
Altın Orda Devleti 1242–1502 [o]
Bahrî Memlûkleri 1250–1382 [p]
Terter Hanedanlığı 1280–1323 [q]
Osmanlı İmparatorluğu 1299–1922 [r]
Assaf Hanedanlığı 1306–1591
Basarab Hanedanı 1310–1627 [s]
Doğu Çağatay Hanlığı 1347–1660
Bengal Sultanlığı 1352–1576
Sufi Hanlığı 1359–1388
Timur İmparatorluğu 1370–1507 [t]
Karakoyunlular 1374–1468
Akkoyunlular 1378–1508
Nogay Ordası 1398–1644 [u]
Mâlvâ Sultanlığı 1401–1562 [v]
Şeybanî Hanlığı 1428–1599
Kazan Hanlığı 1438–1552 [w]
Kırım Hanlığı 1441–1783 [x]
Küçük Nogay Ordası 1449–1783
Kasım Hanlığı 1452–1681
Kazak Hanlığı 1465–1847 [y]
Astrahan Hanlığı 1466–1556
Büyük Orda Devleti 1466–1502 [z]
Sibir Hanlığı 1468–1598 [aa]

İkinci dönem Anadolu Türk beylikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
1243'teki Kösedağ Muharebesi'nin ardından Anadolu'da kurulan ikinci dönem Türk beylikleri haritası.
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Bafra Beyliği 1243–1460
Karamanoğulları Beyliği 1250–1487 [ab]
İnançoğulları Beyliği 1261–1368
Sâhib Ataoğulları Beyliği 1275–1341
Pervâneoğulları Beyliği 1277–1322
Eşrefoğulları Beyliği 1280–1326
Menteşeoğulları Beyliği 1280–1424
Dobruca Beyliği 1281–1299
Osmanoğulları Beyliği 1281–1326[ac]
Candaroğulları Beyliği 1291–1461 [ad]
Alâiye Beyliği 1293–1471
Karesioğulları Beyliği 1297–1345
Hamitoğulları Beyliği 1297–1391
Germiyanoğulları Beyliği 1300–1429
Canik beylikleri 1300'ler–1460
Saruhanoğulları Beyliği 1302–1411
Aydınoğulları Beyliği 1308–1426
Kubadoğulları Emirliği 1318–1422
Tekeoğulları Beyliği 1321–1423
Hacıemiroğulları Beyliği 1330–1427
Eretna Beyliği 1335–1381
Dulkadiroğulları Beyliği 1337–1522
Kutluşahlar Beyliği 1340–1393
Tâceddinoğulları Beyliği 1346–1425
Erzincan Beyliği 1348–1410
Taşanoğulları Beyliği 1350–1430
Ramazanoğulları Beyliği 1352–1608
Kadı Burhâneddin Devleti 1381–1398
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Bucak Ordası 16–17. yüzyıl [ae]
Taşkent Hanlığı 1501–1627
Safevîler 1501–1736 [af]
Buhara Hanlığı 1501–1785
Hive Hanlığı 1511–1920
Kutbşahlar 1512–1687
Yarkand Hanlığı 1514–1705
Babür İmparatorluğu 1526–1858 [ag]
Kumul Hanlığı 1696–1930

Tunus Beyliği 1705–1881 [ah]
Hokand Hanlığı 1709–1876
Karamanlı Hanedanlığı 1711–1835
Haydarabad Nizamlığı 1724–1948
Afşar İmparatorluğu 1736–1796 [ai]
Buhara Emirliği 1785–1920
Kaçar Hanedanlığı 1789–1925 [aj]
Bökey Orda Hanlığı 1801–1849
Yedişehir Uygur Hanlığı 1864–1877

