Monarşi

Saltanat, Osmanlı Saltanatı^{[kaynak belirtilmeli]} veya Padişahlık (Osmanlıca: ملك )

Osmanlı İmparatorluğu döneminde kullanılan yönetim şekline verilen addır. Yönetim şekli Osmanlı Hanedanı mensubu padişahın görünüşte mutlak egemen olmasına dayalıdır. Saltanat kelimesi Türkçe'de gösteriş ve zenginlik anlamında da kullanılır.

Saltanat'ın bazı dönemlerinde, padişahın yetkin olmamasından dolayı, Haseki Sultan'lar veya Valide Sultan'lar (hatta Mihrimah Sultan örneğinde görüldüğü gibi, padişah kızı) devlet yönetimine müdahale etmişler, hatta zaman zaman bizzat devleti yönetmişlerdir. Bu dönem Kadınlar saltanatı olarak bilinir^[1]. Dönem büyük ölçüde Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama dönemine denk gelir. Kanuni Sultan Süleyman’ın yaşlılık döneminde (1550 civarı) başlamış, 1656 yılında Köprülü Mehmet Paşa’nın sadrazam oluşuna kadar devam etmiştir^[2].

Saltanat, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)'nin 1 Kasım 1922'de kabul ettiği "Osmanlı İmparatorluğu'nun münkariz olduğuna dair" 308 numaralı kararname ile kaldırılmıştır. Kararname, ilga hükmünü geriye yürüterek "İstanbul'daki şekl-i hükümetin 16 Mart 1336 (1920)'de tarihe intikal ettiğini" bildirmiştir.^[3] Saltanatın kaldırılmasıyla Türk Tarihinin en uzun ömürlü devleti Osmanlı Devletinin 623 yıllık yaşantısı resmen sona ermiştir.

Saltanatın sınırlanması

1876 yılında II. Abdülhamid tarafından I. Meşrutiyet ilan edildi. 3 Ocak 1877'de Osmanlı'da ilk seçim yapıldı. Rusya'da bundan memnun değildi. 20 Nisan 1877'de Rusya, Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti. Savaştan dolayı II. Abdülhamit 13 Şubat 1878'de parlomentoyu feshetti. 30 yıl askıda kalmasından sonra yine II. Meşrutiyet ilan edildi. Bunla birlikte Osmanlılar Trablusgarp Savaşı ve I. Dünya Savaşında savaştı. Osmanlının I. Dünya Savaşında yenilmesiyle Meclis-i Mebusan 23 Nisan 1920'ya kadar açık kaldı. 28 Ocak 1920'de Son Osmanlı Meclisi Misak-ı Milli'yi kabul etti. 23 Nisan 1920'de yerini TBMM meclisine bırakmıştır.

Saltanatın kaldırılması ve sonrası

1 Kasım 1922'de Saltanat TBMM tarafından kaldırılmış ve Saltanatın kaldırılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. 17 Kasım 1922'de Son Padişah VI. Mehmet Vahidettin, Osmanlı'nın sonu olduğunu anlamış ve tahtından çekilerek Osmanlı Devleti'ni feshetmiştir. Aynı zaman TBMM'ye tahtından çekildiğini bildirmiştir. Böylece Son padişah Vahdettin'in 17 Kasım 1922'de tahtından çekilmesiyle aynı günde Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti Ankara'ya taşınmıştır. Vahdettin'den sonra son halife Abdülmecit, TBMM tarafından halife seçilecektir. 24 Temmuz 1923'te Lozan Barışı imzalanacaktır.. İstanbul'un işgali 2 Ekim 1923'e kadar sürecektir. 3 Mart 1924 yılında Halifelik TBMM tarafından kaldıralacak ve bütün Osmanlı üyeleri Türkiye Cumhuriyeti'nden kovulacak, son padişah Vahdettin ve son halife Abdülmecit de dahil olacaktır. Türkiye Cumhuriyeti 1 Ocak 1926'da Miladi takvime geçecektir. Son padişah Vahdettin'in 16 Mayıs 1926 yılında sürgündeyken ölene kadar kalacağı yer San Remo olacaktır. 1926'de son padişah Vahdettin'in mezarı Türkiye Cumhuriyeti'nde kabul edilmeyince Suriyelilerce Şam Sultan Selim Cami Mezarlığına gömülecektir.

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

^ İlber Ortaylı: Tarihimiz ve Biz, Timaş sf.119
^ İlber Ortaylı: Son İmparatorluk Osmanlı, Timaş sf.78 ISBN 975-263-490-7
^ Bak. Düstur, Üçüncü Tertip c. 5. Yaygın kanının aksine, saltanat kanunla kaldırılmamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Ortaylı-1] İlber Ortaylı: Tarihimiz ve Biz, Timaş sf.119

[2] İlber Ortaylı: Son İmparatorluk Osmanlı, Timaş sf.78 ISBN 975-263-490-7

[3] Bak. Düstur, Üçüncü Tertip c. 5. Yaygın kanının aksine, saltanat kanunla kaldırılmamıştır.

[1]

[2]

[3]