İçeriğe atla

Sauvignon blanc

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sauvignon blanc
Üzüm (Vitis)
RengiBeyaz
Tür adıVitis vinifera
Diğer adıSauvignon jaune, Blanc Fume (Fransa), Muskat-Silvaner (Almanya ve Avusturya), Fume blanc
Köken Fransa
Önemli üretim yerleriGüney Afrika Cumhuriyeti, Şili, Yeni Zelanda, İran, Ukrayna, Kaliforniya, Loire Vadisi, Bordo
Önemli şaraplarSauternes, Sancerre
TehlikelerElma küllemesi
Çiçek cinsiyetiHermofrodit
VIVC kimliği10790

Sauvignon blanc, Fransa'nın Bordeaux bölgesinin yeşil kabuklu bir üzüm çeşididir. Üzüm adını büyük olasılıkla Güney Batı Fransa'da yerli bir üzüm olarak erken kökenleri nedeniyle Fransızcada sauvage ("yabani") ve blanc ("beyaz") kelimelerinden alır.[1] Muhtemelen Savagnin'in soyundan geliyor. FransızcaSauvignon blanc asması dünyanın şarap bölgelerinin birçoğuna ekilir ve gevrek, sek ve ferahlatıcı bir çeşit beyaz şarap üretir. Üzüm aynı zamanda Sauternes ve Barsac'ın meşhur tatlı şaraplarının bir bileşenidir. Sauvignon blanc, ABD'de Fransa, Şili, Romanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Bulgaristan, Washington ve Kaliforniya eyaletlerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bazı Yeni Dünya Sauvignon blanclar, özellikle California'dan, Robert Mondavi tarafından Pouilly-Fumé'ye atıfta bulunulan bir pazarlama terimi olan "Fumé Blanc" olarak da adlandırılabilir.

İklime bağlı olarak lezzeti tatlı tropikaldan agresif otsuya kadar değişebilir. Daha soğuk iklimlerde üzüm bazı tropik meyveler (çarkıfelek meyvesi gibi) ve çiçek (mürver çiçeği gibi) notaları ile çimen, yeşil dolmalık biber ve ısırganın belirgin asitliği ve "yeşil aromalarına" sahip şaraplar üretme eğilimindedir. Daha sıcak iklimlerde, daha tropikal meyve notaları geliştirebilir ancak aşırı olgunluktan çok fazla aroma kaybetme riski taşır ve yalnızca hafif greyfurt ve ağaç meyvesi (şeftali gibi) notaları bırakır.

Şarap uzmanları Loire Vadisi ve Yeni Zelandanın Sauvignon blanc'ının olumlu bir açıklaması olarak "gevrek, zarif ve taze" ifadesini kullandılar.[2] Sauvignon blanc hafifçe soğutulduğunda balık veya peynirle özellikle chèvre ile iyi eşleşir. Aynı zamanda suşi ile iyi eşleşebilen birkaç şaraptan biri olarak bilinir.

Riesling ile birlikte Sauvignon blanc özellikle Yeni Zelandalı üreticiler tarafından ticari miktarlarda vidalı kapakla şişelenen ilk kaliteli şaraplardan biriydi. Şarap yaşlanmadan özellikle fayda vermediğinden genellikle genç tüketilir, çünkü çeşitli Sauvignon blanc'ler uzun süre yaşlanarak bezelye ve kuşkonmazları andıran bitkisel aromalar geliştirme eğilimindedir. Pessac-Leognan ve Graves’den meşede yaşlandırılmış örnekleri de kapsayan sek ve tatlı beyaz Bordo, aynı zamanda bazı Pouilly-Fumé den ve Sancerre gelen bazı Loire şarapları Sauvignon blancların birkaç örneğinden bazılarıdır.

Mayıs ayının ilk Cuma günü Uluslararası Sauvignon Blanc günüdür.[kaynak belirtilmeli]

Sauvignon blanc'ın ilk ekimleri, Livermore Vadisi'ndeki Cresta Blanca Şaraphanesi'nde (resimde) Kaliforniya'ya tanıtıldı.

