Sergey Krikalyov
Sergey Krikalyov | |
|---|---|
 Sergey Krikalyov | |
| Kendi dilinde adı | Серге́й Константинович Крикалёв |
| Okunuş | Sergey Konstantinovniç Krikalev |
| Doğum | 27 Ağustos 1958 St. Peterburg, Rusya SFSC, SSCB |
| Milliyet | Rus |
| Vatandaşlık | Rusya Federasyonu |
| Meslek | Makine mühendisi Kozmonot Roket blimcisi |
| İşveren | Roskosmos |
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mart 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Sergey Krikalyov veya doğum adıyla Sergey Konstantinoviç Krikalyov (Rusça: Серге́й Константинович Крикалёв; d. 27 Ağustos 1958), Rus kozmonot ve makine mühendisi.
Roket biliminde önemli bir isim olan Krikalyov altı uzay uçuşu tamamlamış ve uzayda 803 gün, 9 saat ve 39 dakika geçirmiştir. 2007'de emekli olan Krikalyov, günümüzde uzay şirketi Energia'nın başkan yardımcılığını yapmaktadır. Dünya kendisini SSCB yıkılırken uzayda kalması ile bilmektedir.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Sergei Krikalev Sovyetler Birliği'nde bulunan Leningrad'da (şimdi Sankt Peterburg) doğdu. Yüzme, kayak, akrobasi uçuşu ve bisiklet sporları ile ilgilendi. Liseden 1975'te mezun oldu. 1981'de, şimdiki adı Baltık Devlet Teknik Üniversitesi olan Leningrad Makine Enstitüsü'nden makine mühendisliği derecesi aldı.
1981'de mezun olduktan sonra, insanlı uzay uçuş faaliyetlerinden sorumlu Rus sanayi kuruluşu NPO Energia'ya katıldı. Uzay uçuş teçhizatını test etti, uzay operasyon yöntemleri geliştirdi ve yer kontrol operasyonlarına katıldı. Salyut 7 uzay istasyonu 1985 yılında başarısız olduğunda, kurtarma görevi ekibinde çalıştı, kontrolsüz istasyona yanaşma ve istasyonun yerleşik sistemini onarmak için prosedürler geliştirdi.
MİR[değiştir | kaynağı değiştir]
Krikalev 1985'te kozmonot seçildi, 1986'da temel eğitimini tamamladı ve bir süreliğine Buran Mekik programına atandı. 1988 yılının başlarında, Mir uzay istasyonunda ilk uzun süreli uçuşu için eğitime başladı.
Bu eğitim, en az altı EVA (uzay yürüyüşü) için hazırlığı, yeni bir modülün kurulumunu, yeni İnsanlı Manevra Birimi'nin (MMU) ilk testini ve ikinci ortak Sovyet-Fransız bilim misyonunu içeriyordu. Soyuz TM-7, uçuş mühendisi Krikalev, Komutan Aleksandr Volkov ve Fransız astronot Jean-Loup Chrétien ile 26 Kasım 1988'de fırlatıldı. Önceki mürettebat (Vladimir Titov, Musa Manarov ve Valeri Polyakov) 25 gün daha Mir'de kaldı ve altı kişilik bir mürettebatın yörüngede olduğu en uzun süre oldu. Önceki mürettebat Dünya'ya döndükten sonra Krikalev, Polyakov ve Volkov, Mir istasyonunda deneyler yapmaya devam etti. Bir sonraki mürettebatın gelişi geciktiği için, 27 Nisan 1989'da Dünya'ya dönmeden önce Mir'i insansız operasyonlar için hazırladılar.
Nisan 1990'da Krikalev, beş EVA ve bir haftalık Sovyet-Japon operasyonlarını içeren sekizinci uzun süreli Mir görevi için yedek ekibin bir üyesi olarak ikinci uçuşuna hazırlanmaya başladı. Aralık 1990'da Krikalev, on EVA için eğitim içeren dokuzuncu Mir misyonu için eğitime başladı. Soyuz TM-12, uçuş mühendisi olarak Krikalev, Komutan Anatoly Artsebarsky ve İngiliz astronot Helen Sharman ile 19 Mayıs 1991'de fırlatıldı. Sharman bir hafta sonra aşağıdaki mürettebatla birlikte Dünya'ya dönerken, Krikalev ve Artsebarsky Mir'de kaldı. Yaz boyunca, çeşitli deneyler ve bazı istasyon bakım görevleri gerçekleştirmek için altı EVA gerçekleştirdiler.