Azerbaycan hanlıkları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Marağa Hanlığı 1610 - 1925
Kuba Hanlığı 1726 - 1806
Bakü Hanlığı 1735 - 1806
Şeki Hanlığı 1743 - 1826
Tebriz Hanlığı 1747 - 1802
Gence Hanlığı 1747 - 1804 Ziyadoğulları Hanedanı'nı kuran Kaçarlar'dan II. Şahverdi Han Gence’nin ilk hanı
Cavad Hanlığı 1747 - 1805
Derbent Hanlığı 1747 - 1806
Erdebil Hanlığı 1747 - 1808
Halhal Hanlığı 1747 - 1809
Zencan Hanlığı 1747 - 1810
Şirvan Hanlığı 1747 - 1820
Karabağ Hanlığı 1747 - 1822
Revan Hanlığı 1747 - 1828
Karadağ Hanlığı 1747 - 1828
Nahçıvan Hanlığı 1747 - 1828 Kangarlı Hanedanı
Merend Hanlığı 1747 - 1828
Urmiye Hanlığı 1747 - 1865
Maku Hanlığı 1747 - 1922

Eski geçici hükûmetler ve cumhuriyetler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Devlet Tarih Notlar Harita
Komrat Cumhuriyeti 6 Ocak - 12 Ocak 1906
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti 31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913 Batı Trakya Türk Cumhuriyeti
Başkurtistan Cumhuriyeti 15 Kasım 1917 - 4 Kasım 1918
Kırım Halk Cumhuriyeti 1917-1918
Türkistan Milli Devleti 1917-1918
Aras Cumhuriyeti 1918 Bugünkü Nahçıvan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükûmet.
Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti 1918-1919 ya da Kars Cumhuriyeti
İdil Ural Devleti 1918-1919
Alaş Otonomu 1917-1920
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1918 - 1920
Azadistan 1919-1920
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti 12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934
Hatay Cumhuriyeti 1938-1939 Suriye, Fransa'dan ayrıldığında kurulan devlet, 1939 yılında yapılan referandumla Türkiye'ye bağlandılar.
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti 1921-1944
Azerbaycan Milli Hükûmeti 1945 Günümüz Güney Azerbaycan'da.
Doğu Türkistan Cumhuriyeti 12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949
Ankara Hükûmeti 3 Mayıs 1920 - 29 Ekim 1923 ya da Büyük Millet Meclisi Hükûmeti
Kıbrıs Türk Genel Komitesi 1963-1967
Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi 1967-1974
Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi 1974-1975
Kıbrıs Türk Federe Devleti 1975-1983
Gagavuzya Cumhuriyeti 1990-1994

Sovyetler Birliği dönemi cumhuriyetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 30 Nisan 1918 - 27 Ekim 1924 Önceki statüsü:
Türkistan Sovyet Federatif Cumhuriyeti 20 Nisan 1918 - 30 Nisan 1918
Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 20 Mart 1919 - 11 Ekim 1990 Önceki statüsü:
Tatar-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 22 Mart 1918 - 20 Mart 1919
Sonraki statüsü:
Başkurt Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 11 Ekim 1990 - 25 Şubat 1992
Tataristan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 27 Mayıs 1920-30 Ağustos 1990 Önceki statüsü:
Tatar-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 22 Mart 1918 - 20 Mart 1919
Sonraki statüsü:
Tataristan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 30 Ağustos 1990-16 Mayıs 1992
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 18 Ekim 1921 - 30 Haziran 1945
12 Şubat 1991 - 26 Şubat 1992
Önceki statüsü:
Kırım Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti 28 Nisan 1919 - 26 Haziran 1919
Sonraki statüsü:
Kırım Oblastı 30 Haziran 1945 - 12 Şubat 1991
Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 27 Nisan 1922 - 27 Eylül 1990 Sonraki statüsü:
Yakut Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 27 Eylül 1990 - 27 Aralık 1991
Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 21 Nisan 1925 - 24 Ekim 1990 Önceki statüsü:
Çuvaş Özerk Oblastı 24 Haziran 1920 - 21 Nisan 1925
Sonraki statüsü:
Çuvaş Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Ekim 1990 - 13 Şubat 1992
Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 20 Ocak 1921 - 24 Mayıs 1991 Sonraki statüsü:
Dağıstan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Mayıs 1991 - 25 Aralık 1993
Kumuklar 231.8 bin (% 12.9, 1989)
Azeriler 75.5 bin (% 4.2, 1989)
Nogaylar 8.3 bin (% 1.6, 1989)
Dağ Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 20 Ocak 1921 - 7 Temmuz 1924 Balkar Ulusal Bölgesi 19 Kasım 1920 - 28 Ocak 1935
Karaçay Ulusal Bölgesi 27 Kasım 1920 - 12 Ocak 1922
Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 9 Şubat 1924 - 17 Kasım 1990 Önceki statüsü:
Nahçıvan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920 - 1923
Nahçivan Özerk Bölgesi 1923 - 1924
Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 20 Mart 1932 - 9 Ocak 1992 Önceki statüsü
Karakalpak Özerk Oblastı 16 Şubat 1925 - 20 Mart 1932
Sonraki statüsü:
Karakalpak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 26 Nisan 1990 - 9 Ocak 1992
Kabardey-Balkarya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 5 Aralık 1936 - 16 Mayıs 1992 Önceki Statüsü:
Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936
1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi,
1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı.
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 10 Ekim 1961 - 12 Aralık 1990 Önceki statüsü:
Tuva Özerk Bölgesi 11 Ekim 1944 - 10 Ekim 1961
Sonraki statüsü:
Tuva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 12 Aralık 1990 - 28 Ağustos 1991
Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 25 Ekim 1990 - 31 Mart 1992 Önceki statüsü:
Oyrot Özerk Bölgesi 1 Haziran 1922 -7 Ocak 1948
Dağlık-Altay Özerk Oblastı 7 Ocak 1948 - 25 Ekim 1990
Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 18 Kasım 1990 - 17 Ekim 1991 Önceki statüsü:
Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 12 Ocak 1922 - 26 Nisan 1926
Karaçay Özerk Bölgesi 26 Nisan 1926 - 12 Ekim 1943
Karaçayların sınır dışı edilmesi 12 Ekim 1943
Karaçay Özerk Bölgesi'nin Tekrar kuruluşu: 11 Şubat 1957 - 3 Temmuz 1991
Hakas Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 3 Temmuz 1991 - 29 Ocak 1992 Önceki statüsü:
Hakas Özerk Oblastı 20 Ekim 1930 - 3 Temmuz 1991
Krasnoyarsk Krayından ayrılma 15 Aralık 1990