Sauvignon blanc üzümünün kökeni Loire Vadisi ve Bordeaux Bölgelerindeki Batı Fransa'ya kadar uzanır. Yukarıda belirtildiği gibi asmanın batı Fransa'da ortaya çıktığı net değildir. Devam eden araştırmalar Savagnin'den gelmiş olabileceğini gösteriyor. Ayrıca Carmenere ailesiyle de ilişkilendirilmiştir. 18. yüzyılda bir noktada asma Bordeaux'daki Cabernet Sauvignon asmasına ebeveynlik etmek için Cabernet Franc ile eşleşti. 19. yüzyılda, Bordeaux'daki dikimler genellikle Sauvignon vert (Şili'de Sauvignonasse olarak bilinir) ve Sauvignon blanc pembe mutasyonu Sauvignon gris ile serpiştirildi. 19. yüzyılda Fransız üzüm bağlarını harap eden böcek salgını filoksera salgını öncesinde bu serpiştirilmiş çelik kesimleri, günümüzde tarla harmanlarının hala yaygın olduğu Şili'ye taşındı. İsimlerdeki benzerliğe rağmen Sauvignon blanc'ın Fransa'nın Loire Vadisi'nde bulunan Sauvignon rosé mutasyonu ile bilinen bir ilişkisi yoktur.[3]

Sauvignon blanc'ın ilk kesimleri 1880'lerde Cresta Blanca Winery'nin kurucusu Charles Wetmore tarafından Kaliforniya'ya getirildi.[4] Bu kesimler, Château d'Yquem'deki Sauternes üzüm bağlarından geldi. Livermore Vadisi'nde dikimler iyi üretildi. Sonunda, şarap 1968'de Robert Mondavi'nin tanıtımıyla Kaliforniya'da "Fumé Blanc" takma adını aldı. Üzüm, ilk olarak 1970'lerde Müller-Thurgau ile harmanlanacak deneysel bir dikim olarak Yeni Zelanda'ya tanıtıldı.[5]

İklim ve coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sancerre'deki üzüm bağları, erken bir külleme detektörü olarak Sauvignon blanc asmalarının etrafına güller ekecek .

Sauvignon blanc asması genellikle geç tomurcuklanır ancak erken olgunlaşır bu da aşırı sıcağa maruz kalmadığında güneşli iklimlerde iyi performans göstermesini sağlar. Güney Afrika, Avustralya ve Kaliforniya gibi sıcak bölgelerde üzüm Alexander Valley bölgesi gibi daha soğuk iklim adlarında gelişir.[3] Asmanın yüksek sıcaklığa maruz kaldığı bölgelerde üzüm hızla aşırı olgunlaşacak ve donuk aromalı ve düz asitli şaraplar üretecektir. Yükselen küresel sıcaklıklar çiftçilerin üzümleri geçmişte olduğundan daha erken hasat etmelerine neden oldu.[6]

Üzüm Fransa'da, Bordeaux ve Loire Vadisi bölgelerinde ortaya çıktı.[7] Kaliforniya, Avustralya, Şili ve Güney Afrika'daki ekimleri de çoktur ve beyaz şarap içenler Chardonnay'e alternatifler ararken Sauvignon blanc popülaritesi giderek artıyor. Üzüm ayrıca İtalya ve Orta Avrupa'da da bulunabilir.

Şarap bölgeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Loire Vadisi'nden bir Pouilly Fumé.

