Sülfür Döngüsü
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Sülfür döngüsü, sülfürün (kükürt) kayalar, su yolları ve canlı sistemler arasında hareket ettiği süreçlerin toplamıdır. Bu tür biyojeokimyasal döngüler birçok minerali etkilemelerinden dolayı jeolojide önemlidirler. Biyokimyasal döngüler yaşam için de önemlidir, çünkü sülfür birçok proteinin ve kofaktörün bileşeni olan önemli bir elementtir ve sülfür bileşikleri mikrobiyal solunumda oksidan veya indirgeyici olarak kullanılabilir.[1] Küresel kükürt döngüsü, kükürt türlerinin farklı oksidasyon halleri arasındaki geçişlerini içerir ve kükürtün oksidasyon hali hem jeolojik hem de biyolojik süreçlerde önemli bir rol oynar.
Döngünün adımları[değiştir | kaynağı değiştir]
Sülfür döngüsünün adımları:
- Organik sülfürün inorganik formlarına (hidrojen sülfür (H2S), elementel kükürt ve sülfid mineralleri gibi) mineralizasyonu.
- Hidrojen sülfür, sülfit ve element sülfürün (S) sülfata (SO42− ) yükseltgenmesi.
- Sülfatın sülfite indirgenmesi.
- Sülfitin organik bileşiklere katılması (metal içeren türevler dahil).
Bu adımlar genellikle şu şekilde adlandırılır:
- Özümleyici Sülfat indirgeme (ayrıca bkz. Sülfür asimilasyonu): bitkiler, mantarlar ve çeşitli prokaryotlar tarafından sülfatın indirgenmesi. Sülfattaki sülfürün oksidasyon hali +6 iken R – SH'de –2'dir.
- Desülfürizasyon: Kükürt içeren organik moleküller kükürtten arındırılır ve hidrojen sülfid gazı (H2S, oksidasyon hali = -2) üretilir.
- Hidrojen sülfürün oksidasyonu: elementel sülfür (S8 oksidasyon hali = 0) üretimi gerçekleşir. Bu reaksiyon fotosentetik yeşil ve mor kükürt bakterilerinde ve bazı kemolitotroflarda meydana gelir. Genellikle elemental kükürt polisülfür olarak depolanır.
- Elementel sülfürün oksidasyonu: sülfürün, sülfür oksitleyiciler tarafından sülfata dönüştürülmesi.
- Disimilatif kükürt indirgeme: Elementel sülfürün hidrojen sülfüre indirgenmesi.
- Disimilatif sülfat indirgemesi: Sülfat indirgeyicilerin sülfattan hidrojen sülfür üretmesi.
Kükürtün oksidasyon hali[değiştir | kaynağı değiştir]
Kükürt doğada -2, +2, +4 ve +6 olmak üzere dört ana oksidasyon haline sahiptir. Her oksidasyon halinin yaygın kükürt türleri aşağıdaki gibidir:
S2-: H2S, FeS, FeS2, CuS
S0 : doğal veya elementel kükürt
S2+ : SO
S4+: SO2, sülfit (SO32-)
S6+: SO42- (H2SO4, CaSO4), SF6
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Martinko, John M.; Madigan, Michael T.; Brock, Thomas D.; Madigan, Martinko (2006). Brock Biology of Microorganisms (11 bas.). Pearson. ISBN 978-0-13-196893-6.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Lyons, T.W., Gellatly, A.M., McGoldrick, P.J., and Kah, L.C., 2006, Proterozoic sedimentary exhalative (SEDEX) deposits and links to evolving global ocean chemistry, in Kesler, S.E., and Ohmoto, H., eds., Evolution of Early Earth's Atmosphere, Hydrosphere, and Biosphere—Constraints from Ore Deposits: Geological Society of America Memoir 198, p. 169–184
- Phamn, M., Müller, J.-F., Brasseur,G.P., Granier, C., Megie, G., 1996, a 3D study of the global sulphur cycle:contributions of anthropogenic and biogenic sources: Atmospheric Environment, vol. 30, n. 10/11, p. 1815–1822
- Reheis, M.C., and Kihl, R., 1995, Dust deposition in southern Nevada and California, 1984-1989: Relations to climate, source area, and source lithology: Journal of Geophysical Research, vol. 100, p. 8893-8918
- Schidlowski, M., Hayes, J.M., Kaplan, I.R., 1983, Isotopic inferences of ancient biochemistries: carbon sulfur, hydrogen, and nitrogen: p. 149-186 in J.W. Schopf (ed.), Earth's Earliest Biosphere. Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- EPA20 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Virginia Tech Üniversitesi Toprak Mikrobiyolojisi dersinden kükürt oksidasyonu
- Carnegie Mellon Üniversitesi'nden Kükürt Döngüsü
- Lenntech12 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