Temmuz 1991'de Krikalev, bir sonraki mürettebat için uçuş mühendisi olarak Mir'de kalmayı kabul etti çünkü planlanan sonraki iki uçuş bire düşürüldü. 2 Ekim 1991 tarihinde Soyuz TM-13 uçuşundaki mühendis yuvası, uzun süreli bir görev için eğitim almamış olan Kazak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden astronot Toktar Aubakirov tarafından dolduruldu. Hem Aubakirov hem de ilk Avusturyalı astronot Franz Viehböck, 10 Ekim 1991'de Artsebarsky ile geri döndü. Komutan Alexander Volkov, Krikalev ile birlikte gemide kaldı. Ekim ayında mürettebat değişiminden sonra, Volkov ve Krikalev Mir deney operasyonlarına devam ettiler ve 25 Mart 1992'de Dünya'ya dönmeden önce başka bir EVA gerçekleştirdiler.
Mir'deki çeşitli görevleri boyunca Krikalev, dünyanın dört bir yanındaki çeşitli amatör radyo operatörleriyle (hams) düzenli olarak iletişim kurdu. Krikalev ile amatör radyo operatörü Margaret Iaquinto arasında özellikle uzun bir ilişki kuruldu. Uzayda kaldığı süre boyunca bir noktada, bütün bir yıl boyunca günde bir kez onunla temasa geçti. Krikalev ve Iaquinto, tarihte ilk kez yörüngedeki bir uzay istasyonu ile amatör bir radyo operatörü arasında paket radyo aracılığıyla başarılı bir şekilde iletişim kurdu. Politik konular kadar kişisel konular hakkında da iletişim kurdular. Iaquinto, Mir kozmonotlarının çökmekte olan Sovyetler Birliği'nin durumu hakkında sansürsüz batı haberleri ve bilgileri elde etmek için sıklıkla kullanacakları geçici bir dijital ilan panosu kurdu.
26 Aralık 1991'de Sovyetler Birliği dağıldığında Krikalev uzaydaydı. Baykonur Kozmodromu ve iniş alanının her ikisi de yeni bağımsız Kazakistan'da yer almasıyla, görevinin kaderi hakkında pek çok belirsizlik vardı. Uzayda toplam 311 gün geçirerek, başlangıçta planlanandan iki kat daha uzun süre uzayda kaldı. 25 Mart'ta Dünya'ya döndü ve bu nedenle "son Sovyet vatandaşı" olarak anılır. Bu olaylar, Rumen film yapımcısı Andrei Ujică'nın 1995 tarihli Out of the Present belgeselinde belgelenmiştir. Krikalev'in hikâyesi, Ernesto Daranas'ın yönettiği 2017 yapımı Sergio & Sergei filmine ilham verdi.
Popüler kültürdeki yeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Havana'da bir profesör ve amatör radyo meraklısının Mir uzay istasyonunda Sergei adında bir kozmonotla temas kurduğu Küba film draması Sergio ve Sergei'de Krikalev'e dayanan bir karakter. Film, o sırada Küba'daki ekonomik zorluklar ile gerçek hayattaki Krikalev'in Mir'de olduğu sırada meydana gelen Sovyetler Birliği'nin dağılışı arasında paralellikler kurar.
Görevleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Soyuz TM-7: Launched November 26, 1988
- Soyuz TM-12: Launched May 19, 1991
- STS-60 Space Shuttle Discovery: Launched February 3, 1994
- STS-88 Space Shuttle Endeavour: Launched December 4, 1998
- ISS Expedition 1: Launched October 31, 2000
- ISS Expedition 11: Launched April 14, 2005
Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]
Rus ve Sovyet ulusal akrobasi uçuş takımlarının bir üyesiydi ve 1983'te Moskova Şampiyonu ve 1986'da Sovyetler Birliği Şampiyonu oldu.
Rusya uzay programına yaptığı katkılardan dolayı, Rusya Federasyonu Kahramanı unvanını alan ilk kişiydi.
Uzay uçuşu deneyimi için ödüllendirildi:
Rusya Federasyonu Kahramanı unvanı;
Sovyetler Birliği Kahramanı (SSCB) unvanı;
SSCB (SSCB) Pilot-Kozmonot unvanı;
Lenin Nişanı (SSCB);
Anavatan 4. sınıfa Liyakat Emri;
Onur Düzeni;
Halkların Dostluk Düzeni (SSCB);
"Uzay Araştırmalarında Liyakat" Madalyası;
"Saint Petersburg'un 300. Yıldönümü Anısına" Madalyası.
Yabancı ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]
Legion of Honor Görevlisi (Fransa);
NASA Üstün Kamu Hizmeti Madalyası (ABD);
üç NASA Uzay Uçuş Madalyası (ABD).
Uluslararası Uzay İstasyonuna Keşif 11 sırasında uzayda geçirilen toplam kariyer süresi (747.59 gün) için Sergei Avdeyev'in önceki rekorunu geride bıraktı. Krikalev uzayda toplam 803 gün 9 saat 39 dakika kaydetti.
23 Mayıs 2007'de Sergei Krikalev, şef Valery Gergiev ile birlikte Saint Petersburg fahri vatandaşı seçildi.
Krikalev, Soçi 2014 Kış Olimpiyatları açılış töreninde Rus bayrağını çekmek için seçilen beş kozmonottan biriydi.