Fransa'da Sauvignon blanc Bordeaux'nun deniz ikliminde (özellikle Entre-Deux-Mers, Graves ve Pessac-Léognan'da sek şarap olarak ve Sauternes'te tatlı şarap olarak) ve Loire Vadisi'nin karasal ikliminde yetiştirilmektedir. (Pouilly Fumé, Sancerre ve Sauvignon de Touraine gibi). Bu alanların iklimleri asmadaki olgunlaşmayı yavaşlatmak için özellikle elverişlidir ve üzümün asitliği ile şeker seviyeleri arasında bir denge kurması için daha fazla zaman sağlar. Bu denge şarabın aromalarının yoğunluğunun gelişmesinde önemlidir. Fransa'daki şarap üreticileri, toprağın terroir özelliklerine ve şaraba verebileceği farklı unsurlara dikkat eder. Sancerre ve Pouilly'nin tebeşir ve Kimmeridgean marlları zengin ve karmaşık şaraplar üretirken daha kompakt tebeşir topraklara sahip alanlar daha incelikli ve parfümlü şaraplar üretir. Loire Nehri ve kolları yakınında bulunan çakıllı toprak baharatlı, çiçeksi ve mineral tatlar verirken Bordeaux'da şaraplar daha meyveli kişiliğe sahiptir. Çakmaktaşı ekilen asmalar en güçlü ve en uzun ömürlü şarapları üretme eğilimindedir.[6]

Pouilly Fumé Sancerre komününden Loire Nehri'nin hemen karşısında bulunan Pouilly-sur-Loire kasabasından doğmuştur. Buradaki toprak yerel halkın şaraba dumanlı, silah çakmaktaş aroması verdiğine inandığı kireçtaşı birikintileriyle çok çakmaktaşlıdır ve bu nedenle "dumanlı" için Fransızca kelime olan Fumé şaraba eklenmiştir.[8] Sémillon, Muscadelle ve Ugni blanc ile birlikte Sauvignon blanc beyaz Bordo şarabı üretiminde izin verilen sadece dört beyaz üzümden biridir. Çoğunlukla harmanlanmış üzüm olarak kullanılan Sauvignon blanc Château Margaux'nun Pavillon Blanc'daki başlıca üzümdür ki,[9] Kuzey Rhône Vadisi'nde Sauvignon Blanc ekşi beyaz bir şarap yapmak için genellikle Tressallier ile harmanlanır.[10]

Sauvignon blanc ve Sémillon karışımından yapılmış kuru beyaz bir Bordo.

Sauternes bölgesinde üzüm Sémillon ile harmanlanarak son hasat şarabı Sauternes yapılır. Sauvignon blanc'ın bileşimi üreticiye göre değişir ve % 20 kullanılarak Premier Cru Supérieur Château d'Yquem ile % 5-50 arasında değişebilir. Sauternes'te sıklıkla kullanılan geleneksel bir uygulama Sémillon sıraları arasında düzenli aralıklarla bir Sauvignon Blanc asması dikmektir. Ancak Sauvignon blanc'ın 1-2 hafta önce olgunlaşma eğilimi üzümlerin asmaya daha uzun süre asılı kaldıklarında yoğunluklarının ve aromalarının bir kısmını kaybetmelerine neden olabilir. Bu, daha fazla üreticinin Sauvignon blanc parsellerini izole etmesine neden oldu.[11]

Chablis komününün kenarına yakın bir yerde Sauvignon blanc üretimi ile dikkat çeken Saint-Bris adlı bir AOC vardır.[12]

Avustralya'da özellikle Margaret River bölgesinde üzüm genellikle Sémillon ile harmanlanır. Varietal başka sadece Sauvignon blanc üzüm yapılmış stiller Adelaide Hills ve Padthaway beyaz şeftali ve limon notları ve biraz daha yüksek asidite ile lezzet daha olgun olma eğilimi onların Yeni Zelanda komşulardan ayırt edici bir tarza sahiptir.[5]

Şili ve Brezilya

[değiştir | kaynağı değiştir]

1990'ların başında ampelograflar Sauvignon blanc'ı Şili'deki Sauvignonasse ekimlerinden ayırmaya başladılar. Harmanlanmamış Şili Sauvignon blanc'ın karakteri Yeni Zelanda şaraplarından belirgin şekilde daha az asidiktir ve Şili şaraplarına özgü Fransız tarzına daha çok benzer. Valparaíso bölgesi üzümlerin Şili'nin diğer bölgelerinden altı hafta sonra toplanmasına izin veren daha soğuk iklimi nedeniyle Şili'deki Sauvignon blanc için en dikkate değer bölgedir. Brezilya'da ampelograflar bölgeye dikilen Sauvignon blanc adı verilen asmaların gerçekten Seyval blanc olduğunu keşfettiler.[5]

Marlborough'dan bir Sauvignon blanc.

