Selim, Kars
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ağustos 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Selim | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Kars |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Erdinç Dolu[1] |
| • Belediye başkanı | İlyas Barış Koç (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1011 km² |
| Rakım | 1830 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 23,231 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 474 |
| İl plaka kodu | 36 |
Selim, Kars ilinin bir ilçesidir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Şu an için tarih öncesine ait araştırmalar, son sözü söyleme olanağı verecek yeterlilikte olmamasına rağmen Kars ve yöresinin çok eski tarihlerden itibaren yerleşim merkezi olduğu kanıtlanmış durumdadır. İlçenin Kars merkezine yakınlığı yerleşim yeri itibarıyla uygunluğu bu tarihi beraberliği devam ettirdiği sonucunu doğurmaktadır.
Bölge Urartu egemenliğine geçer M.Ö. 145 yıllarında İskitlerin egemenliğinden sonra Azaklar M.S. 5. yüzyılda bölgenin hakimi olmuşlardır.
430 yılında Sasani İmparatorluğu Kars ve yöresini denetimine alır. Bölge uzun süre Sasaniler, Bizans ve Müslümanlar arasında mücadele alanı olmuştur. 1000 yılına doğru Selçuklu Hanedanı Anadolu’ya gelmeye başlamış ve Bizans İmparatorluğu ile olan mücadele 1064’te Kars’ın, 1071’de ise Malazgirt’in kazanılması ile Türklerin ilk ve uzun süreli bölgeye girmelerinin temelini oluşturmuştur.
1153’te Gürcüler, 1239’da Moğollar daha sonra Timurlular, Karakoyunlular ve Akkoyunlular'ın eline geçen Kars ve yöresi 1502’de ise Safavilerin denetimindedir. Safaviler ve Osmanlı İmparatorluğu arasındaki mücadele bölgedeki birçok tarihi eserin yok olmasına yol açmıştır. Kanuni Sultan Süleyman zamanında Irak seferi ile bölge kesin olarak Osmanlılara geçmiştir. 1823’te İranlılarla yapılan Erzurum Antlaşması'ndan sonra bölgede Çarlık Rusyası ile mücadele başlamıştır.
1855 Kırım, 1877-1878 savaşları sonucunda 1918’de Brest Litovsk Antlaşması yapılmış, ardından Ermeni tehdidi ve saldırıları bölgeyi harabe haline getirmiştir. Selim, Mustafa Kemal Atatürk’ün başlattığı İstiklal Savaşı ile 30 Eylül 1920’de Ermeni işgalinden, ilçeye giren ilk birliğin komutanı Şehit Yüzbaşı Reşit Balkanlı tarafından kurtarılmıştır.
Cumhuriyetin ilanı ile 1957 yılına kadar nahiye olarak Sarıkamış İlçesine bağlı iken 27 Haziran 1957 tarih ve 9644 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7033 Sayılı özel Kanunla ilçe statüsü kazanmıştır.[3]
Demografik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Selim ilçesinin 52 tane köyü vardır. Demografik yapı olarak Türkler, Kürtler ve Zazalar'dan oluşur.
Selim kent merkezinde ağırlıklı olarak Karapapak Türkleri ikamet etmektedir. Bunlar Oğuz boylarından olan oğuz Türklerinden bir kol olarak, daha ziyade Bolşevik ihtilalinden sonra Rusya ve Gürcistan'dan Kars'a gelerek yerleşen Türk boyudur. İlçede birde kalabalık olarak yaşayan Kıpçak Türkü olan Posoflular vardır. Yaşam tarzı olarak kendi dil ve ananelerini yaşatmaktadırlar.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1960[4] | 30.926 | 2.554 | 28.372 |
| 1965[5] | 33.364 | 2.939 | 30.425 |
| 1970[6] | 32.616 | 3.289 | 29.327 |
| 1975[7] | 34.556 | 3.569 | 30.987 |
| 1980[8] | 33.511 | 3.969 | 29.542 |
| 1985[9] | 34.347 | 4.368 | 29.979 |
| 1990[10] | 29.244 | 3.957 | 25.287 |
| 2000[11] | 25.480 | 4.393 | 21.087 |
| 2007[12] | 25.162 | 5.170 | 19.992 |
| 2008[13] | 25.216 | 4.935 | 20.281 |
| 2009[14] | 24.873 | 4.617 | 20.256 |
| 2010[15] | 24.627 | 4.781 | 19.846 |
| 2011[16] | 24.581 | 4.925 | 19.656 |
| 2012[17] | 26.142 | 5.084 | 21.058 |
| 2013[18] | 25.826 | 5.111 | 20.715 |
| 2014[19] | 24.924 | 5.152 | 19.772 |
| 2015[20] | 24.204 | 5.143 | 19.061 |
| 2016[20] | 23.712 | 5.201 | 18.511 |
| 2017[20] | 23.409 | 5.189 | 18.220 |
| 2018[20] | 23.231 | 5.347 | 17.884 |
| 2019[20] | 22.910 | 5.443 | 17.467 |
| 2020[20] | 22.971 | 5.587 | 17.384 |
Coğrafî yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Selim ilçesi Allahuekber Dağları'nın eteklerindeki büyük platoda kurulmuştur, düzlük bir yerleşim alanı vardır. Su kaynakları oldukça boldur. Kars çayının ana domarlarını bu ilçeden çıkan kaynaklar oluşturmaktadır. Rakımı 1800 metredir, kışları soğuk ve karlı, yazları ise serin geçer. Karasal bir iklim hakimdir.
Tarım ve hayvancılık[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçede tarım olarak karasal iklim şartlarından dolayı daha ziyade arpa ve buğday ekilmektedir. Bunların yanında şeker pancarı, patates ve çeşitli bostan sebzeleri yetişmektedir. Hayvancılık olarak daha ziyade büyükbaş hayvancılık yapılmaktadır. Meraların azalması ve yayla kültürünün gün geçtikçe kaybolması nedeniyle küçükbaş hayvancılık meralara zarar verdiği için artık yok denecek kadar azdır. Bir de Selim'e özgün kaz yetiştiriciliği vardır. Fakat bu yetiştiricilik fenni değil, klasik olarak her ailenin kendi çabalarıyla yetiştirilen hayvanlardır. Genel olarak kışın et ihtiyacının karşılanması amacına yönelik bu kaz besiciliği Kars'a özgü bir tarzdır.
Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe de eğitim-öğretim açısından ileri seviyede bulunan Kars bölgesinin özelliklerini yansıtmaktadır. İlçe merkezinde olduğu kadar köylerde de okumaya karşı giderek artan bir eğilim görülmektedir. Eğitim ve kültürün gelişmesi ve haberleşme araçlarının her yere ulaşması neticesinde sosyal yapı değişmektedir.
İlçede, 2001 yılı verilerine göre, toplam 5333 öğrenciye 198 öğretmenle eğitim verilmekte olup,bunlardan 1497 öğrenci ve 53 öğretmen ilçe merkezinde, kalan 3836 öğrenci ve 145 öğretmen köylerde bulunmaktadır.
İlçe Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat okulunca giyim, makina nakışı, halı, trikotaj, bilgisayar, saz-bağlama, folklor, daktilografi, el sanatları, liselere hazırlık, üniversite hazırlık, okuma yazma gibi eğitici ana dallarında kurslar verilmektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kaymakam". 13 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2012.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "7033 sayılı Kanun" (PDF). Resmî Gazete. 27 Haziran 1957. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Selim Nüfusu - Kars". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Kars Selim Nüfusu". nufusune.com.