Sıdıka Devletabadi
| Sıdıka Devletabadi | |
|---|---|
 | |
| Kendi dilinde adı | Farsça: صدیقه دولتآبادی |
| Doğum | 1882 İran, İsfahan |
| Ölüm | 30 Temmuz 1961 İran, Tahran |
| Meslek | Gazeteci · yazar · kadın hakları aktivisti |
| Dil | Farsça |
| Milliyet | Fars |
| Eğitim | Sorbonne Üniversitesi |
Sıdıka Devletabadi (Farsça: صدیقه دولتآبادی), İranlı gazeteci, yazar ve kadın hakları savunucusudur. 1882 yılında İsfahan kentinde doğan Devletabadi, 1961 yılında 79 yaşındayken Tahran'da ölmüş ve burada gömülmüştür.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Dönemin önde gelen İranlı ailelerinden Mohtaram Eskandiari ve Dorrat-Al-Ma’ali ailelerinin bir üyesi olan Sıdıka Devletabadi, yaşamı boyunca yaptığı faaliyetlerle ülkesinin önemli kadın figürlerinden biri haline gelmiştir. Annesi ulema bir aileye mensup; babası ise devrin tanınmış müçtehitlerinden Molla Hadi Devletabadi'dir.[1]
Kişisel eğitimini tamamlamak adına 1922-1926 yılları arasında Fransa'da bulunan Devletabadi, bir yandan okurken öbür taraftan da kadın hakları konusundaki çalışmalarına devam etmiştir. 1926 yılında Paris’te yapılan Uluslararası Kadın Konferansı’nda İran'ı temsilen konuşmacı olarak etkinlikte boy göstermiş; 1927 yılında ülkesine döndüğünde ise örtüsünü çıkaran ilk kadınlardan biri olmuştur. 1906 Anayasası sonrasında İran'da kurulan ilk kadın derneklerinden olan Encümen-i Azadi-i Zenan'ın da encümen üyesidir.[2]
Diğer kadınların da eğitim almaları ve kendilerini geliştirmeleri için çok mücadele veren Devletabadi; İsfahan’da ilk kez kadınlara yönelik bir okulun açılmasına öncülük etmiştir. Ayrıca; ülkede kadınlar tarafından basılan üçüncü gazete olan ve 1919 yılında yayın hayatına başlayan Zaban-e Zanan'ın (Kadınların Sesi) da kurucusudur. Bu gazete, İran basın tarihinde yarattığı etki kadar ismiyle de öne çıkan bir yayın kuruluşu olmuştur. O tarihe dek isminde kadın kelimesi barındıran herhangi bir yayının basılması yasakken, adında kadın geçen ilk gazete olmuştur. Temel olarak kadınların eğitimi ve ekonomik özgürlüğü hakkında içeriklerin yazıldığı Zaban-e Zanan'da başörtüsü de eleştirilmiş, kadınların baskıyla kapatılmasına karşı çıkılmıştır. İsfahan'da çıkarılmaya başlanan gazete sonraki yıllarda Sıdıka Devletabadi tarafından Tahran’a taşınmıştır.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Çevik, Elif (2015). "Pehlevi Dönemi Kadın Modernleşmesi (1921-1979)" (PDF). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. s. 46. Erişim tarihi: 17 Ocak 2020.
- ^ Kabiri, Sabour (2019). "İran Modernleşmesi Bağlamında Sosyolojinin Doğuşu ve Kurumlaşması" (PDF). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. s. 84. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020.