1990'larda Yeni Zelanda'nın deniz iklimi bölgelerinden özellikle Güney Adası'ndan gelen Sauvignon blanc şarapları şarap pazarında popüler hale geldi. Marlborough şarap bölgesinde arduvaz zona üzerindeki kumlu topraklar toprağın iyi drenajı ve asmayı tatlarını daha düşük verimde yoğunlaştırmaya teşvik eden zayıf verimliliği nedeniyle ekimler için en çok arzu edilen yerler haline gelmiştir. Wairau Nehri Vadisi'nin taşkın ovasında toprak, bölge boyunca doğu-batı bantları halinde akıyor. Bu, geç olgunlaşan üzümlerden daha otsu şaraplar üreten ve daha erken olgunlaşan ve daha gür ve tropikal tatlar veren taşlı topraklara ekilen üzümlerden daha ağır topraklarla kuzey-güneye dikilen üzüm bağları için geniş bir lezzet çeşitliliği yaratabilir. Yeni Zelanda Sauvignon blanc'a benzersiz bir unsur ekleyen, topraktaki bu farklılık ve şarap üreticilerinin vermesi gereken hasat zamanı kararlarının türleridir.[6]

Güney Adası'nın uzun dar coğrafyası hiçbir bağın kıyıdan 130 km olmamasını sağlar. Bölgenin serin, deniz iklimi, üzümlerin olgunlaşabileceği ve doğal bir asit ve şeker dengesi geliştirebileceği uzun ve istikrarlı bir büyüme mevsimine izin verir. Bu, Yeni Zelanda Sauvignon beyazlarını ayıran tatları ve yoğunluğunu ortaya çıkarır.[13] Daha yakın zamanlarda Güney Adası'ndaki Waipara ve Kuzey Adası'ndaki Gisborne ve Hawkes Körfezi Marlborough'dakilerden genellikle ince farklılıklar sergileyen Sauvignon blanc sürümleri için dikkat çeker. Yeni Zelanda Sauvignon blanc ile yaygın olarak ilişkilendirilen kuşkonmaz, bektaşi üzümü ve yeşil tat, daha soğuk iklim bölgelerinden gelen şaraplarda daha belirgin ve konsantre hale gelen metoksipirazin olarak bilinen tat bileşiklerinden elde edilir.[14] Şimşir gibi diğer notaların yanı sıra çarkıfelek meyvesi gibi keskin nişancı aromaları tiyol konsantrasyonları tarafından yönlendirilebilir.[15]

Washington Eyaleti'nin Yakima Vadisi'nden bir Sauvignon blanc.
Bir California Sauvignon blanc.

