Sideriyen

Sideriyen
	2500 – 2300 myö Had'n Arkeen Proterozoyik Fa.
	Sideriyen'den kalma bir bantlı demir formasyonu, Dales Gorge, Batı Avustralya
	Bir sanatçının Orta Sideriyen'den başlayarak Huronian buzullaşması sırasındaki Dünya'yı tasviri
Kronoloji
←	Huronian buzullaşması
←	Büyük Oksidasyon Olayı'nın başlangıcı
	Sideryen Dönemi'nin olayları. ; Eksen ölçeği: milyon yıl önce.;
Önerilen yeniden tanımlamalar	2630–2420 myö; Gradstein ve diğerleri;
Önerilen kapsayıcı	Neoarkeen; Gradstein ve diğerleri;
Etimoloji
Kullanım bilgisi
Gök cismi	Dünya
Bölgesel kullanım	Küresel (ICS)
Kullanılan zaman çizelgesi	ICS Zaman Çizelgesi
Tanım
Kronolojik birim	Dönem
Stratigrafik birim	Sistem
Zaman aralığının resmîyeti	Resmî
Alt sınırını belirleyen	Kronometrik olarak belirlenmiştir
Alt sınır KSKN	Yok
KSKN onayı	Yok
Üst sınırını belirleyen	Kronometrik olarak belirlenmiştir
Üst sınır KSKN	Yok
KSKN onayı	Yok
Atmosfer ve iklim verileri

Sideriyen (Antik Yunanca σίδηρος, Latin harfleriyle: sídēros, "demir" anlamına gelir), Paleoproterozoyik Zaman'daki ilk jeolojik dönemdir ve 2500 milyon yıl öncesinden 2300 milyon yıl öncesine kadar sürmüştür. Bu tarihler stratigrafiye dayalı değildir, kronometrik olarak tanımlanmıştır.

Bantlı demir oluşumlarının birikimi bu dönemin başlarında zirve yapmıştır. Demir açısından zengin bu oluşumlar, anaerobik siyanobakterilerin metabolizma faaliyetleri sonucu ürettikleri atık oksijenin demirle birleşerek manyetiti (Fe₃O₄, bir demir oksit çeşidi) meydana getirmesiyle oluştu. Bu süreç, Dünya'nın okyanuslarından demiri uzaklaştırarak muhtemelen yeşil görünümlü denizleri berraklaştırdı. Sonunda okyanuslarda oksijen deposu görevini alacak demir kalmadığından, bu süreç oksijen açısından zengin bir atmosferin oluşmasını sağladı. Bu ikinci olay, bazı jeologlar tarafından Huronian buzullaşmasını tetiklediği düşünülen oksijen felaketi olarak bilinir.^[1]^[2]

2420 milyon yıl öncesinden 2250 milyon yıl öncesine kadar olan zaman aralığı, demir birikim katmanlarının alt sınırıyla iyi bir şekilde tanımlanmıştır. Bu sebeple kronometri yerine stratigrafiye dayanan Oksijeniyen adlı alternatif bir dönem, 2012'de bir jeolojik zaman çizelgesi incelemesinde önerilmiştir.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kasting (2006). "Paleoclimates: The First Two Billion Years". Philosophical Transactions: Biological Sciences. 361 (1470): 917–929. doi:10.1098/rstb.2006.1839. PMC 1868609 $2. PMID 16754607.
^ Kopp (2005). "The Paleoproterozoic Snowball Earth: A climate disaster triggered by the evolution of oxygenic photosynthesis" (PDF). PNAS. 102 (32): 11131–11136. doi:10.1073/pnas.0504878102. PMC 1183582 $2. PMID 16061801. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: free. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
^ The Geologic Time Scale 2012. 1. Elsevier. 2012. ss. 361–365. ISBN 978-0-44-459390-0. Bilinmeyen parametre |editörleri-göster= görmezden gelindi (yardım)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Siderian Period". GeoWhen Database. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: May 24, 2015.
"The Siderian" 24 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Dinosaurfact.net. Retrieved May 24, 2015.

[1] Kasting (2006). "Paleoclimates: The First Two Billion Years". Philosophical Transactions: Biological Sciences. 361 (1470): 917–929. doi:10.1098/rstb.2006.1839. PMC 1868609 $2. PMID 16754607.

[2] Kopp (2005). "The Paleoproterozoic Snowball Earth: A climate disaster triggered by the evolution of oxygenic photosynthesis" (PDF). PNAS. 102 (32): 11131–11136. doi:10.1073/pnas.0504878102. PMC 1183582 $2. PMID 16061801. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: free. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)

[Gradstein_et_al_2012-3] The Geologic Time Scale 2012. 1. Elsevier. 2012. ss. 361–365. ISBN 978-0-44-459390-0. Bilinmeyen parametre |editörleri-göster= görmezden gelindi (yardım)

[1]

[2]

[3]