Sergi Cikia
Sergi Cikia | |
|---|---|
| Kendi dilinde adı | სერგი ჯიქია |
| Doğum | 20 Ekim 1898 Onogia, Samegrelo-Zemo Svaneti, Gürcistan |
| Ölüm | 6 Aralık 1993 (95 yaşında) |
| Milliyet | Gürcü |
| Vatandaşlık | Rus İmparatorluğu Sovyetler Birliği Gürcistan |
| Mezun olduğu okul(lar) | Tiflis Üniversitesi |
| Meslek | Dilbilimci |
| Ödüller |  Kızıl Bayrak İşçi Nişanı Lenin Nişanıİvane Cavahişvili Madalyası |
Sergi Cikia (20 Ekim 1898, Onoğia köyü, Martvili[1] - 6 Aralık 1993), Gürcü Oryantalist ve Gürcü Türkolojisinin kurucusu.[2] 200'den fazla yazılı araştırması ve makalesi bulunan Cikia, Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesidir.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Cikia Tiflis Üniversitesi dilbilim bölümünde mezun oldu. 1927'de Türkoloji uzmanı olmak için Türkiye'ye geldi ve İstanbul Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde 2 yıl öğrenim gördü. Üniversitede Fuat Köprülü, Ali Ekrem, Hulûsi Bey ve Orhan Şaik Gökyay gibi hocalardan ders aldı. İstanbul'daki arşivlerde Türk dili ve tarihsel kaynaklar üzerinde çalıştı.[3] Türkçe üzerine yaptığı çalışmalara 1929-1936 yılları arasında Rusya'daki Türkoloji çevrelerinde devam etti. 1936'da Tiflis Üniversitesi Doğu Dilleri Bölümü başkanı seçilen Cikia, üniversitede Türkoloji dersleri veren ilk akademisyen oldu. 1945-1953 yılları arasında Tiflis Üniversitesi Doğu Bilimleri Fakültesi'nin ilk dekanlığını yaptı. 1960'ta öldüğü tarihe kadar George Tsereteli Doğu Araştırmaları Enstitüsü'nün Türkoloji bölümü başkanlığını icra etti.
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Sergi Cikia, Türk filolojisi, Türk dillerinin diyalektolojisi, Türk dili tarihi, Türkçe tarihi kaynaklar, Türkçe-Gürcüce ilişkileri ve Türkçenin Doğu Anadolu ve Azerbaycan lehçeleri üzerine çalışmalarda bulundu. Evliya Çelebi'nin Seyahatnâme'sindeki Gürcüce, Megrelce ve Lazca metinleri inceledi.[4] 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'ı Gürcistan Vilayeti Büyük Defteri adıyla özgün metin, Gürcüce çeviri, inceleme ve açıklamalarla yayımladı.[5] Ayrıca Lazca-Türkçe ilişkilerini inceledi. Azerbaycan'daki okullar için Gürcüce ders kitapları derleyen Cikia, Gürcüce-Türkçe sözlükler hazırladı. Cikia, Gürcistan ve Sankt-Peterburg'da yayımlanan Türkçe okuma parçalarının yazarıdır.
Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]
Tiflis'teki bir cadde Sergi Cikia'nın ardından isimlendirilmiştir. Sergi Cikia'nın hayatını anlatan Gürcü Türkolojisinin Kurucusu : Sergi Cikia isimli kitap, İa Duduçava tarafından yazılmış ve İlyas Üstüner tarafından Türkçeye çevrilmiştir.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Jangidze V., Gürcistan Sovyet Ansiklopedisi, 11. Cilt, Tiflis, 1987. - s. 568.
- ^ ""Sergi Cikia" (Gürcüce), Biyografi Sözlüğü - Gürcistan Parlamentosu Ululsak Kütüphanesi". 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
- ^ Milletlerarası münasebetler Türk yıllığı. Dış Münasebetler Enstitüsü, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara Üniversitesi. 1994. s. 168. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
- ^ Dil dergisi. Ankara Üniversitesi TÖMER. 1997. s. 82. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
- ^ Türk dili: dil ve edebiyat dergisi, 625-630. sayılar. Türk Dil Kurumu. 2004. s. 540. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
- ^ XIV. Türk Tarih Kongresi: Ankara, 9-13 Eylül 2002 : kongreye sunulan bildiriler, 3. cilt. Türk Tarih Kurumu. 2005. ISBN 9751618363. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
- ^ "Gürcü Türkolojisinin Kurucusu : Sergi Cikia". kirmizikedi.com. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Gürcistan Biyografik Sözlüğü'nde Sergi Cikia 22 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