Sovyet cumhuriyetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti 26 Nisan 1920 - 17 Şubat 1925 Sonraki statüsü:
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti 8 Ekim 1920 - 17 Şubat 1925 Sonraki statüsü:
Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 28 Nisan 1920 - 25 Aralık 1991 Öncesi statüsü:
Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1922-1936
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 27 Ekim 1924 - 25 Aralık 1991 Önceki statüsü:
Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1918-1924
Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 13 Mayıs 1925 - 26 Aralık 1991 Önceki statüsü:
Trans-Hazar bölgesi 30 Nisan 1918 - 7 Ağustos 1921
Türkmen Oblastı 7 Ağustos 1921 - 13 Mayıs 1925
Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991 Önceki statüsü:
Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991 Önceki statüsü:
Kara-Kırgız Özerk Oblastı 14 Ekim 1924 - 15 Mayıs 1925

Çağdaş bağımsız Türk devletleri

[değiştir | kaynağı değiştir]


AzerbaycanTürkmenistanÖzbekistanKırgızistanKazakistanTürkiyeEkonomik İşbirliği TeşkilatıTürk Devletleri TeşkilatıAvrasya Ekonomik BirliğiBağımsız Devletler TopluluğuBağımsız Devletler Topluluğu Serbest Ticaret BölgesiAvrupa Konseyi
Türki devletlerin ilişkili oldukları milletler-üstü kuruluşları gösteren Euler diyagramıgtd
Bayrak Devlet Kuruluş Türk nüfus oranı ve dağılımı
Türkiye Cumhuriyeti 1923 %75 Türkler
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (de facto) 1983 %99 Kıbrıs ve Türkiye Türkleri
Azerbaycan 1991 94.8% Azerbaycan Türkleri
Kazakistan 1991 71.0% Kazaklar, 3.3% Özbekler, 1.5% Uygurlar, 1.1% Tatarlar, 0.4% Türkler, 0.8% Azeriler, 0.2% Kırgızlar, 0.1 Başkurtlar, 0.05 Çuvaşlar
Kırgızistan 1991 77.6% Kırgızlar, 14.2% Özbekler, 0.5% Uygurlar, 0.4% Kazaklar, 0.3% Türkler, 0.3% Azeriler, 0.2% Tatarlar
Özbekistan 1991 %84,5 Özbek, %2,4 Kazak, %2,2 Karakalpak, %0,8 Kırgız, %0,6 Türkmen, %0,5 Tatarlar
Türkmenistan 1991 85.6% Türkmenler, 5.8% Özbekler, 1.2% Azeriler, 0.4% Kazaklar

