Sisam

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Samos sayfasından yönlendirildi)
Sisam'ın konumunu gösteren harita

Sisam [1][2][3][4][5] veya Susam (Yunanca: Σάμος, romanizasyonda: Sámos) Yunanistan'da, Doğu Ege Denizi'nde, Sakız Adası'nın güneyinde, Patmos ve On İki Adaların kuzeyinde, Dilek Yarımadası'nın karşısında ve Batı Türkiye'nin kıyılarından 16 km (9,9 mil) genişliğinde Dilek Boğazı ile ayrılan bir Yunan adasıdır. Aynı zamanda Kuzey Ege bölgesinin ayrı bölgesel bir birimidir.

Antik çağlarda Sisam, özellikle üzüm bağları ve şarap üretimiyle tanınan, özellikle zengin ve güçlü bir şehir devletiydi.[6] Antik bir mühendislik harikası olan Eupalinian su kemerini de içeren, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Pythagoreion ve Sisam Heraionu'na ev sahipliği yapar. Sisam, Pisagor teoremine adını veren Yunan filozof ve matematikçi Pisagor'un, filozoflar Sisamlı Melissus ve Epikür'ün ve Dünya'nın Güneş etrafında döndüğünü öne süren bilinen ilk kişi olan Sisamlı gökbilimci Aristarkus'un doğduğu yerdir.

Ada, 1835'ten Mart 1913'te Yunanistan'a katılana kadar Osmanlı Süzerenliği hükümranlığında yarı özerk Sisam Emâreti tarafından yönetildi.[6]

Bu adanın en büyük yerleşim merkezi olan şehri, merkezi bu şehir olan ve Sisam adasını, Ahikerya (Yunanca: Ικαρία, İkarya) adasını ve bölgedeki birkaç küçük adayı kapsayan idari bölgenin (nomos) adıdır. Tarihte kurulan on iki İyon kolonisinden biridir.

Sisam şehrinin (Yunanca: Vathy de denir) 2001 nüfusu 12500, Sisam adasının 2001 nüfusu 37000, Sisam nomos'unun (Sisam + Ahikerya) 2001 nüfusu 44000'dir.

Aydın ilinin Kuşadası ilçesinde bulunan Dilek Yarımadası'na oldukça yakındır (2 kilometre). Kuşadası'ndan günlük işleyen birkaç seferle deniz yolunda yaklaşık 90 dakikada ulaşılabilen Sisam adasının görülmeye değer pek çok yeri vardır. Bunlar arasında antik kent, kente su taşıma amaçlı MÖ 6. yüzyıldan kalma tünel, Hera tapınağı, herkesin Türkçe konuştuğu Karaveli köyü, Yenikarlovası balıkçı kasabası sayılabilir. Ayrıca Gümüldür'den rahatlıkla görülebilen ve Tavşan Adası'nın tam karşısındadır.

Yunanistan'ın Osmanlı'dan en son aldığı adadır.[7]

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Strabon bu ismi Fenikece| dilinde "yüksek" anlamına gelen sama kelimesinden almıştır.[8][9][10]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Sisam’ın detaylı haritası

Adanın alanı 477.395 km2 (184.323,2 sq mi) olup, uzunluğu 43 km (27 mi) ve genişliği 13 km (8 mi)'dir. Anadolu'dan yaklaşık 1-mil-wide (1,6 km) genişliğinde Mycale Boğazı ile ayrılır. Büyük ölçüde dağlık olmasına rağmen, Sisam’ın nispeten geniş ve verimli birkaç ovası vardır.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Samos". Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Samos". The American Heritage Dictionary of the English Language. 5. Boston: Houghton Mifflin Harcourt. 
  3. ^ "Samos". Collins English Dictionary. HarperCollins. 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2019. 
  4. ^ Şablon:Merriam-Webster kaynağı
  5. ^ "SİSAM - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 14 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 
  6. ^ a b Bunbury, Caspari & Gardner 1911, s. 116.
  7. ^ "Samos History". www.samosguide.com. 9 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021. 
  8. ^ Everett-Heath, John (2017). The Concise Dictionary of World Place Names (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 9780192556462. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024. 
  9. ^ Marozzi, Justin (2 Şubat 2010). The Way of Herodotus: Travels with the Man Who Invented History. Hachette Books. ISBN 9780786727278. 
  10. ^ Leaf, Walter (2010). Homer, the Iliad (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 9781108016872. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2024.