Sakız koyunu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sakız koyunu

Sakız koyunu, kökenleri belli olmayan bir yerli koyun türüdür. Yarı yağlı kuyruklu bir cins olarak sınıflandırılır. Sakız koyunu esas olarak süt üretimi için yetiştirilmektedir.[1] Bu cinsin Kıvırcık ile Dağlıç cinslerinin çiftleşmesi sonucunda ortaya çıktığı yönünde iddialar olmasına rağmen, Yunanistan'ın Sakız adasında ortaya çıktığı yaygın olarak kabul edilmektedir.[2] Türkiye'de çeşme koyunu olarak da anılır. Bu isim İzmir’in Çeşme ilçesinde koyunların yetiştirilmesinden kaynaklanmaktadır.

Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu cinsin tipik olarak kulaklarında, burun, gövde, bacaklar ve göz çevresinde siyah lekeler vardır. Kahverengi lekeler de gözlenmiştir. Olgun koyunlar 105 ile 155 lb (48 ile 70 kg) ve olgun koçlar 145 ile 200 lb (66 ile 91 kg) ağırlığındadır.[1] Her iki cinsiyet de boynuzludur; ancak dişi koyunlar boynuzsuz olabilir. Erkeklerin boynuzları büyük bir spirale sahiptir. Eğer dişi koyunların boynuzları varsa, bir topuz gibi küçüktürler.[2]

Koyunlar, yılda 1,5 ile 2,3 arasındaki kuzulama oranıyla ortalama her yıl 2 yavru doğurabilirler. Doğumda ortalama ağırlık 8,0 ile 8,5 lbdir (3,6 ile 3,9 kg). 45 günlükken ortalama ağırlıkları 32,5 ile 35,0 lbdir (14,7 ile 15,9 kg). Koyunlar laktasyon başına 265 ile 600 lb (120 ile 272 kg) süt üretebilirler.[1] Ortalama laktasyon süresi 210 gündür. Süt, Feta, Batzos, Manouri gibi birçok peynir çeşidi üretmek için kullanılır.[2] Kaydedilen en yüksek süt üretimi 220 günlük emzirme döneminde 777 litredir.[3]

Yün çapı 27 ile 35 mikrometredir ve iplik sayısı 44-56'dır. Lif uzunluğu 8,0 ile 13,0 cmdir (3,1 ile 5,1 inç). Bir ham polar yaklaşık 2,6 ile 5,5 lbdir (1,2 ile 2,5 kg). Polar kalitesi bakımından hayvanlar arasında önemli farklılıklar vardır. Bununla birlikte, bir hayvanın yapağı kalitesi tipik olarak tutarlıdır.[1]

Sakız koyununun dünya nüfusu 1983'ten 2007'ye kadar 16.000'den 51.860'a yükselmiştir.[2]

Sakız koyunu çiftlikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Son zamanlarda yapılan bir araştırmada, Yunanistan'daki Sakız koyununun yoğun olarak yetiştirildiği entansif tarımdaki çiftlik koşulları ve üretim yöntemleri, Yunanistan'da hala baskın olan daha geleneksel sistemlere kıyasla önemli bir yapısal ve yönetsel gelişme göstermektedir.[4] Ankete göre, ortalama sürü mevcudu 314 koyun (16 koç, 210 koyun ve 88 kuzu koyun) ve koyun başına ortalama süt verimi 276,6 ± 55,6 kg/laktasyon olmuştur (laktasyon 210 gün için ayarlanmıştır). Ayrıca üçüzler, ikizler ve tek kuzular için ortalama üretkenlik 2,1±0,3 ve kuzuların ortalama doğum ağırlıkları sırasıyla 3.5, 3.9 ve 4.6 idi. Kuzuların 6-8 hafta boyunca yetiştirilmesi, 7 aylık bir koyunun sağım periyodunun takip ettiği yaygın uygulamaydı.

Bu gerçeğe dayanarak, Yunanistan'da entansif Sakız koyunu tarımı yapan mandıra çiftliklerinin tipolojisini üretmek amacıyla bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmadan dört küme tanınmıştır:

1. Küme: Yeni kurulan, yoğun, iyi donanımlı uzman çiftlikler

2. Küme: Dengeli koyun ve yem/ürün üretimine sahip köklü çiftlikler

3. Küme : 2. kümeye doğru gelişme eğilimi gösteren koyun yetiştiriciliğinden daha çok ekilebilir ürünlere odaklanan küçük sürü çiftlikleri

4. Küme : Düşük/orta girdili Sakız koyunu yetiştiriciliğinin oldukça geleneksel bir biçimini temsil eden ve yem/mahsul üretimine odaklanmamayı seçen çiftlikler

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d "Chios". Oklahoma State University, Dept. of Animal Science. 24 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2009. 
  2. ^ a b c d "Chios/Greece". Domestic Animal Diversity Information Service. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2009. 
  3. ^ "Chiosheep". chiosheep.gr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2014. 
  4. ^ Gelasakis A.I. et al. 2010. Farm conditions and production methods in Chios sheep flocks. Journal of the Hellenic Veterinary Medical Society, 61(2):111-119