İçeriğe atla

Salus populi Romani

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2018 restorasyonundan sonra

Salus Populi Romani (Türkçe: Roma Halkının Koruyucusu),[1][2][3][4][5] Roma’da Kutsal Bakire Meryem’e adanmış Roma Katolik unvanlarından biridir. Madonna ve Çocuk İsa’nın altın bir zeminde İncil tuttuğu, şu anda fazla boyanmış olan bu ikona, Santa Maria Maggiore Bazilikası’nda tutulmaktadır.[6][7]

Resim, MS 590 yılında, Papa I. Gregorius zamanında Roma’ya geldi. Papa XVI. Gregorius, resme 15 Ağustos 1838’de Cælestis Regina Maxima isimli bir Papalık kararnamesiyle kanonik taçlandırma verdi.[8] Papa XII. Pius, 1 Kasım 1954’te,[9] Meryem Yılı’nda resmi ikinci kez taçlandırdı. 28 Ocak 2018’de Vatikan Müzesi tarafından resme restorasyon yapıldı ve temizlendi. Sonrasında, aynı gün onun için bir Papalık ayini düzenlendi.

Salus Populi Romani ifadesi, Antik Roma Cumhuriyeti’nin pagan ritüellerine ve eski yasal sistemine dayanır.[10] Hristiyanlığın, MS 313 yılında İmparator Büyük Konstantinos tarafından yayımlanan Milano Fermanı ile yasallaştırılmasının ardından bu ifade, Kutsal Bakire Meryem Ana için bir Marian unvan olarak kutsanmıştır.[11]

Tarihsellik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Roma tarihçisi Titus Livius’a göre, unvanın orijinali, Praetorian muhafızların Salus Populi Publica Romani ismi altında, bir yılanla tahtta oturan bir Tanrıça’ya tapınmaları için verilen bir izindir. Pagan kültü, sonrasında Selanik Fermanı’yla İmparator I. Theodosius tarafından yasaklanmıştır.

Resim, MS 590 yılında, Papa Büyük Gregorius’un papalığı sırasında Girit’ten getirilmiştir.

Asırlar boyunca bu resim, Santa Maria Maggiore Bazilikası’nın vaftizhanesinin kapısı üzerinde duruyordu. Burada, 1240 yılında resmi bir belgede Regina Caeli (“Cennetin Kraliçesi”) olarak adlandırıldı. Sonrasında nefe taşındı ve 13. yüzyıldan beri mermer bir kilise tabernaklında korunmaktadır.

1566 yılında Papa V. Pius, Meryem’in Göğe Alınması’yla ilgili geçit törenlerinin bazı kısımlarını, bazı asi kalabalıkların bu törenlerin kutsallığını azalttığını düşünerek sonlandırdı. Ancak, resmin kendisi Katoliklik içinde önemli bir yer tutmaya devam etti.[12]

1613’ten beri, onun için özel olarak inşa edilen Cappella Paolina’nın sunak tabernaklında bulunmaktadır. Kilise ve Meryem türbesi, papaların özel koruması altındadır.[13]

En azından 15. yüzyıldan beri mucizevî bir resim olarak hürmet gösterilmiş ve sonrasında özellikle Cizvitler tarafından, “Congregationes seu sodalitates B. Mariæ Virginis” hareketi aracılığıyla Tanrı’nın Annesi’ne adanmayı artırmak amacıyla kullanılmıştır.[13]

Bu, “Luka ikonaları” diye anılan resimlerden biridir ve bizzat Aziz Luka tarafından yapıldığına inanılır. Efsaneye göre:

Haça gerilmesinden sonra, Hanımefendimiz Havari Yuhanna’nın evine taşındı. Taşınırken kendi eşyalarını da beraberinde götürdü. Bunlar arasında, Aziz Yusuf’un atölyesinde bizzat Kurtarıcımız tarafından yapılan bir masa da bulunuyordu. Yeruşalim’in bakireleri, Aziz Luka’ya Tanrı Annesi’nin bir ikonası çizmesi için ısrar ettiklerinde, bu masanın üst kısmı onun suretini anmak için kullanıldı. Fırçasıyla resmi çizmeye başladığında Aziz Luka, dikkatlice İsa’nın Annesi’ni dinledi; Oğlunun hayatını anlatıyordu. Sonrasında bu anlatılanları, kendi yazdığı İncil’e kaydetti. Efsaneler, resmin 4. yüzyılda Azize Helena tarafından keşfedilene kadar Yeruşalim’de kaldığını bildirir. Daha sonra diğer kutsal emanetlerle birlikte Konstantinopolis’e götürülmüş ve İmparator Büyük Konstantin bu resim için özel bir kilise inşa ettirmiştir.[14]

Breviarium Romanum'da şöyle deniyor:

İsa’nın Annesi’nin Tanrı’nın Annesi ilan edildiği Efes Konsili’nden sonra (431), Papa III. Sixtus, Roma’da Collis Esquilinus üzerine Tanrı’nın Kutsal Annesi onuruna bir bazilika inşa ettirdi. Sonradan Santa Maria Maggiore olarak adlandırılan bu bazilika, Batı’da Kutsal Bakire Meryem’e adanmış en eski kilisedir.