Çağdaş özerk cumhuriyetler ve bölgeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya'ya bağlı özerk cumhuriyetler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türklerin çoğunlukta yaşadığı özerk cumhuriyetler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Başkurdistan 1991-....
Çuvaşistan 1991-....
Tataristan 1991-....
Tuva 1991-....
Yakutistan 1991-....

Türklerin azınlıkta yaşadığı özerk cumhuriyetler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Altay 1991-....
Balkar 1991-....
Dağıstan 1991-....
Hakasya 1991-....
Karaçay 1991-....

Özerk bölgeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak Devlet Tarih Notlar
Gagavuzya 1991-....
Karakalpakistan 1991-....
Nahçıvan 1991-....
Sincan Uygur Özerk Bölgesi 1955-....
Şunhua Salar Özerk İlçesi Bilinmiyor 2000 yılı nüfus sayımına göre Türk kökenli bir halk olan Salarların bu bölgedeki oranı %61.14'tür.
Jishishan Bao'an Dongxiang ve Salar Özerk İlçesi 1980-...
Sunan Yugur Özerk İlçesi 1954-... Çin'deki Sarı Uygurlar'ın nüfusunun %90'nı burada yaşar ve Sarı Uygurlar'ın tek özerk ilçesidir. 27.20%
Aksay Kazak Özerk İlçesi 1954-... 1955 yılında ilk kırsal okul açıldı. Kazak okullarında öğretim Kazakça dilinde verilmeye başlandı.Buradaki Kazaklar dinlerini ve ulusal geleneklerini korumuşlardır. 41.3%
Kızılsu Kırgız Özerk İli 1954-... 1954 yılında Kızılsu'da yaşayan Kırgızlara, Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde özerk bir bölge verildi. 66.24% Uygurlar, 26.24% Kırgızlar

Uluslararası Türk teşkilatları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bayrak veya Arma Örgüt Üyeler Gözlemci Üyeler
Türk Devletleri Teşkilatı Türkiye Azerbaycan Kazakistan Kırgızistan Özbekistan Türkmenistan Macaristan KKTC

