Sykes-Picot Anlaşması

Sykes-Picot Anlaşması
	Mavi alan Fransız sömürgesi; A alanı Fransız Mandası ; Kırmızı alan İngiliz sömürgesi; B alanı İngiliz Mandası
Tür	Gizli antlaşma
Yazılma	Mark Sykes ve ; François Georges-Picot ; Kasım 1915 - Mart 1916
İmzalanma	16 Mayıs 1916
Yer	Londra

Sayfanın 12 Aralık 2016 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Sykes-Picot Anlaşması, I. Dünya Savaşı sırasında, 29 Nisan 1916'da Kut'ül Ammare Kuşatması sonrasında İngiliz kuvvetlerinin Osmanlı'nın 6. Ordusu karşısında bozguna uğramasından 17 gün sonra, 16 Mayıs 1916 tarihinde Britanya ve Fransa^[1] arasında yapılan^[2] ve Osmanlı Devleti'nin Orta Doğu'daki topraklarının paylaşılmasını öngören gizli antlaşmadır.

Antlaşmanın gelişimi

1915'te Arabistan Yarımadası'nı ele geçiren İngiltere, Osmanlı'ya karşı ayaklanan Mekkeli Şerif Hüseyin'i destekleyerek Irak ve Filistin toprakları üzerinde kendisine bağımlı bir Arap devleti kuracaktı. Mekke Şerifi Hüseyin ile Mısır'daki Britanya Yüksek Komutanı McMahon arasında böyle bir antlaşma gizli olarak imzalanmıştır. Fransa böyle bir plana karşı çıkıp Britanya'ya baskı yaparak yeni bir antlaşma yapılmasını istedi. Rusya'nın onayı ile imzalanan bu antlaşmaya göre;

Rusya'ya, Trabzon, Erzurum, Van ve Bitlis ile Güneydoğu Anadolu'nun bir kısmı,
Fransa'ya, Doğu Akdeniz bölgesi, Adana, Antep, Urfa, Mardin, Diyarbakır, Musul ile Suriye kıyıları,
Britanya'ya Hayfa ve Akka limanları, Bağdat ile Basra ve Güney Mezopotamya verilecektir.
Fransa ile Britanya'nın elde ettiği topraklarda Arap devletleri konfederasyonu veya Fransız ve İngiliz denetiminde tek bir Arap devleti kurulacak,
İskenderun serbest liman olacak,
Filistin'de, kutsal yerleşim yeri olması nedeniyle bir uluslararası yönetim kurulacaktır.

1917'deki Rus devriminden sonra Rusya antlaşmadan ve paylaşımdan vazgeçmiş, Lev Troçki gizli olan bu anlaşmanın bir kopyasını 24 Kasım 1917'de İzvestiya gazetesinde yayınlayarak dünya kamuoyuna Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasına ilişkin gizli paylaşımları açıklamıştır.^[3]^[4]

Galeri

Sadeleştirilmiş anlaşma haritası
Büyük Britanya adına müzakere eden Mark Sykes
Fransa adına müzakere eden François Georges-Picot
Büyük Britanya adına imzalayan Edward Grey, İngiliz Dışişleri Bakanı
Fransa adına imzalayan Paul Cambon
Manchester Guardian'da 26 Kasım 1917'de yayınlanan ve Lev Troçki'nin gizli anlaşmayı ifşa etmesiyle Sykes-Picot Anlaşması olarak anılacak anlaşmaya atıf yapan ilk İngiliz yayını
Fransız (mavi), İngiliz (kırmızı) ve Rus (yeşil) idare ve nüfuz alanları. 16 Aralık 2015'te Sykes'ın belirttiği üzere "Akra'nın "A"sından Kerkük'ün "K"sine çekilmiş çizgiyle" ayrılmış Osmanlı Devleti'nin Doğu-Güneydoğu Anadolu, Mezopotamya, Filistin ve Şam bölgeleri^[5]