Kuzey Amerika'da Kaliforniya, Washington eyaletinde ve Kanada'daki Niagara Yarımadası ve Okanagan Vadisi'nde bulunan dikimlerle Sauvignon blanc'ın önde gelen üreticisidir. Sauvignon Blanc ayrıca Ohio'da Erie Gölü ve Ohio Nehri boyunca küçük bölgelerde yetiştirilmektedir. Kaliforniya'da Sauvignon blanc üzümünden üretilen şarap, Fumé Blanc olarak da bilinir. Bu Kaliforniya şarabı ilk olarak 1968'de Napa Vadisi'nin Robert Mondavi Şaraphanesi tarafından yapılmıştır. Mondavi'ye bir yetiştirici tarafından özellikle iyi Sauvignon blanc üzümlerinden bir mahsul teklif edilmişti. O zamanlar çeşit, çimenli tadı ve agresif aromaları nedeniyle Kaliforniya'da zayıf bir üne sahipti. Mondavi, bu saldırganlığı fıçı çırpmalarıyla evcilleştirmeye karar verdi ve şarabı Fransız Pouilly-Fumé'ye bir gönderme olarak Fumé Blanc adı altında piyasaya sürdü.[11] Terimin kullanımı öncelikle Kaliforniya şarap üreticilerinin tercih ettikleri adı seçtikleri bir pazarlama temelidir. Hem meşe hem de ıslatılmamış Sauvignon blanc şarapları Fumé Blanc adı altında pazarlanmaktadır.[16] California Sauvignon blancları iki stile ayrılma eğilimindedir. Yeni Zelanda'dan etkilenmiş Sauvignon blanc, turunçgil ve çarkıfelek notaları ile daha çimenli alt tonlara sahiptir. Mondavi'den etkilenen Fumé Blanc, kavun notalarıyla daha yuvarlaktır.[5]

Sauvignon blanc ayrıca Güney Afrika'nın Stellenbosch ve Durbanville gibi bölgelerde ve İtalya'nın Collio Goriziano bölgelerinde de öne çıkmaya başlıyor.[12] Aynı zamanda İtalya'nın en ünlü tatlı şaraplarından biri olan Muffato della Sala'daki ana malzemelerden biridir.

Yeni Zelanda, Marlborough'daki Sauvignon blanc üzüm bağları kısıtlayıcı budama uygulamaları gösteriyor.

Yeni Zelanda ve Şili'deki şarap üreticileri, üzümlerin olgunluk seviyelerine bağlı olarak verebileceği farklı harmanlama özellikleri için üzümleri çeşitli aralıklarla hasat ederler. En olgunlaşmamış döneminde üzümün malik asit oranı yüksektir. Olgunluğa doğru ilerledikçe üzüm, kırmızı ve yeşil biber aromaları geliştirir ve sonunda bir şeker dengesi elde eder.[6] Sauvignon blanc'ın karakteristik tatları, metoksipirazin kimyasallarından gelir. Marlborough'nun Wairau Vadisi'nde yetiştirilen üzümler, arazideki hafif düzensizliğin neden olduğu ve ortaya çıkan şaraba benzer bir lezzet profili veren bağ üzerinde farklı olgunluk seviyeleri sergileyebilir.

Sauvignon blanc, şarap yapım sürecindeki kararlardan büyük ölçüde etkilenebilir. Bir karar bu temasın miktarı gerekir üzüm arayüzler ile yer alır. Yeni Zelanda şarap endüstrisinin ilk yıllarında, Güney Adası'nda şarap imalathaneleri yoktu, bu da taze hasat üzümlerinin kamyonla taşınması ve ardından Kuzey Adası'na, genellikle Auckland'a kadar feribotla taşınması gerektiği anlamına geliyordu. Bu, şarabın yoğunluğunu ve keskinliğini keskinleştiren kabukların ve meyve suyunun uzun süre maruz kalmasına izin verdi. Loire gibi bazı şarap üreticileri, kasıtlı olarak daha sonra harmanlama amacıyla ciltle biraz zaman geçirmek için az miktarda zorunluluk bırakır. Kaliforniya'daki gibi diğer şarap üreticileri ortaya çıkan şarabın yaşlanma kabiliyetinin azalması nedeniyle genellikle ciltle temastan kaçınırlar.[17]

Washington Eyaletinden Fume blanc olarak etiketlenmiş bir Sauvignon blanc.