Pontificale Romanum'a göre

Şu an Santa Maria Maggiore olarak adlandırılan bu kilisenin temeli, Papa Liberius (352–366) tarafından atılmış, III. Sixtus tarafından ise restore edilmiştir. Papa Liberius, papaların şahsî dua alanına asmak üzere hürmet edilen bir resmi seçmiştir. Rivayete göre bu resim, Roma’ya Azize Helena tarafından getirilmiştir.

Tanım

[değiştir | kaynağı değiştir]
Papa XII. Pius tarafından ikonanın ikinci Kanonik Taç giyme töreni

Resim 117 cm yüksekliğinde ve 79 cm genişliğinde olup, özellikle erken döneme tarihlenen ikonalar arasında büyük bir öneme sahiptir. Kalın sedir paneli üzerine çizilmiştir. Meryem, mor ve kırmızı tonlarında bir tunik üzerine altın işlemeli mavi bir elbise giymektedir. Yukarıdaki Yunanca harfler, Meryem’i "Tanrı’nın Annesi" (küçük harflerle Μήτηρ Θεοῦ, büyük harflerle ΜHΤHΡ ΘΕΟΥ) olarak tanımlar. Mesih, sol elinde muhtemelen İncil olan bir kitap tutmaktadır. Sağ eliyle kutsamaktadır[13]; ancak izleyiciye bakan kişi Meryem’dir, Mesih değil. Meryem’in ellerinin pozisyonu, sağ eliyle İsa’yı gösterdiği 10. yüzyılda gelişen odigitria ikonografisinin gelişiminden önce olduğunu gösteriyor.[14] "Çocuğu sunmak yerine onu kendi bedenine yakın tutuyor ve fiziksel etkileşimde bulunuyor."[14]

Bakire sol elinde bir mappa (veya mappula, seremonik bir tür mendil) tutuyor. Bu başlangıçta konsülsel, sonrasında imparatorluk simgesi olmuştur ve bu resmin, Meryem Ana’yı Regina Coeli veya "Cennetin Kraliçesi" olarak resmettiğini gösterir.[15] Buna ek olarak, Bakire sağ elinin orta parmağında düz, altın bir yüzük takmaktadır. Resim artık kanonik taçları ve mücevherli kıyafetlerini giymiyor. Bunlar artık Aziz Petrus Bazilikası’nın sakristisinde bulunmaktadır.

Papalık onayları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kanonik taçlar ve mücevherli kıyafetlerle ikona

Resim, pek çok Papa tarafından hürmet görmüş ve Roma şehri ve halkı için bir Roma Katolik Marioloji simgesi haline gelmiştir.