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı olan Karahanlılar, Türk tarihinde Orta Asya'da İslam'ı kabul eden ilk devlettir.
  2. ^ Müslüman olan Türklerin kurduğu ilk bağımsız devlettir. Ayrıca Mısır'da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
  3. ^ Bu yapı bir Macar hanedanlığı olarak gösterilse de, soylarının 9. yüzyılda Hazarlar'dan ayrılan Türk kökenli Kabarlar'a dayandığı düşünülmektedir.
  4. ^ İran'da hüküm süren Fars kökenli Sâmânî Devleti'nin kölemen askerleri (memlûk) tarafından kurulmuştur.
  5. ^ Alp Arslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi olan Kirman Selçukluları, göçebe Türk halkı Kaşkayların kökenini oluşturmaktadır.
  6. ^ "Anadolu Selçuklu Sultanlığı", "Rum Selçukluları" veya "Rum Sultanlığı" olarak da bilinir.
  7. ^ Selçukluların memlûk askerlerinden Anuş Tegin tarafından kurulmuştur.[1]
  8. ^ Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın kardeşi Tutuş tarafından kurulmuştur.
  9. ^ Kuzey ve Güney Azerbaycan'da kurulmuş olan bu atabeyliğin kurucusu Şemseddin İldeniz'dir.
  10. ^ Doğu Karahanlıların otorite boşluğu nedeniyle Fergana Havzası ve Kaşgar çevresinde hüküm sürmüştür.
  11. ^ Devletin kurucusu Halaçlar, Türkistan'dan göç ettikten sonra 200 yıldan fazla bir süre Afganistan'a yerleşen Türk kökenli bir kabileydi.[2][3]
  12. ^ Hindistan'da hüküm sürmüş olan Delhi Sultanlığı'nı Türk kökenli kölemen askerler kurmuştur. Sultanlığı yöneten beş hanedanın sonuncusu ise Peştun kökenlidir.
  13. ^ Kurucusu Moğol hükümdarı Cengiz Han'ın oğlu Çağatay Han olan Çağatay Hanlığı, bir Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
  14. ^ Resûlî Hanedanlığı'nın etniği tartışılmaktadır. Bazı tarihçiler Resûlîlerin Arap olduğunu söylerken, bazıları da onların Türkmen soyundan geldiğini söylemektedir.
  15. ^ Kurucusu Moğol hükümdarı Batu Han olan bu devlet, bir Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
  16. ^ Mısır merkezli Memlûk Sultanlığı'nı yöneten ilk hanedandır ve Türk kökenlidir. Devletin ikinci hanedanı olan ve 1517'ye kadar varlığını sürdüren Burcî Memlûkler ise Çerkes kökenlidir.
  17. ^ Kuman soyundan gelen bir Bulgar hanedanlığıdır.
  18. ^ Altı asır boyunca hüküm süren ve üç kıtaya yayılma başarısı gösteren Osmanlı İmparatorluğu, hem Türk tarihinin hem de İslam tarihinin en uzun ömürlü devletidir.
  19. ^ Eflak Prensliği'nin KumanKıpçak kökenli hanedanıdır.
  20. ^ Timur İmparatorluğu; Fars ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk–Moğol devlet ve askerî teşkilat unsurlarını bünyesinde barındıran, Timur tarafından kurulmuş bir devlettir.
  21. ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
  22. ^ Mâlvâ Sultanlığı'nı yöneten ilk hanedan olan Gurlular'ın Türk kökenli oldukları düşünülse de bu kesinlik kazanmamıştır. Sultanlığı yöneten ikinci hanedan olan Halaçlar ise Türktürler.
  23. ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
  24. ^ 1475'ten 1774 yılındaki Küçük Kaynarca Antlaşması'na kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldı.
  25. ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
  26. ^ Altın Orda Devleti'ne bağımlı bir devletti.
  27. ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
  28. ^ İç Anadolu Bölgesi'nde kurulan bir beyliğin başkenti Karaman, Konya ve çevresidir.
  29. ^ Ertuğrul Gazi'nin yaklaşık 1281'deki ölümünden sonra aşiretinin başına geçen Osman Gazi, kendi adıyla anılan beyliğini kurmuştur ve oğlu Orhan Gazi'nin 1326'da Bursa'yı almasından sonra Osmanlı Beyliği bir devlet hâlini almıştır.
  30. ^ Batı Karadeniz'de kurulan bu beyliğin başkentleri sırasıyla Eflani, Kastamonu ve Sinop olmuştur.
  31. ^ Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı himayesinde hüküm sürdü.
  32. ^ Türk–Pers devleti olarak kabul edilir.
  33. ^ Timur İmparatorluğu'ndan sonra kurulan bu devlet, Kuzey Hindistan'dan Semerkant'a uzanan yerleri hâkimiyetine almıştır.
  34. ^ Türk asıllı Hüseyni Hanedanı tarafından yönetildi.
  35. ^ Devleti, Afşar boyundan gelen hanedan yönetmiştir.
  36. ^ Kurucu hanedan Türk olsa da, Türk–İran devleti olarak kabul edilir.
  1. ^ Medieval Syriac Historians Perceptions of the Turks, Mark Dickenss s;25. (University of Cambridge, 2004)
  2. ^ the Khiljī tribe had long been settled in what is now Afghanistan ... Khalji Dynasty. Encyclopædia Britannica. 2010. Encyclopædia Britannica. 23 August 2010.
  3. ^ Satish Chandra (2004). Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat (1206-1526) - Part One. Har-Anand. s. 41. ISBN 978-81-241-1064-5. The Khaljis were a Turkish tribe from southwest Ghur. However, Bakhtiyar was ungainly in appearance...
  4. ^ Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.
  5. ^ Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Tarihteki 16 Türk Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti - Kurucularının Büstleri (Şarkışla, Muhsin Yazıcıoğlu Parkı içerisinde)