Bir diğer önemli karar da fermantasyon sıcaklığıdır. Fransız şarap üreticileri şaraptaki mineral tatları ortaya çıkartan (yaklaşık 16-18 °C) daha sıcak fermantasyonları tercih ederken, Yeni Dünya şarap üreticileri daha fazla meyve ve tropikal tatları ortaya çıkarmak için biraz daha soğuk sıcaklıkları tercih ederler. Loire şarap üreticilerinin küçük bir azınlığı şarabı malolaktik fermantasyondan geçirecektir bu daha çok Yeni Zelanda şaraplarıyla ilişkilendirilen bir uygulamadır.[17] Meşe yaşlanmasının şarap üzerinde belirgin bir etkisi olabilir, meşe aromaları yuvarlar ve üzümün doğal olarak yüksek asitliğini yumuşatır. Yeni Zelanda ve Sancerre'dekiler gibi bazı şarap üreticileri, keskin odak ve lezzet yoğunluğunu korumak amacıyla paslanmaz çelik fermantasyon tanklarını varillere tercih eder.[18]

Eş anlamlıları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sauvignon blanc, Beyaz Sauvignon, Blanc Doux, Blanc Fume, Bordeaux bianco, Douce blanche, Feher Sauvignon, Feigentraube, Fie, Fie dans le Neuvillois, Fume, Fume Blanc, Fume Surin, Genetin, Gennetin, Gentin a Romorantin eşanlamlıları altında da bilinir., Gros Sauvignon, Libournais, Melkii Sotern, Muskat Silvaner, Muskat Sylvaner, Muskatani Silvanec, Muskatni Silvanec, Muskatsilvaner, Painechon, Pellegrina, Petit Sauvignon, Picabon, Piccabon, Pinot Mestny Bely, Pissotta, Puinechou, Punechon, Punechon, Puinechou, Punechon Sampelgrina, Sarvonien, Sauternes, Sauvignon, Sauvignon bianco, Sauvignon Bijeli, Sauvignon blanco, Sauvignon Fume, Sauvignon Gros, Sauvignon jaune, Sauvignon jeune, Sauvignon Petit, Sauvignon vert, Sauvignon White, Savagnin, Savagnin blanco Savvy B, Servanien, Servonien, Servoyen, Souternes, Sovinak, Sovinjon, Sovinjon Beli, Sovinon, Spergolina, Surin, Sylvaner Musque, Uva Pelegrina, Weisser Sauvignon ve Zöld Ortlibi.[19]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Uluslararası çeşitlilik
  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MacNeil pg 52 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; quaffers isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ a b Oz Clarke Encyclopedia of Grapes pg 221 Harcourt Books 2001 0-15-100714-4
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; pro isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ a b c d Oz Clarke Encyclopedia of Grapes pg 225 Harcourt Books 2001 0-15-100714-4
  6. ^ a b c d Oz Clarke Encyclopedia of Grapes pg 222 Harcourt Books 2001 0-15-100714-4
  7. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; epi isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MacNeil pg 272 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MacNeil pg 122-123 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Robinson pg 120 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  11. ^ a b J. Robinson Vines, Grapes & Wines pg 124 Mitchell Beazley 1986 1-85732-999-6
  12. ^ a b M. Kramer Saved by Sauvignon The Wine Spectator pg 36 July 31st, 2007
  13. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MacNeil pg 807 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  14. ^ Marais (1999). "Effect of canopy microclimate, season and region on sauvignon blanc grape composition and wine quality". South African Journal of Enology and Viticulture. 20 (1): 19-30. 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020. 
  15. ^ Tominaga (2000). "Contribution of volatile thiols to the aromas of white wines made from several Vitis vinifera grape varieties". American Journal of Enology and Viticulture. 51 (2): 178-181. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2020. 
  16. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MacNeil pg 647 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  17. ^ a b Oz Clarke Encyclopedia of Grapes pg 223 Harcourt Books 2001 0-15-100714-4
  18. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MacNeil pg 811 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  19. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; VIVC isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

Daha fazla okumak için

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • LAROUSSE Şarap Ansiklopedisi, Hamlyn, 2001, 0-600-60475-6
  • Taber, G. Paris'in Yargısı . New York: Scribner's, 2005.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]