  • Papa I. Gregorius, 593 yılında dönemin salgınının bitmesi için Paskalya festivali sırasında resmi Roma'da taşıttı ve dua etti.[16]
  • Papa V. Pius, 1571 yılında İnebahtı Deniz Muharebesi sırasında zafer için dua ederken resmi kullandı.
  • Papa XVI. Gregorius, 15 Ağustos 1838 tarihinde Cælestis Regina Maxima isimli bir apostolik mektup aracılığıyla, İkinci kolera salgını sırasında resme Papalık taçlandırması verdi.[7]
  • Papa XII. Pius, resmi şu şekilde onurlandırdı:
    • İlk Katolik ayinini, 2 Nisan 1899 tarihinde Paskalya Pazarı'nda, ikonanın bulunduğu şapelde gerçekleştirdi.[17]
    • 11 Ekim 1954 tarihinde resim için ikinci bir papalık taçlandırma kararı yayınladı. Sonrasında, 1 Kasım 1954 tarihinde taçlandırmayı bizzat kendisi yaptı ve kendi kişisel konuşmasıyla birlikte Kutsal Bakire Meryem'in Kraliçeliği yortusunu ilan ettiği papalık belgesi Ad Cæli Reginam'a eşlik etmesi için resmin Aziz Petrus Bazilikası'na getirilmesini emretti.[9][18]
  • Papa II. Ioannes Paulus, 2000 yılı Jübilesi'nde Dünya Gençlik Günü'nde resmin ikonografisine vurgu yaptı.
  • Papa XVI. Benedictus, bu spesifik unvan altında resme hürmet gösterdi.[19][20][21][22]
  • Papa Franciscus, resme restorasyon yaptı ve 28 Ocak 2018 yılında, resmin şu anki türbesine getirilmesinin yıl dönümünde resim için bir papalık ayini düzenledi.[7][23] 2020 yılında, Papa Franciscus, ikonayı Urbi et Orbi kutsaması sırasında Aziz Petrus Meydanı'nda, COVID-19 salgınına karşı olarak sergiledi.[24][25] 12 yıllık papalığı sırasında, Papa ikonayı 126 kez ziyaret etti.[25] Francesco, türbeye gömülen dokuzuncu papa ve 1903'ten beri Vatikan Şehri'nin dışına gömülen ilk papadır.[12]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Pope prays at Saint Mary Major after Albania trip". Vatican Radio. 2014. 30 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2025. 
  2. ^ "Pope's love affair with Mary hits new high with 67th Roman visit". Crux. 2019. 30 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2025. 
  3. ^ "Letter of the Holy Father Francis to the Faithful for the month of May 2020, 25.04.2020". Holy See Press Office. 2020. 30 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2025. 
  4. ^ "Making a Marian pilgrimage to the Salus Populi Romani". Vatican News. 2021. 27 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2025. 
  5. ^ "Santa Messa Esequiale del Romano Pontefice Francesco" (PDF). Holy See. 2025. 30 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2025. 
  6. ^ Gerhard Wolf, "Icons and sites" in Images of the Mother of God: Perceptions of the Theotokos in Byzantium, Maria Vasilakē, ed.: "the dates proposed by various authors (often in an apodictic way) stretch from the fifth to the thirteenth century"; Wolf gives a bibliography; his date, based on a close examination in 1987 of the icon, a "palimpsest" of restorations of a "Late Antique" icon, is "relatively early": "I have no hesitation in seeing it as part of the group of icons extant by the late sixth or early seventh centuries" pp. 31–33.
  7. ^ a b c Relics by Joan Carroll Cruz 1984 0-87973-701-8 page 96
  8. ^ Gregorii XVI, Papam. Literræ Apostolicæ: Cælestis Regina Maxima Virginum Mariæ Sanctissima Dei Genetrix, CLXXXIII Vatican Secret Archives, Actas Gregorii XVI Papae, Page 271.
  9. ^ a b "The Queenship of Mary". Time. 8 Kasım 1954. 16 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2018. 
  10. ^ Livy, Book 7: "Nobis deum benignitate, felicitate tua populique Romani, et res et gloria est integra..."
  11. ^ Gerhard Wolf, "Salus Populi Tomani" in Die Geschicte römische Kultbilder (Weinheim, 1991) pp161-70; J. Linderski, The Augural Law in Hildegard Temporini, Wolfgang Haase, eds. Aufstieg und Niedergang der römischen Welt: Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren p 2256 (this paper in English)
  12. ^ a b "The pope says he wants to be buried in the Rome basilica, not in the Vatican". AP News (İngilizce). 13 Aralık 2023. 21 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
  13. ^ a b c "Salus Populi Romani : University of Dayton, Ohio". udayton.edu. 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020. 
  14. ^ a b c Cruz OCDS, Joan Carroll. Miraculous Images of Our Lady, Tan, 1993, p. 137f.
  15. ^ Topographies of Power in the Early Middle Ages by Mayke de Jong, F. (Frans) Theuws, Carine van Rhijn, p. 64
  16. ^ "Salus Populi Romani : University of Dayton, Ohio". udayton.edu. 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2020. 
  17. ^ The Church at Prayer by Irénée Henri Dalmais, Aimé Georges Martimort, Pierre Jounel 1985 0-8146-1366-7 page 135
  18. ^ "Salus Populi Romani". The Tablet. 9 Aralık 1939. s. 8. 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014. 
  19. ^ Vatican web Homage To The Immaculate At The Spanish Steps 7 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  20. ^ Vatican web Visit at the Capitoline Hill 11 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  21. ^ Zenit Benedict XVI on the Rosary 2008-10-23 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  22. ^ Univ of Dayton Benedict XVI's Message to Rome Conference on Laity 20 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  23. ^ Service, Catholic News (6 Mayıs 2013). "Pope: Mary is a mother who helps Christians grow". The Catholic Sun (İngilizce). 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020. 
  24. ^ Watkins, Devin (27 Mart 2020). "Pope's special Urbi et Orbi blessing: 'God turns everything to our good'". Vatican News. 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2025. 
  25. ^ a b Piro, Isabella (26 Nisan 2025). "Pope Francis and his devotion to Salus Populi Romani". Vatican News. 30 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2025. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Salus_populi_Romani&oldid=35327962" sayfasından alınmıştır