Sırbistan Sosyalist Partisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sırbistan Sosyalist Partisi
Социјалистичка Партија Србије
Socijalistička Partija Srbije
KısaltmaСПС/SPS
KurucuSlobodan Milošević
BaşkanIvica Dačić
Başkan YardımcısıAleksandar Antić
Onursal BaşkanMilutin Mrkonjić
Kuruluş tarihi17 Temmuz 1990 (1990-07-17)
ÖnceliYugoslavya Komünistler Ligi
MerkezStudentski trg 15
Belgrad
Gençlik koluDemokrat Gençlik
Üyelik (2012)200,000[1]
İdeolojiSosyal demokrasi[2]
Önceleri;
Sol milliyetçilik[3]
Post-komünizm
Siyasi pozisyonMerkez sol[4]
Resmî renklerKırmızı
Sırbistan Ulusal Meclisi
22 / 250
Vojvodina Meclisi
10 / 120
Belgrad Şehir Meclisi
7 / 110
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Sırbistan

Sırbistan Sosyalist Partisi (Sırpça: Социјалистичка партија Србије, СПС / Socijalistička partija Srbije, SPS) Sırbistan'da bulunan bir siyasi parti. Resmi olarak demokratik sosyalist bir partidir.[5] Parti aynı zamanda kendisini bu şekilde adlandırmasa da Sırp milliyetçisi çizgisiyle tanınır.[6][7][8] Parti kendini içindeki tartışmalara rağmen merkez sol bir konumda tanımlar.[4]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

1990'da Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler kendi içlerinde çok partili seçimlerini yaptılar. Sırbistan ve Karadağ dışındaki cumhuriyetlerde bağımsızlık veya gevşek konfederasyon yanlısı muhalif kesimler seçimleri kazanırken, bu iki cumhuriyette eski komünistler iktidarlarını sürdürdüler. Zaten Sırbistan Sosyalist Partisi başkanı Slobodan Milošević, seçimlerden önce de Kosova ve Voyvodina'nın özerkliğini kaldırıp, Karadağ'ın yönetimini değiştirip Sırbistan'a bağlayınca Yugoslav sistemindeki yönetsel ağırlığı artmıştı.

Mayıs 1991'de rotasyonla üstlenilen devlet başkanlığı sırası Hırvat Stjepan Mesić'e geldiği hâlde Sırbistan'ın bunu engellemesi ülkenin başkansız kalmasına da yol açtı ve cumhuriyetlerin ortak bir federasyon içinde birlikte devam edilebilmesi iyice zorlaştı.

Milošević'in iktidardan uzaklaşması[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 1999'da, NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması sırasında Slobodan Milošević, insanlığa karşı suç işlediği için Hollanda'nın Lahey kentindeki Uluslararası Adalet Divanı'na verilen görev başındaki ilk devlet başkanı oldu. İnsanlığa karşı altı suçtan oluşan iddianameye göre, Miloşeviç ve işbirlikçileri, doğrudan 750.000 Kosovalının mülteci durumuna getirilmesi ve etnik Arnavut oldukları için 6.000 kişinin öldürülmesinden de sorumlu tutuldular.[9]

Eylül 2000'de Sırbistan'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda muhalefetin zaferini inkâr eden Slobodan Milošević'e karşı kitlesel protestolar başladı. Protestolar sonunda Milošević, iktidarı terk etmek zorunda kaldı. Mart 2001'de Milošević, iktidarı kötüye kullanmak ve yolsuzluk suçlamalarıyla tutuklandı. Haziran ayında Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne teslim edildi. 2002 yılında başlayan mahkemede Bosna-Hersek'te soykırım yapmak, Hırvatistan ve Kosova'da da savaş suçu işlemekle suçlandı, 11 Mart 2006'da mahkemesi devam ederken geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını kaybetti.

Başkanlar (1990-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ivica Dačić 2006 yılından itibaren Sırbistan Sosyalist Partisi'nde liderlik görevini sürdürüyor.
# İsim Doğum-Ölüm Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Slobodan Milošević[10] 1941–2006 16 Temmuz 1990
11 Mart 2006
(görevde öldü)
2 Ivica Dačić[11] 1966– 3 Aralık 2006 Görevde
Milošević'in EYUCM'de yargılanması esnasında geçici başkanlık yapanlar (2001-2006)[12]
# İsim Doğum-Ölüm Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Živadin Jovanović 1938– 7 Nisan 2001 24 Aralık 2001
2 Mirko Marjanović 1937–2006 24 Aralık 2001 23 Ağustos 2002
3 Bogoljub Bjelica 1956–2013 23 Ağustos 2002 18 Ocak 2003
4 Ivica Dačić 1966– 18 Ocak 2003 11 Mart 2006

Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırbistan Ulusal Meclisi
Seçim Oy Sandalye Meclis Sıra Genel Başkan
# % ± Y # ±
1990 2,320,587 %46,09 —
194 / 250
 — İktidar 1. Slobodan Milošević
1992 1,359,086 %28,77 azalış 17.32
101 / 250
 azalış 94 İktidar 1.
1993 1,576,287 %36,65 artış 7.88
123 / 250
 artış 22 İktidar 1.
1997 1,418,036 %34,26 azalış 0.41
85 / 250
 azalış 38 Koalisyon 1.
2000 515,845 %13,76 azalış 20.5
37 / 250
 azalış 48 Ana Muhalefet 2.
2003 291,341 %7,62 azalış 6.14
22 / 250
 azalış 15 Hükûmet desteği 6. Ivica Dačić
2007 227,580 %5,68 azalış 1.94
16 / 250
 azalış 15 Muhalefet 5.
2008 313,896 %7,58 artış 1.09
12 / 250
 azalış 4 Koalisyon 4.
2012 567,689 %14,51 artış 6.93
25 / 250
 artış 13 Koalisyon 3.
2014 484,607 %13,49 azalış 1.12
25 / 250
 - Koalisyon 2.
2016 413,770 %10.95 azalış 2.54
21 / 250
 azalış 4 Koalisyon 2.

Partinin hükûmette olduğu dönemler (1990– )[değiştir | kaynağı değiştir]

Önemli makamlardaki parti mensupları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırbistan Sosyalist Partisi üyelerinin görev yaptığı önemli makamlar:

Sırbistan Cumhurbaşkanı Yıllar
Slobodan Miloşeviç 1991–1997
Milan Milutinoviç 1997–2002
Sırbistan Ulusal Meclisi Başkanı Yıllar
Slobodan Unković 1991
Aleksandar Bakočević 1991–1993
Zoran Lilić 1993
Zoran Aranđelović 1993–1994
Dragan Tomić 1994–2001
Slavica Đukić Dejanović 2008–2012
Sırbistan Başbakanı Yıllar
Dragutin Zelenović 1991
Radoman Božović 1991–1993
Nikola Šainović 1993–1994
Mirko Marjanović 1994–2000
Milomir Minić 2000–2001
Ivica Daçiç 2012–2014
Belgrad Belediye Başkanı Yıllar
Milorad Unković 1991–1993
Slobodanka Gruden 1993–1994
Nebojša Čović 1994–1997
Voyvodina Hükûmet Başkanı Yıllar
Jovan Radić 1990–1991
1991–1992
Radoman Božović 1991
Koviljko Lovre 1992–1993
Boško Perošević 1993–2000
Damnjan Radenković 2000

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "507118-Naprednjacka-knjizica-na-ceni Naprednjačka knjižica na ceni" (Sırpça). Novosti. 10 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2016. 
  2. ^ "Parties and Elections in Europe: The database about parliamentary elections and political parties in Europe, by Wolfram Nordsieck". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013. 
  3. ^ "The Road to Disillusion: From Critical Marxism to Post-Communism in Eastern". 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013. 
  4. ^ a b Vidosav Stevanović, Trude Johansson. Milosevic: the people's tyrant. Londra, İngiltere, Birleşik Krallık: I. B. Taurus, 2004, p. 137.
  5. ^ Alan John Day, Roger East, Richard Thomas. A political and economic dictionary of Eastern Europe. First Edition. Cambridge International Reference on Current Affairs, Ltd, 2002, p. 544.
  6. ^ Janusz Bugajski. Political Parties of Eastern Europe: A Guide to Politics in the Post-Communist Era. Armonk, New York, USA: Center for Strategic and International Studies, 2002, p. 399.
  7. ^ Christiane Lemke, Gary Marks. The crisis of socialism in Europe. Duke University Press, 1992, p. 101.
  8. ^ Pavlaković, Vjeran (2005), "Serbia Transformed? Political Dynamics in the Milošević Era and After", Serbia since 1989: politics and society under Milošević and after, Seattle, Washington, ABD: University of Washington Press, s. 17 
  9. ^ "International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia" (İngilizce). Birleşmiş Milletler. 3 Temmuz 2001. 17 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018. 
  10. ^ 2001 yılından 2006 yılındaki ölümüne kadar EYUCM tarafından hapsedildi.
  11. ^ 3 Aralık 2006 tarihine kadar geçici başkan
  12. ^ "Serbian ministries, etc". rulers.org. B. Schemmel. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2015. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sırbistan_Sosyalist_Partisi&oldid=30477081" sayfasından alınmıştır